چرا شیعه بر خاک سجده می کند؟

در روایت آمده است که در زمان پیامبر(ص) همه بر خاک کف مسجد النبی سجده میکردند و برای عدم تأذی از خشونت سنگریزهها و نیز برای تسطیح آن ماسه نرم ریخته بودند نیز برای جلوگیری از سوزش در تابستانها در محل سجده حصیر میگذاشتند. این مطلب با مبانی فقهی امامیه نیز کاملاً سازگار است. زیرا مهر از نظر فقهی موضوعیت ندارد. بلکه تسهیل کننده دسترسی به خاک است. در روایت صحیحه هشام بن حکم که همه فقها طبق آن فتوا دادهاند آمده است: انه قال لابی عبدالله(ع) : اخبرنی عما یجوز السجود علیه و عما لایجوز قال: السجود لایجوز الا علی الارض او علی ما انبتت الارض الا ما اکل او لبس. فقال له: جعلت فداک ما العله فی ذلک؟ قال: لان السجود خضوع لله عزوجل فلا ینبغی ان یکون علی ما یوکل و یلبس. لان ابنا الدنیا عبید ما یاکلون و یلبسون. و الساجد فی سجوده فی عباده الله عزوجل فلا ینبغی ان یضع جبهته فی سجوده علی معبود ابنا الدنیا الذین اغتروا بغرورها ؛ هشام از حضرت اباعبدالله – امام صادق(ع) پرسید: مرا آگاه ساز بر چه سجده رواست و بر چه ناروا؟ فرمودند: سجده تنها بر زمین و آنچه میروید جایز است جز آنچه که پوشیدنی و خوردنی است.
باز پرسید: فدایت شوم فلسفه آن چیست؟ فرمودند: زیرا سجده خضوع در پیشگاه خداوند عزّوجل است. پس نشاید که بر پوشیدنی و خوردنی انجام گیرد. زیرا دنیا گرایان بنده خوردنیها و پوشیدنیهایند و سجدهگر در سجدهاش خدای را پرستشگر است. لاجرم نشاید که پیشانی خود بر معبود دنیاگرایان – که فریفته فریبایی آنند – بسایند)، (وسائل الشیعه ج۳ باب ۱ از ابواب مایسجد علیه)
در مورد مهر هم – چنان که قبلا گفته شد – خود مهر موضوعیت ندارد. بلکه براساس روایات معصومین(ع) – که جمیع علمای شیعه طبق آن فتوا دادهاند – سجده باید برزمین و روییدنیهای زمین غیر از خوردنیها و پوشیدنیها باشد و سجده. برخاک و زمین یا سنگ و امثال آن نهادن کافی است، ولی بدان جهت که از نظر فقه شیعه سجده بر تربت امام حسین(ع) استحباب دارد برای تسهیل در دسترسی به خاک و تربت مهر ساخته شده است.
جهت اطلاع بیشتر ر.ک:
۱ – اسرارالصلاه امام خمینی
۲ – پرواز در ملکوتامام خمینی
۳ – آداب الصلاهملکی تبریزی