آیا در اسلام ریاضت وجود دارد؟ ؟آیا روزه یک نوع ریاضت است؟ ریاضت چه فایدهای دارد؟

ریاضت در لغت کوشش همراه با رنج و تعب است و در اصطلاح به معنای خودسازی و رام کردن نفس به تلیم و تربیت و به تعبیر دیگر جهاد و مبارزه بانفس است که مورد تأیید اسلام میباشد و در روایات بر آن تأکید شده است.(۱)

امیرالمؤمنین(ع) فرمود: خویشتن را به اخلاق نیکو ریاضت دهید، زیرا مسلمانی که دارای اخلاق نیکو است، به منزله کسی است که روزها روزه دارد و شبها به عبادت قیام کرده باشد.(۲)

نیز فرمود: هر کس به ریاضت خویش مداومت کند، سود برده است.(۳)

در نامهاش به عثمان بن حنیف فرمود: به خدا سوگند! چنان نفس خود را ریاضت دهم و آن را بپرورم که در غذا به گرده نانی اگز بدان دست یابم، شاد گردد و در خورش به نمک قانع شود و کاسه چشمم را آن چنان به گریه از اشک تهی سازم، بسان چشمهای که آبش فرو رفته باشد.(۴)

در حدیث قدسی آمده است: ای پیامبر! هر که شکم خود را گرسته دارد و زبانش را حفظ کند، به وی حکمت آموزم و اگر آن کس کافر بود، همان حکمت او را وبال باشد.(۵)

میتوان عبادات مخصوصا روزه گرفتن را نوعی ریاضت و جهاد و مبارزه با نفس قلمداد کرد.

فایده ریاضت:

فایده ریاضت، جلوگیری نفس از طغیان و سرکشی و فرو خواباندن هواهای نفسانی و رام و مطیع کردن نفس است.

در حدیثی از رسول خدا(ص) آمده است که حضرت موسی از خضر درخواست کرد او را نصیحت کند، که از جمله آنها این بود: خویشتن را به صبر و استقامت ریاضت ده تا از گناه نجات یابی. (۶)

امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه میفرماید: نفس خودم را به وسیله تقوا ریاضت و سختی میدهم تا روز ترس بزرگتر (روز قیامت)در امان باشم.(۷)

از نظر اسلام، ریاضتهایی که مشروع باشد از قبیل روزههای مستحبی، نمازهای مستحبی در شب و روز، کم خوری و پرهیز از اسراف و تجملات و زهد و رعایت اخلاق اسلامی میباشد.

پی نوشتها:

۱ – معارف و معاریف، ج ۵، ص ۷۴۵٫

۲ – همان.

۳ – همان.

۴ – همان.

۵ – همان.

۶ – همان، به نقل از بحار، ج ۱، ص ۲۲۶٫

۷ – نهج البلاغه، نامه ۴۵٫