نام حضرت علی (ع) چند بار در قرآن آمده است؟
نام حضرت علی (ع) چند بار در قرآن آمده است؟
بر اساس برخی روایات واژه علیّ در دو مورد به حضرت علی(ع) تفسیر شده و معرّف شخصیت آن حضرت میباشد:
۱.آیه ۴ سوره زخرف:
وَ إِنَّهُ فِیَّ أُمِّ الْکِتَـَبِ لَدَیْنَا لَعَلِیُّ حَکِیم
(ر.ک: البرهان فی تفسیر القرآن، علامه بحرانی، ج ۴، ص ۸۴۵ـ۸۴۷، مؤسسه البعثه قم.)
۲.آیه ۵۰ سوره مریم:
وَ جَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِیًّا
(ر.ک: تفسیر نورالثقلین، الحویزی، ج ۳، ص ۳۳۹، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان /
شواهد التنزیل، الحافظ الحاکم الحسکانی، تحقیق و تعلیق:
الشیخ محمد باقر المحمودی، ج ۱، ص ۴۶۳، مؤسسه الطبع و النشر ـ مجمع احیأ الثقافه الاسلامیه.)
هر چند در قرآن آیاتی وجود دارد که به گفته شیعه و اهل سنت، جز بر علی و برخی از امامان بر هیچ کس دیگری قابل انطباق نیست;
همچون آیه ولایت (مائده،۵۵)، آیه مباهله (آلعمران،۶۱) و… ولی به جهت مصالحی نام حضرت بصراحت در قرآن نیامده است.
زیرا قرآن فقط کلیات مسائل را بیان کرده و تبیین جزئیات آن، به پیامبر(ص) واگذار شده است.
شخصی به نام ابوبصیر میگوید:
از امام صادق (ع) پرسیدم:
مردم میگویند چرا از حضرت علی و اهل بیت او نامی در قرآن کریم نیامده است؟ امام فرمودند:
به کسانی که چنین اعتراضی میکنند، بگویید همان گونه که نماز در قرآن آمده،
ولی سه یا چهار (رکعت) بودن آن مشخص نشده و پیامبر(ص) آن را برای مردم تفسیر کرد
همچنین زکات (در قرآن) نازل شده، ولی مقدار آن مشخص نشده و رسول خدا آن را برای مردم تفسیر کرد و…
همین طور در قرآن نازل شده است که أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أولی الامر منکم; (نسأ،۵۹) از خدا و رسولش و اولی الامر اطاعت کنید.
این آیه درباره علی و حسن و حسین: نازل شده و پیامبر(ص) فرمود:
هر که من مولای اویم، پس علی مولای اوست.
(یعنی همان گونه که تفسیر جزئیات نماز، زکات و حج به پیامبر(ص) واگذار شده که دستورهای الهی را به مردم ابلاغ کنند،
معرفی أولیالامر نیز به ایشان واگذار شده و پیامبر(ص) نیز آنها را به مردم معرفی کردند.)
مثلاً وقتی این آیه نازل شد جابربن عبدالله انصاری برخاست… امام صادق سایر آیات و روایاتی را که در این باره آمده بیان فرمودند.
(ر.ک: اصول کافی، شیخ کلینی;، ج ۱، ص ۲۸۶، مؤسسه الوفأ.)
یکی دیگر از حکمت های نیامدن نام حضرت علی و اهل بیت:
در قرآن این است که در این کتاب الهی، آیاتی درباره اهل بیت:
نازل شده که بسان تصریح به نام آنان و بهتر از تصریح است; مانند آیه ۵۵ سوره مائده که میفرماید:
ولیّ و سرپرست شما تنها خداوند و پیامبرش و افراد مؤمن هستند.
افراد مؤمنی که نماز برپای داشته و در حال رکوع زکات میدهند دانشمندان شیعه و اهل سنت نقل کرده اند که فقط حضرت علی در حال رکوع انگشتر خود را به فقیر داد.
(ر.ک: پیام قرآن، آیتالله مکارم شیرازی، ج، ص-۲۱۳، انتشارات مدرسه امیرالمؤمنین.)
در نتیجه تفاوتی نداشت که خداوند متعال بفرماید:
سرپرست شما خداوند و رسولش و حضرت علی هستند یا اینکه صفاتی را از آن حضرت نقل کند که منحصر به فرد و فقط بر حضرت علی منطبق باشد.
و کسی که به دنبال حقیقت باشد از هر دو گفتار یک مطلب را میفهمد;
با این تفاوت که اگر نام حضرت علی بصراحت در قرآن می آمد، به احتمال قریب به یقین نااهلان قرآن را تحریف کرده،
به سبب دشمنی با آن حضرت و محو و حذف نام ایشان از قرآن، در قرآن دست میبردند،
چنان که تا مدتی تدوین احادیث پیامبر اکرمرا به همین منظور ممنوع کردند;
ولی در صورتی که با ذکر اوصاف گفته شود، دیگر افراد نااهل دست به تحریف آیات قرآن نزده و ولایت امیرمؤمنان علی (ع) نیز برای حقیقت جویان روشن میشود.
