آیا پیروان ادیان دیگر با توجه به انجام کلیه اعمال دینی خود سزاوار بهشت هستند؟
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ وَ الْمُشْرِکِینَ فِی نارِ جَهَنَّمَ خالِدِینَ فِیها؛[بینه/۶] کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخند، جاودانه در آن مىمانند.
در این آیه اهل کتاب (مسیحیان و یهودیان) را از اهل دوزخ و جاودانه در آن می خواند. اما در آیه ۴ همین سوره، این اهل کتاب را این چنین توصیف کرده است:
وَ ما تَفَرَّقَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَیِّنَهُ؛[بینه/۴] و اهل کتاب پراکنده نشدند مگر از آن پس که برایشان برهانى روشن آمد.
پس روشن می شود که همه اهل کتاب، محکوم به دوزخ ابدی نیستند. و حکم مسیحیان و یهودیانی که با جهل بر دین خود مانده اند، فرق می کند. و حکم دوزخ ابدی برای تمام کسانی است که مسیر عناد را می پیمایند و علیرغم فهم واقعیت با آن دشمنی می کنند:
مَنْ کَسَبَ سَیِّئَهً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ؛[بقره/۸۱] آنان که مرتکب کارى زشت شدند و گناهشان گرد بر گردشان بگرفت، اهل جهنمند و جاودانه در آن.
آیت الله تهرانی در کتاب معاد شناسی می گوید:
افرادى از کافران که دنبال حق بوده و در جستجو و تفحّص بر آمدهاند، ولى بواسطه استضعاف، طبقه حاکم راه وصول آنها را به حقیقت و اسلام و ایمان به محمّد مصطفى حبیبُ الله مسدود کردهاند؛ آنها جزء مستضعفین محسوب، و طبق آیه اى که در این باره داریم با آنان رفتار مى شود. و امّا کسانى که هیچگونه تحت ظلم و ستمى قرار نگرفتهاند، و با اراده و اختیار، دینى را غیر از اسلام اختیار مىکنند، و در تفحّص و تجسّس بر نمىآیند و یا به مقدار کافى تفحّص نمىکنند و بالنّتیجه دستشان از نور اسلام خالى مىماند؛ آنان در راههای عالم آخرت نیز نور ندارند، و گرفتار کجرویها و انحرافات و سرگشتگىها شده، و بالاخره غیر از راه دوزخ نمىتوانند راه دیگرى را بپیمایند.[۱]
این عده از اهل کتاب که نتوانسته اند، حق را بیابند، مشمول این آیه هستند که :
فَأُولئِکَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ ساءَتْ مَصیراً * إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ لا یَسْتَطیعُونَ حیلَهً وَ لا یَهْتَدُونَ سَبیلاً؛[نساء،آیات ۹۷و۹۸ ] منزلگاهشان جهنم است که چه بد سر انجامى است * مگر آن مستضعفینى از مردان و زنان و کودکان که نه مىتوانند استضعاف کفار را از خود دور سازند، و نه مى توانند از آن سرزمین به جایى دیگر مهاجرت کنند.
این عده که حقیقتا دلشان در مقابل حق خاضع است، در قرآن مورد مدح نیز قرار گرفته اند:
لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّهً لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ قَالُواْ إِنَّا نَصَارَى ذَالِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَ رُهْبَانًا وَ أَنَّهُمْ لَا یَسْتَکْبرِونَ؛[مائده/۸۲] هر آینه می‌یابى آنان که گفتند ما نصارائیم دوستترین مردم نسبت به مؤمنین و این براى این جهت است که ملت نصارا قسیسین و رهبان دارند و اصولا مردمى هستند که تکبر نمىورزند.
و روز قیامت نسبت به سعی و تلاش آنها، قضاوت عادلانه ای برایشان خواهد بود:
وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى؛[نجم/۳۹] براى مردم پاداشى جز آنچه خود کردهاند نیست.
[۱]. معاد شناسى، ج۱۰، ص: ۲۵۰.
منبع : شهر سوال
