شأن نزول سوره تحریم چیست؟ رازی که یکی از همسران پیامبر فاش کرده بود چه بود که باعث نزول آیه شد؟
در شأن نزول آیات اول این سوره، روایات زیادی در کتب تفسیر و حدیث و تاریخ نقل شده است که به دو نمونه از آن اشاره میکنیم:
۱٫ نقل شده است که عایشه و حفصه (دو تن از همسران پیامبر) از این که پیامبراکرمبه خانه همسرش ماریه قبطیه (کنیزی که فرمانروای مصر برای پیامبر۹ هدیه فرستاده بود) رفته بود ناراحت شدند و به آن حضرت اعتراض کردند که چرا به خانه ماریه رفتی؟ حضرت سوگند خوردند که دیگر نزدیک او نمیشوم. خداوند آیات اول این سوره را نازل کرد و به آن حضرت فرمود: چرا حلال خدا را بر خود حرام کردهای؟ کفاره قسم را بده و همچنان نزد همسرت ماریه برو.
۲٫ نقل شده پیامبراکرمهرگاه به منزل همسرش، زینب دختر جحش میرفت، زینب، شربت عسلی که برای آن حضرت تهیه کرده بود، به آن حضرت مینوشاند; عایشه و حفصه (دو تن از همسران دیگر آن حضرت) با خبر شده، ناراحت شدند; به همین جهت، علیه آن حضرت توطئه کردند و قرار گذاشتند که هرگاه پیامبر۹ به منزل هر یک از آنها آمد، به آن حضرت بگویند که از دهان شما بوی مغافیر (درختی بود که گُل بدبویی داشت) میآید; مگر از آن خوردهای؟ به این ترتیب، وقتی پیامبر۹ به منزل حفصه آمد، او این پرسش را از پیامبر کرد. حضرت فرمود: نه، بلکه در منزل زینب، شربت عسل خوردهام و هرگز از آن نخواهم خورد; در این هنگام آیات اول این سوره نازل شد:
ای پیامبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده، به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام میکنی؟!( ر.ک: مجمعالبیان، طبرسی، ج ۱۰، ص ۵۵ ـ ۵۶، مؤسسهالاعلمی للمطبوعات / تفسیر نمونه، ج ۲۴، ص ۲۷۱ـ۲۷۳، دارالکتب الاسلامیه. )
در پایان لازم به یادآوری است که: این شأن نزول با سندهای پراکنده و الفاظ مختلف نقل شده است، و به طور روشن منطبق بر آیات مذکور نیست; لذا چندان قابل اعتماد نمیباشند. جهت آگاهی بیشتر در اینباره به المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی، ج ۱۹، ص ۳۳۷ـ۳۳۸، منشورات جماعه المدرسین، مراجعه فرمایید.
