علت لعن بر خلفا چیست؟
تولی و تبری از مسائل قطعی اسلام هستند. و از نظر منطقی نیز این دو باید همراه هم وجود داشته باشند. انسانی که نسبت به مساله ای عشق می ورزد، باید با عوامل آسیب رسان به عشق و علاقه خود، دشمنی کند. از همین روست که عشق و محبت انسان، برای او مرز و خط قرمز می آفریند.
کسی که ادعای دوستی با همه کس و همه فرقه ها را دارد، قطعا منافق است که می تواند هر دقیقه به شکلی و رنگی دربیاید و کنار عوامل کاملا ناسازگار، باقی بماند. به عنوان مثال چگونه ممکن است کسی طرفدار مظلومین باشد و در عین حال ظالمان را نیز دوست داشته باشد؟ و تعامل و رابطه اش با هر دو گروه مظلوم و ظالم یکسان باشد؟
بنابراین اگر باید با اولیاى الهی دوستى کرد، با دشمنان خدا هم باید دشمنى کرد. و اگر «دشمنى» با دشمنان خدا نباشد، به تدریج رفته رفته، همان دشمنی ها عادی و طبیعی جلوه می کند و شخص خود در صف دشمنان اولیاء الهی در می آید. در واقع تبری جستن به مانند سیستم دفاعی بدن است که مانع رشد میکروب ها می شود. علاوه بر اینکه می تواند معیار و محکی جدی برای مدعیان باشد که در ادعای دوستی و عشق خود، چقدر جدی و صادق هستند.
بنابراین تبری (دوری جستن) و لعن کاملا منطقی و معقول است همان گونه که منابع دینی نیز به کرات آن را بیان کرده اند.
« قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ فِى إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قَالُواْ لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَءآَؤُاْ مِنکُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ کَفَرْنَا بِکُمْ وَ بَدَا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ الْعَدَاوَهُ وَالْبَغْضَآءُ أَبَداً حَتَّى تُؤْمِنُواْ بِاللَّهِ وَحْدَهُ؛[ممتحنه/۴] همانا براى شما در (روش) ابراهیم و کسانى که با او بودند، سرمشق و الگوى خوبى است، زیرا به قوم (مشرک) خود گفتند: همانا ما از شما و از آنچه جز خدا مىپرستید، بیزاریم. ما به (آیین) شما کفر ورزیدیم و میان ما و شما کینه و دشمنى ابدى است، مگر آنکه به خداى یگانه ایمان بیاورید.»
خداوند مىفرماید شما باید به ابراهیم (ع) تأسى کنید. ابراهیم (ع) و یارانش به بت پرستانى که با آنها دشمنى کردند و ایشان را از شهر و دیار خود بیرون راندند، گفتند: «إِنَّا بُرَءآَؤُاْ مِنکُمْ؛ ما از شما بیزاریم.» اعلان برائت کردند. بعد به این هم اکتفا نمىکند، مىفرماید: «وَ بَدَا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ الْعَدَاوَهُ وَالْبَغْضَآءُ أَبَداً؛ بین ما و شما تا روز قیامت دشمنى و کینه برقرار است» مگر اینکه دست از خیانتکارى خود بردارید.
در جای دیگر در ذکر صفات مسلمانان موضع گیری سخت در مقابل دشمنان را مقدم بر مهربانی با خودی ها ذکر می کند:
«مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ؛[فتح/۲۹] محمّد(ص) فرستاده خداست و کسانى که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند.»
حال باید بنگریم که از منظر دینی چرا خلفا شایسته لعن شده اند. در این جا کوتاه به دو مورد اشاره می کنیم:
۱- «إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِن بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولَـئِکَ یَلعَنُهُمُ اللّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ؛[بقره/۱۵۹] کسانى که دلایل روشن، و وسیله هدایتى را که نازل کرده ایم، بعد از آنکه در کتاب براى مردم بیان نمودیم، کتمان کنند، خدا آنها را لعنت مىکند؛ و همه لعنت کنندگان نیز، آنها را لعن مىکنند».
پس یک گروه از کسانی که مستحق لعن خداوند و همه لعنت کنندگان هستند ، کسانی هستند که حقایق کتاب و بیان (شرح و توضیح کتاب) را کتمان و جلوی نشر آن را گرفتند.
در بین همه مذاهب اسلامی مورد اتفاق است که خلفای سه گانه، جلوی نشر حدیث پیامبر(ص) و تفسیر قرآن را گرفتند.
۲- «إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَاباً مُّهِیناً؛[احزاب/۵۷] آنها که خدا و پیامبرش را آزار مىدهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته، و براى آنها عذاب خوارکنندهاى آماده کرده است».
آزار خدا و پیامبر(ص) هم یکی دیگر از مصادیق ملعون شدن است. به تصریح معتبر ترین کتاب حدیثی اهل سنت صحیح بخاری پیامبر(ص) فرمودند: «فاطمه (س) پاره تن من است ، هر کس او را بیازارد مرا آزرده و هر کس مرا بیازارد خدا را آزرده است»[۱] در جای دیگری از همین کتاب آمده که حضرت فاطمه(س) وفات یافتند در حالیکه بر ابوبکر و عمر غضبناک بودند.[۲] پس غضب او ، غضب پیامبر و خداست. پس آن دو نفر نیز به جهت آزردن او مشمول حکم این آیه شده اند.
علاوه بر اینکه در موارد متعددی در زمان حیات رسول اکرم (ص) این دو نفر با نافرمانی ها سبب آزار پیامبر (ص) شده اند.
[۱]. صحیح البخاری ج ۶، ص ۱۵۸، ح ۵۲۳۰.
[۲]. صحیح البخارى، ج ۸، ص ۳، ح ۶۷۲۶.
منبع : شهر سوال
