معنای شعر اگر با دیگرانش بود میلی چرا ظرف مرا بشکست لیلی ؟

0 10,527

لیلی مریض بود

دوای درد او شیر تازه بود.

مجنون برای لیلی شیر تازه ای آماده کرد اما شیر را در ظرفی بسیار زیبا برای معشوقه ی خود تزئین کرد و برایش برد

لیلی با دیدن مجنون ظرف رو از دست مجنون گرفت و با عصبانیت به زمین زد و ظرف شکست

مجنون بسیار خوشحال شد و رقصان برای تهیه ظرف دیگری بازگشت

در راه ریش سفید محل از مجنون پرسید چرا زندگی خود را صرف کسی می کنی که هیچ علاقه ای به تو نداره و از تو متنفره؟

مجنون جواب داد :

اگر بر من نبودش هیچ میلی / چرا ظرف مرا بشکست لیلی ؟

___________________________
داستان این است که مجنون به طفیلی و در لباس و صفّ گدایان، کاسه به دست، به دم خیمه لیلی می رود ….
(ادامه داستان به زبان جامی) :

مجنون از دور، چو بدیــــــــدش عقل از سر و، جان زتن رمیدشب
یخود شد و میل خاک ره داشت خود را بحیل، بپا نگهداشت
چون نوبت وی رسید بی خویش آورد او نیز جــــــام خود پیش
لیلـــــی ویرا چو دید و بشناخت کارش نه چو کار دیگران ساخت
نــــــاداده نصیب از آن طعامش کفگیـــــر زد و شکست جامش
مجنون چون شکست جام خود دید گویا که جهان بکام خود
دیدآهنگ سمــــــــــــاع آن شکستن چون راه سماع ساخت مستش
می بود بر آن سمــــــاع، رقاص می زد با خود ترانـــــه خاص
کالــــــــــعیش که کام شد میسر عیشــــــــــی به تمام شد میسر
همچو دگــــــــــــران نداد کامم وز سنگ ستــم شکست جامم
با من نظــــــــریش هست تنها زان جام مرا شکســــــت تنها
بیهوده شکست من بختـــــست کارم زشـــکست او درستست(۱)
ابیات زیر که از جامی و یا گویندگان پس از اوست، تلمیح به همین داستان دارد:
جامی : جور تو جز بر دل جامــــــــــی نمی آید بلی
سنگ کز لیلی رسد بر جام مجنون می خورد (۲)
جامی : چون رسد بر لاله ژاله، آیدم زان سنگ یاد
کز تکلف لیلیش بر کاسه مجنون زدهست (۳)
نظیری نیشابوری :
فراخی نعمش با صفا بدل کرده
نزاع کاسه مجنون و سنگ لیلی را (۴)
امیر شاهی سبزواری :
سنگی که زدی بر سر ما بیجهتی نیست
لیلــــــی به تکلف شکند کاسه مجنــــون (۵)

 

این شعر از مجنون است که عاشق لیلی بود. چون عاشقان لیلی فراوان بودند,

هر کسی ظرفی نزد او می برد تا از او هدیه ای ببرد مجنون نیز ظرفی رانزد او برد,

ولی از بین همهء ظرف ها, ظرف مجنون را شکست .

مجنون , شکستن ظرف خود را دلیل تمایل لیلی می دانست ,

این گونه کارها از معشوق , برای شعله ور ساختن عشق عاشق قلمداد می شود.

___________________________

پاورقی ها :

۱ – مثنوی هفت اورنگ ، بتصحیح و مقدمه آقای مرتضی مدرس گیلانی ، نشر گلستان کتاب ، چاپ ششم ، بهار ۱۳۷۰ ، ص ۸۸۴ الی ۸۸۶
۲- دیوان جامی، ج اول، نورالدین عبداالرحمان بن احمد جامی، بتصحیح : اعلان خان افصح زاده،

نشر میراث مکتوب، چاپ اول، ۱۳۸۷ ، تهران – ص۴۵۹.
۳ – همان، ص ۳۳۱.
۴- دیوان نظیری نیشابوری، محمد رضا طاهری، تهران، نگاه، چاپ اول، ۱۳۷۹ – ص ۳۳۹
۵ – دیوان امیرشاهی سبزواری، سعید حمیدیان، ابن سینا، ۱۳۴۸، ص۷۵

سوررئالیسم

ارسال یک پاسخ

توجه داشته باشید: آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

نظر شما پس از تایید مدیر منتشر خواهد شد.