ملکوت به چه معناست و چه آیاتی از قرآن بر آن دلالت میکند؟

کلمه ملکوت در چند آیه از قرآن وارد شده است. از آنجمله:
۱٫ «وَ کَذلِکَ نُریَ اِبراهیمَ مَلَکوتُ السَّماواتِ وَالاَرضِ وَلِیَکونَ مِنَ الموُ قِنینَ.» انعام/۷۵
[و بدینسان ملکوت آسمانها و زمین را بر ابراهیم نشان میدهیم تا او از دارندگان یقین باشد.]
۲٫ « اَوَ لَم یَنظُروُ فی مَلَکوتِ السَّماواتِ وَ الاَرضَ وَ ما خَلَقَ اللهُ مِن شَیی» اعراف/۱۸۵
[آیا در ملکوت آسمانها و زمین و آنچه را که خداوند آفریده است، ننگریسته اند.]
تفسیری مختصر بر معنای ملکوت: آنچه که از کتب لغت و تفاسیر برمی آید، این است که ملکوت عبارت است از عظمت و جلال، وقتی که گفته می شود: ملکوت خداوندی، یعنی عظمت و جلال الهی، همچنین اگر گفته شود: ملکوت آسمانها و زمین: یعنی فروغ عظمت و جلال خداوندی که در آسمانها و زمین می درخشد.
نتیجه یکم ـ خداوند اعلی خطاب به پیامبر اکرم(ص) می فرماید: آیا این مردم در ملکوت آسمانها و زمین نمینگرند. این سئوال توجیهی دلیل آن است که همه انسانها، میتوانند ملکوت جهان هستی را ببینند و دیدن ملکوت در اختصاص شخص یا گروهی نیست. جای تردید نیست که این دیدار از راه تقوا و تزکیه نفس و پاکدامنی به دست می آید. دلیل این مدعا به اضافه منابع اسلامی و تجربه کلی در وضع روانی انسانهای آشنا با ملکوت، روایتی است از حضرت عیسی بن مریم علیهما السلام که فرموده است: « لا یرد ملکوت رب الاعلی من لم یولد مرتین »:
[کسی که دو بار متولد نشود، به ملکوت پروردگار اعلا وارد نمیگردد.]
مقصود از تولد دوم انسان عبارت است از آغاز خود سازی اختیاری. به توضیح این که تولد نخستین آدمی همان زاییده شدن طبیعی او است از پدر و مادر. انسان با این تولد نخستین از یک جریان جبر تکوینی عبور میکند و در میان انبوهی از قوانین طبیعت به حرکت طبیعی خود ادامه می دهد. انسان با این تولد و حرکت نه وارد منطقه ارزشها می شود و نه توانائی آشنائی با سطوح شفاف و ابعاد و اصول عالی انسان و طبیعت را دارا میباشد. ورود انسانها در منطقه مزبور و تحصیل توانائی آشنائی مذکور، از موقعی شروع میشود که انسان شروع به خودسازی می نماید. این است تولد اختیاری او و این است آغاز « من هستم » و از همین موقع فصل ورود به ملکوت و مشاهده جمال و جلال الهی شروع می شود. از همین هنگام حقیقت الهی چهره ربانی خود را به انسان نشان می دهد و گذشت از لذایذ در راه پیشبرد « حیات معقول » انسانها، طعم واقعی خود را قابل درک میسازد.
نتیجه دوم ـ (در آیه شماره ۱) خداوند می فرماید: ما ملکوت آسمانها و زمین را به ابراهیم نشان می دهیم. از این آیه روشن میشود که توفیق دیدار ملکوت از پیشگاه خدا به کسانی داده می شود که از عهده آزمایشهای زندگی مانند ابراهیم برآمده باشد. نکته دیگر اینکه ملکوت یک امر با مشخصات خاص نیست، زیرا عظمتهای خداوندی که ملکوت از پدیدههای آنها میباشد، بینهایت است. لذا می توان گفت: انسانها با مراتب مختلفی که در رشد و کمال بدست آورده اند، در رویت ملکوت الهی در جهان مختلف میباشند.