پنج انگشت چه خواص دارویی مفیدی دارد؟
فواید دارویی و درمانی گیاه پنج انگشت
پنج انگشت را فلفل بیابانی نیز می نامند و در بسیاری از مناطق ایران می روید. درختچه زیبایی به ارتفاع یک متر و نیم است که به علت گل های زیبایی که دارد گاه به عنوان گیاه تزئینی کاشته می شود. بدین علت به آن پنج انگشت گویند که برگ های آن پنجه ای و پنج تایی است. گل های آن برنگ آبی و شبیه سنبله ای دراز است که سپس تبدیل به گل می شود.
مکانیسم اثر پنج انگشت
از گیاه پنچ انگشت، دارویی به نام ویتاگنوس ( VITAGNUS ) تهیه کرده اند که حاوی ۹۰ ـ ۸۰ میلی گرم عصاره خشک این گیاه می‌باشد.این دارو جهت رفع اختلالات قاعدگی و یائسگی به کار می‌رود.مکانیسم اثر دقیق این فرآورده به اثبات نرسیده است ، ولی به نظرمی‌رسد گیاه پنج انگشت با اثر بر محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز اثر خود را اعمال میکند. این گیاه باعث کاهش آزاد شدن FSH* و افزایش آزاد شدن LH** و پرولاکتین از هیپوفیز می‌گردد.
هورمون های FSH و LH در تولید استروژن ( هورمون جنسی زنانه ) از تخمدان ها و دوره تخمک گذاری در خانم ها موثرند.مطالعات نشان داده است که گیاه پنج‌انگشت حاوی ترکیبات استروژنیک نمی‌باشد و مستقیماً بر روی تخمدان ها تاثیر نمی‌گذارد.
میوه این گیاه قابض است و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند. افرادی که دچار بواسیر یا شقاق باشند می توانند از اثرات درمانی آن سود بجویند و در جوشانده این گیاه بنشینند تا عارضه برطرف شود.میوه این گیاه اثرات درمانی زیادی برای رحم دارد. قاعدگی را تنظیم می کند و برگ این گیاه ورم های رحمی را بهبود می بخشد و عفونت را پاک می سازد.
فواید آن به قدری زیاد است که از این گیاه در قرص های گیاهی مورداستفاده برای تنظیم قاعدگی و کاهش خونریزی استفاده می شود.در گذشته گمان میکردند برگ این گیاه اثر کاهنده ای بر شهوت دارد و در قدیم و پارسایان در فصل بهار این گیاه را زیر خود فرش می کردند تا شهوت بر آنها غلبه نکند.
خواص گیاه دارویی پنج انگشت
با تاثیرگذاری بر محور مرکزی ترشح هورمون در بدن یعنی هیپوتالاموس – هیپوفیز با افزایش LH و کاهش FSH تاثیرات خود را اعمال میکند.
تنظیم پریود: با افزایش ترشح پروژسترون به استروژن باعث بهبود عملکرد تخمدان می گردد. لذا اختلالات پریود را کاهش می دهد.
تنظیم ترشح پرولاکتین: در افزایش ترشح پرولاکتین با اتصال مستقیم بر روی گیرنده های دوپامینی منجر به کاهش ترشح پرولاکتین می شود.
جلوگیری از اختلالات سینه ها: از اختلالات سینه ها حین پریود جلوگیری کرده باعث افزایش ترشح شیر از سینه ها شده و منجر به افزایش سایز سینه ها می شود.
کاهش علایم یائسگی: با بهبود ترشحات هورمونی از میزان عوارض حین یائسگی کم می کند و علی الخصوص از گرگرفتگی می کاهد.
مهار فیبروم رحم: از رشد فیبروم در جدار رحم جلوگیری می کند.
درمان سردرد:این گیاه در درمان سر درد هم مفید است.برای کمک به کاهش درد و تعداد دفعات حملات میگرن می تواند از گیاه پنج انگشت روزانه استفاده کنید. در یک بررسی و تحقیق به مدت سه ماه نشان داده شد افرادی که مستعد میگرن هستند اگر روزانه از این گیاه فوق العاده مصرف کنند در این مدت تعداد سردردهایی را که تجربه می کنند بسیار کاهش پیدا می کند.
پیشگیری قاعدگی دردناک: با تنظیم هورمونهای زنانه از بروز پریود دردناک پیشگیری می کند.اختلالات پریود: بواسطه تعدیل نسبت پروژسترون به استروژن از بروز اختلالات پریود جلوگیری می کند.درمان نارسایی تخمدان(Corpus Luteum insufficiency): در مواردی که تخمدان قادر به تخمک گذاری نمی باشد با اصلاح نسبت پروژسترون به استروژن باعث افزایش عملکرد تخمدان و بهبود تخمک گذاری می شود.
قطع غیر طبیعی پریود: باعث درمان قطع شدن غیر طبیعی پریود و افزایش یا کاهش میزان خونریزی و اختلال زمان بروز پریود می شود.
افزایش ترشح پرولاکتین: مخصوصا” اگر توام با اختلال پریود باشد موثر است.
اندومتریوز: در موارد خفیف اندومتریوز اثرات مثبت آن گزارش شده است.
گرگرفتگی و عوارض یائسگی: باعث کاهش علایم یائسگی بخصوص گرگرفتگی می شود.
دمنوش ۵ انگشت
گیاه پنج انگشت دارای خاصیت متعادل کنندگی هورمونهای استروژن و پروژسترون است؛ بنابراین استفاده از دمنوش گیاه پنج انگشت می‌تواند مانع بروز آکنه‌هایی شود که به دلیل تغییرات هورمونی به وجود می‌آید. علاوه بر این، استفاده از دم کرده این گیاه به عنوان لوسیون برای پاکسازی پوست بسیار مفید است.
موارد منع مصرف و احتیاط:
در اکثر مطالعات انجام شده با مصرف این دارو عوارض جانبی مشاهده نگردیده است، ولی به طور نادر گزارشاتی مبنی بر بروز واکنش های آلرژیک ، سردرد و افزایش خونریزی دردوران قاعدگی وجود دارد. در کسانیکه سابقه حساسیت پوستی دارند احتمال بروز ضایعات پوستی بیشتر است.در مواردی که بعد از زایمان مصرف شود زمان شروع اولین پریود را جلو می اندازد.ضماد میوه و برگ آن ادرار را افزایش می دهد و مقدار زیاد آن برای کلیه مضر است.این دارو ممکن است با داروهای ضد بارداری خوراکی وهورمونی تداخل نماید.برای مصرف این دارو ، روزانه ۴۰ قطره از آن را در کمی آب یا آبمیوه بریزید و نیم ساعت قبل از صبحانه ( با معده خالی ) مصرف کنید.البته یادآوری می کنم که دارو را حتماً حتماً باید تحت نظر پزشک و با تجویز ایشان مصرف کنید و از مصرف خودسرانه آن خودداری کنید.
مطالعات نشان داده است که گیاه پنج‌انگشت حاوی ترکیبات استروژنیک نمی‌باشد و مستقیماً بر روی تخمدان ها تاثیر نمی‌گذارد.با توجه به اثرات هورمونی این دارو، مصرف آن در دوران بارداری ممنوع است
تفاوت بین گیاهان دارویی و داروی گیاهی
