تکلیف کودکان و دیوانگان در آخرت چیست؟
از اصول اعتقادی و مسلمات ما این است که پاداش و جزا به عمل شخص مربوط است:
«کُلُّ امْرِئٍ بِما کَسَبَ رَهینٌ [طور/۲۱] هر کسى در گرو کار خویشتن است.»
«وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى [نجم/۳۹] و اینکه: براى مردم پاداشى جز آنچه خود کردهاند نیست.»
البته تفضلات الهی و چند برابر شدن پاداش، وجود دارد. که باید دقت نمود این مساله منافاتی با ارتباط جزا و عمل ندارد. چون تفضلات الهی، خود شروطی دارد که این شروط با عمل شخص حاصل شده است:
«مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِکَ لَهُمْ جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا [سبا/۳۷] کسانى که ایمان بیاورند و عمل صالحى انجام دهند که براى آنان پاداش مضاعف در برابر کارهایى است که انجام دادهاند.»
اما در این جا سخن از کسانی است که مجال عمل نداشته اند. یا به دلیل مرگ به دوران بلوغ و رشد نرسیده اند و در طفولیت از دنیا رفته اند، یا اینکه از قوت عقلانی بهره مند نشده اند تا با آن به تشخیص برسند و عمل کنند.
درباره این اشخاص می توانیم در جواب کلی، به اصول اعتقادی خود مراجعه کنیم که خدای تعالی با عدالت درباره آن ها قضاوت خواهد نمود.
«وَ نَضَعُ الْمَوازینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیامَهِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئاً [انبیاء/۴۷] ما ترازوهاى عدل را در روز قیامت برپا مىکنیم پس به هیچ کس کمترین ستمى نمىشود.»
و اگر طالب جزئیات باشیم، باید به جستجو در روایات بپردازیم، که مطابق مفاد آن ها، خدای تعالی برای عده ای در روز قیامت، مجال امتحان فراهم می کند و طبق نتیجه آن، حکم می کند:
امام باقر علیه السّلام فرمود: «چون روز رستاخیز آید خداوند بر هفت گروه حجّت آورد:
۱- کودکان که پیش از بلوغ از دنیا رفتهاند.
۲- کسانى که در زمان فترت یعنى میان دو رسول بوده و از دنیا رفتهاند.
۳- پیران سالخورده که پیغمبر را درک کرده ولى عقل خود را از دست داده بودهاند.
۴- بیخردان یا عقب افتادگان روانى.
۵- دیوانگان که داراى عقل نبودهاند.
۶- کران که حسّ شنوائى نداشتهاند.
۷- گنگها و لالهاى مادر زاد، هر کدام از این طوائف با خداوند عزّ و جلّ احتجاج نماید، فرمود: آنگاه خداوند عزّ و جلّ فرستادهاى بسوى آنان گسیل دارد و آتشى براى امتحان ایشان برافروزد پس بآنان فرمان دهد و گوید: پروردگار شما امر فرموده که خود را در این آتش افکنید، پس هر کس در آتش جست آن آتش بر وى سرد و سلامت شود، و هر کس نافرمانى نمود بسوى آتش دوزخ رهسپارش کنند.»[۱]
[۱]. من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص: ۴۹۲.
منبع : شهر سوال