شیعه و اهل سنت متفقند که پیامبر(ص) فرمود:
من از میان شما میروم و دو چیز گرانبها در بین شما به یادگار میگذارم که اگر به آن دو متمسک شوید، هیچ گاه گمراه نمیشوید; کتاب خدا و اهل بیتم.
خداوند دانا به من خبر داده که این دو هیچ گاه از یکدیگر جدا نمیشوند تا در حوض کوثر بر من وارد شوند.
فقط در غایه المرام، ص-۲۳۵، ۸۲منبع از اهل سنت و ۳۹ منبع از شیعه آمده که این حدیث را نقل کرده اند.
ولی عدّه ای چون عمربن الخطاب در مریضی پیامبر(ص) که منجر به وفات آن حضرت شد
فریاد برآوردند که کتاب خدا برای ما کافی است و اجازه ندادند وصیت پیامبر(ص) نوشته شود;
چون میدانستند که میخواهد درباره اهل بیتش وصیت کند.
(اجتهاد در مقابل نص، سید عبدالحسین شرف الدین، ترجمه علی دوانی، ص-۱۸۱، نشر کتابخانه بزرگ اسلامی.)
پس یقین بدانید که اگر حتی در یکصد آیه به صراحت نام حضرت علی (ع) می آمد، این عدّه آن آیات را از قرآن حذف کرده، میگفتند:
قرآن برای ما کافی است و مردم نادان هم دم برنمیآوردند; چنان که به حضرت علیو حضرت زهرا(س) آن همه آزار رساندند و مردم چیزی نگفتند.
وانگهی خلیفه اوّل و دوم که صدها روایت از پیامبر(ص) را جمع آوری کرده و همه را سوزاندند.
(ر.ک: اجتهاد در مقابل نص، همان، ص-۱۶۲٫)
بعید نبود که جهت مطامع دنیایی خود، بسیاری از آیات قرآن را بسوزانند
افزون بر آنچه گذشت حکمتهای دیگری نیز در نیامدن نام اهل بیت: در قرآن وجود دارد که بیان همه آنها در این مختصر نمیگنجد.
ولی چنانکه گذشت در قرآن آیاتی وجود دارد که به گفته شیعه و سنّی درباره حضرت علی نازل شده است
از آن جمله میتوان به آیات زیر اشاره کرد:
۱.آیه اولی الامر(نسأ،۵۹) که میفرماید:
یَأیّها الذین ءامنوا أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أُولی الأمر منکم
ای کسانی که ایمان آورده اید، از خدا و پیامبر و اولیای امر خود اطاعت کنید.
۲. آیه تبلیغ (مائده، ۶۷) که میفرماید:
یَأیّها الرسول بلّغ ما أنزل إلیک من ربّک و إن لم تفعل فما بلّغت رسالته
ای پیامبر آنچه را از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده، ابلاغ کن، و اگر نکنی پیامش را نرسانده ای.
۳.آیه ولایت (مائده، ۵۵) که میفرماید:
إنّما ولیّکم الله و رسوله و الّذین ءامنوا الّذین یقیمون الصلوَه و یؤتون الزکوَه و هم رَکعون
جز این نیست که ولیّ شما خداست و رسول او و مؤمنانی که نماز میخوانند و همچنان که در رکوعند انفاق میکنند.
در روایتی که شیعه و اهل سنت آن را نقل کرده اند میخوانیم:
از جابربن عبدالله انصاری نقل شده است که از: وقتی خدای عزوجل آیه شریفه:
یَأیّها الذین ءامنوا أطیعوا الله و أطیعوا الرسول و أُولی الأمر منکم…
را بر پیامبر گرامیش محمّد(ص)نازل کرد، به آن حضرت گفتم:
یا رسول الله! خدا و رسولش را شناختیم، اولیالامر که خداوند اطاعت آنان را در ادامه اطاعت تو قرار داده کیست؟
فرمود:
ای جابر! آنان جانشینان من اند و امامان مسلمانان بعد از من که اولشان علی بن ابیطالب
و سپس حسن و آنگاه حسین و بعد از او علی بن الحسین و سپس محمدبن علی است که در تورات معروف به باقر است
وتو به زودی او را درک خواهی کرد. چون او را دیدار کردی از طرف من سلامش برسان.
و سپس صادق جعفربن محمّد آنگاه موسی بن جعفر و پس از علی بن موسی و پس از او محمد بن التقی و پس از علی بن محمد النقی و آنگاه حسن بن علی و…
آخرین امام همنام من است، که هم، نامش نام من (محمّد) و هم، کنیه اش کنیه من (ابوالقاسم) است.
او حجت خدا بر روی زمین و بقیهالله و یادگار الهی در بین بندگان خدا و پسر حسن بن علی است.
(ر.ک: ینابیعالمودّه، سلیمان بنالقندوزی الحنفی، ج ۱، ص ۳۴۱ ـ ۳۵۱، دارالاسوهللطباعه و النشر.)
