خواص درمانی باسلیقون یا زیره کوهی
باسلیقون زیره کرمانی، زیره دشتی
زیره گیاهی است که به صورت بوته‌ای رشد می‌کند و جزء خانواده چتریان است. حتما در مورد خواص دارویی و درمانی این گیاه چیز‌های زیادی شنیده ایدزیره در دو نوع سبز و سیاه رشد می‌کند و بیشترین حجم رشد را در شهر کرمان دارد. به همین دلیل جزء یکی از بهترین سوغات‌های کرمان به شمار می‌رود. در این شهر کشاورزان معمولا از تیر ماه شروع به برداشت زیره‌های خود می‌کنند. اگر به دنبال بهترین و مرغوب‌ترین نوع زیره هستید، پس بهتر است نوع کوهی آن را تهیه کنید که فقط در کوه‌های شهرستان بافت پیدا می‌شوند و به صورت خود رو، رشد می‌کنند. معمولا عشایری که در فصل رویش این نوع در مناطق کوهستانی بافت هستند، این زیره را برداشت می‌کنند که البته باید بگوییم برداشت نوع کوهی کاری است بسیار دشوار!
خواص داروئی و کاربرد درمان باسلیقون
در کاوش های باستان شناسی در شهر سوخته زابل مشخص شده است که مردم آن در ۵ هزار سال قبل زیره را می‌شناختند. در طب سنتی ایران طبیعت دانه کوهی خیلی گرم و خشک است و برای اثر مدر و حذف سموم و رفع سمیت نیش جانوران مصرف می شود. باسلیقون در طب ایرانی به عنوان مقوی معده و ضدنفخ هم توصیه شده است. مصرف موضعی آن برای درمان درد کمرو سیاتیک مفید است.
همچنین مصرف دانه این گیاه را در درمان آسم مفید دانسته اند و مصرف طولانی مدت آن یا عرق آن را به عنوان لاغر کننده توصیه کرده اند.
در طب کلاسیک زیره کوهی دارای اثرات ضد نفخ و هضم کننده می باشد و در درمان سوء هاضمه و نفخ و دل پیچه به خصوص در کودکان به کار می رود، همچنین در افزایش شیر مادران مؤثر است. اخیرا فرآوردهای دارویی از باسلیقون برای درمان چاقی تولید و در داروخانه ها عرضه می شود.
میزان مصرف
۲ تا ۴ گرم دانه گیاه به صورت جوشانده یا دم کرده مصرف می شود. قرص و قطره حاوی اسانس و یا عصاره گیاه هم عرضه شده است. مصرف آن به صورت کمپرس یا پوستی نیز گزارش شده است. بخور آن هم به عنوان رافع التهاب مخاط برونش ها مصرف می شود. در ایران کارخانه های متعدد از این گیاه دارویی محصولات دارویی به شکل قرص، پودر، شربت کودکان و افشره تولید کرده اند
نکته
باسلیقون بر مبنای طب سنتی برای افراد گرم مزاج مضر است. مواد اولیه و محصول نهایی حاوی عصاره یا اسانس زیرهکوهی باید دور از نور و رطوبت نگهداری شوند. در بازار با زیره سیاه اشتباه گرفته می شود ( در آنالیز اسانس زیره کوهی پارا سیمن ماده اصلی ولی در زیره سیاه کارون بیشترین است).
از زیره کوهی به عنوان چاشنی و ادویه در غذاها و تنقلات تغذیه ای استفاده می شود. مصرف اسانس زیره کوهی و انواع طبی دیگر این گیاه به مدت طولانی برای هضم غذا و درمان انواع چاقی توصیه می شود
