توضیح اجمالی در مورد عصمت می‌خواستم؟
انسانها به سه دسته تقسیم می شوند:
الف: گروهى غافل محض اند که اصلًا خدا را حاضر و ناظر خود نمىداند.
إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ؛[بقره/۶) کسانى که کافر شدند، براى آنان تفاوت نمىکند که آنان را (از عذاب الهى) بترسانى یا نترسانى ایمان نخواهند آورد.
ب: گروهى غافل نسبى و حاضر نسبى هستند و در برخى کارها خدا را حاضر مىدانند و عمل مطابق دستور او انجام مىدهند و گاهى اوقات غضب و شهوت بر آنها چیره مىشود و آنها را به انجام کارهاى خلاف دعوت مىکند و از خدا غفلت مىکنند.
وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ؛[توبه/۱۰۲] و گروهى دیگر، به گناهان خود اعتراف کردند و کار خوب و بد را به هم آمیختند امید مى‌رود که خداوند توبه آنها را بپذیرد به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است.
در برخى روایات ما وارد شده که اینان زمانی که در حال گناه هستند، ایمان ندارند. زیرا برخلاف دستور خدا و بر طبق دستور نفس خود عمل مىکند. در حقیقت، در حال گناه، این علم را که گناه باعث رنج عذاب اخروى و دورى از خدا و لطف او مىشود، به فراموشى مىسپرد.
محمد بن حکیم گوید: خدمت حضرت امام ابو الحسن علیه السّلام عرض کردم گناهان کبیره آدمى را از ایمان بیرون مىکند، فرمود: آرى و صغیره هم، رسول خدا صلّى اللَّه علیه و اله فرمود: مؤمن زنا نمىکند و مرتکب دزدى هم نمىشود در حالى که مؤمن باشد.[۱]
در من لا یحضر الفقیه حدیثی آمده که معنای روایت بالا را روشن تر می کند:
امام باقر علیهم السلام فرمود پدرم علیه السّلام مىفرمود: هر گاه زناکار مشغول عمل شود روح ایمان از او مفارقت کند، گوید: پرسیدم: آیا از ایمان اندکى در قلب او می‌ماند یا اینکه جملگى از او کناره مىجوید؟ فرمود: نه بلکه علاقهاش باقى است چون برخیزد- یا توبه کند- باز خواهد گشت.[۲]
اگر در آن لحظه علم به اینکه عاقبت گناه دوزخ و دورى است و دوزخ و دورى رنج عظیم است، در نزد او حاضر بود، محال بود که مرتکب گناه شود و در دام شیطان بیافتد. بلکه شیطان در آن لحظه آن عمل زشت را آرایش کرده و به صورتى زیبا به انسان گنهکار جلوه داده است و او را به گناه متمایل کرده است.
ج: اما گروهى هم هستند که دائم الحضورند. آنها نه گناه مىکنند و نه اشتباه مىکنند. چنانکه مومن در حالت ایمان و حضور گناه نمىکند، دائم الحضور اصلًا گناه نمىکند حتى فکر گناه و میل به گناه هم در آنها نیست. زیرا اولیاء حق همان گونه که به سوزاندگى آتش یقین دارند، به سوزاندگى گناه نیز یقین دارند. و شیطان نیز هیچ نفوذی در آن ها ندارد:
قَالَ رَبِّ بمِا أَغْوَیْتَنىِ لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فىِ الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِیَنهَّمْ أَجْمَعِینَ* إِلَّا عِبَادَکَ مِنهْمُ الْمُخْلَصِینَ *[حجر، آیات ۳۹ و ۴۰] گفت: پروردگارا بخاطر اینکه اغوایم کردى هر آینه در زمین زینت مىدهم در نظر آنان، و هر آینه همگیشان را اغواء مىکنم* مگر بندگان مخلصت را.
[۱]. بحار الأنوار ، ج۶۶، ص: ۶۳.
[۲]. من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص: ۲۲.
منبع : شهر سوال
