چرا برای پیامبر (ص) و ائمه معصومین دایه میگرفتند، اگر گرفتن دایه به علت این است که مادر آنها به جای شیردهی عبادت کنند، آیا شیردهی ائمه (:) کمتر از عبادت بوده است؟
بر اساس آن چه در کتابهای تاریخی آمده، دایه گرفتن در آن دوره (دوره کودکی پیامبر (۹» رسم اشراف قریش بوده و این رسم به صورت عرف جامعه آن روز درآمده بود. و قصد آنان این بود تا با سپردن کودکان خود به دایههایی که غالباً از ساکنین صحرا بودند، رسم فصاحت و بلاغت را بهتر و بیشتر به فرزندان خود بیاموزند. علاوه بر این مطلب، در مورد پیامبر (۹) این احتمال نیز به نظر میرسد که چون آمنه خاتون مادر گرامی پیامبر (۹) در دوره بارداری، به دلیل رحلت همسر خود، بسیار متألم و ناراحت بودند و زیاد گریه میکردند، و طبق نظرات روانشناسان، چنان چه آمنه خاتون، خود به فرزند گرامیشان شیر میدادند، این تألمات روحی به پیامبر (۹) نیز منتقل میشد و ایشان را غمگین و افسرده میساخت، بنابراین تقدیر این بود که رضاع و حضانت پیامبر (۹) به بهترین قبیله بدوی یعنی قبیله سعدیه سپرده شود، تا علاوه بر آموزش رسم فصاحت و بلاغت، زندگی دشوار صحرانشینی و مبارزه با مشکلات طبیعت را نیز تجربه نمایند، و رسم سلحشوری بیاموزند. و از آن جا که انبیأ و ائمه(:) در مسایل طبیعی و بشری مانند سایر افراد هستند، لذا رشد طبیعی آن بزرگواران و مراعات مجاری طبیعی امور در رسیدن به کمالات جسمی و روحی، میطلبد که آنها در شرایط سخت، زندگی کنند تا مقاوم و سلحشور و با عزمی آهنین پرورش یابند.
البته احتمال دیگری نیز وجود دارد که حضرت آمنه (۳) شیر کافی جهت تغذیه مناسب پیامبر (۹) نداشتهاند، و به همین جهت از حلیمه سعدیه که بانویی پرهیزکار و دارای سجایای اخلاقی فراوان بودند، کمک گرفته شد.
در بین ائمه (:)، گویا فقط حضرت رضا (۷) دایه داشتهاند. در این باره نجمه خاتون مادر گرامی حضرت رضا(۷) فرمود: بچه زیاد شیر میخورد و من عبادت را دوست دارم، لذا جهتِ کمک، دایه گرفتم. البته در این جا، این احتمال وجود دارد که کمک گرفتن از دایه ضمن این که برای رضاع و حضانت بوده برای رسیدگی به کارهای دیگر بچه نیز بوده است.
این روایت نشان دهنده، شدت عبادت و انس نجمهخاتون به مناجات با خداوند متعال است. و از نظر عرف و شرع هیچ منعی وجود ندارد، بلکه از حقوق زن است که چنان چه بخواهد به کارهای دیگر خود از جمله عبادت برسد، میتواند برای فرزندش دایه و کمک کاری انتخاب نماید. علاوه بر این چنان نبوده که نجمه خاتون، فرزند گرامی و محبوب خود را به طور کلی از وجود خود محروم سازد و او را کاملاً به دایه بسپارد; بلکه به دلیل نیاز حضرت رضا(۷) به تغذیه، نجمه خاتون ناچار بودهاند که از دایه نیز کمک بگیرند، و چه بسا اگر انگیزه عبادت نیز در میان نبود، باز هم به دلیل این که مقدار شیر این بانوی ارجمند، نیاز طبیعی طفل را برآورده نمیساخت، ایشان راهی جز کمک گرفتن از دایه نداشتهاند. در این جا اگر چه دایهای که دارای صفات عالی و فضایل اخلاقی برجسته باشد باز هم جای مادری همچون نجمه خاتون را نمیگیرد، ولی میتواند دستیاری مناسب در جهت تغذیه و رسیدگی به امور کودک باشد. قطعاً ائمه معصومین (:) که به اسرار و امور عالم و از جمله رمز برتری شیر مادر بر شیرهای دیگر ( که در آن زمان بعد از شیر دایه، به شیر چهارپایان اهلی منحصر میشد) کاملاً آگاه بودند، تا جایی که ممکن بود از شیر مادر، و در صورتی که مشکلی پیش میآمد از شیر دایههایی که به صفات انسانی و برجسته متصف بودند، بهره میگرفتند. و روشن است شیری که از دایهای فهمیده و مؤمن به عنوان غذای کمکی به مصرف تغذیه کودک میرسد، نه تنها ضرری ندارد، بلکه تکمیل کننده آن نیز میباشد.
