جریان مباهله و آیه مربوط به آن مبیّن چیست؟
پس از آن که خدای سبحان به رسولش فرمود: «اگر با این برهان که از وجدان و یافت شهودی تو نشأت میگیرد، توجیه نشدند، آنها را به مباهله دعوت کن و به آنان بگو: هر کدام از دو طرف، بیائید فرزندانمان، دخترانمان و آنها را که به منزله جانمان هستند، حاضر آوریم آنگاه مباهله کنیم»، مسیحیان نجران رفتند تا در این باره بیندیشند. رسول گرامی(ص) طبق دستور خداوند، امیرالمؤمنین(ع) را که به منزله جان وی بود و از زنان فاطمه زهرا(علیها السلام) را و از فرزندان خود حسن و حسین (ع) را به همراه آورد. وقتی نصارای نجران این صحنه را دیدند از مباهله منصرف شده، گفتند: ما چهرههایی را میبینیم که اگر بر سخت ترین کوهها نفرین کنند، آن را متلاشی خواهند کرد (بحار۲۱/۲۷۷).
ذوات مقدسی که در مباهله، پیامبر(ص) را همراهی میکردند، یعنی امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا و حسنین(ع)، اصحاب کسا، شایسته عضویت در مباهله، اهل بیت پیغمبر و به تعبیبر استاد علامه طباطبایی(رحمه الله) صاحب ادعایند. دلیل مطلب این که خداوند در ذیل آیه مزبور به لفظ متکلم مع الغیر فرمود: «فنجعل لعنت الله علی الکاذبین» آل عمران/۶۱٫ پس معلوم میشود همراهان رسول اکرم(ص) تماشاگر صحنه مباهله نبودند بلکه گزارشگر حقائق دینی بودند، زیرا گزارشگر است که یا صادق است یا کاذب. اگر آنان گزارشگر وحی و رسالت نبودند و از غیب سخن نمیگفتند، نه صادق بودند و نه کاذب (المیزان۳/۲۲۴)؛ چون صدق یا کذب، فرع بر اِخبار مخبر است. مستفاد از آیه مبارکه مباهله این است که اهل بیت(ع) گزارشگر غیب هستند و ولایت الهی مشترک بین همه آنهاست، اگرچه رسالت و نبوت مخصوص رسول گرامی است؛ آنان آگاه به غیبند و از آن خبر میدهند و مدعیند و دعایشان نیز مستجاب است. البته گرچه اهل بیت در جریان مباهله همین پنج نفر بودند، لیکن امامان معصوم بعدی، در همه فضایل با امامان قبل از خود شریکند.
آیه مبارکه مباهله و جریان مربوط به آن مبیّن عظمت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است و نشان میدهد که اهل بیت رسول گرامی(ص) مدعی، صادق و مستجاب الدعوهاند. البته اساس و محور اصیل مباهله، دِعْوِی و دعوت بوده است، چنانکه سیره علمی آن حضرت معارف شهودی بحث را تأمین میکند.
نکته شایان توجّه این که پیغمبر گرامی(ص) هنگام خطر، چه در جهاد اصغر و چه در جهان اکبر، اهل بیت خود را پیشاپیش حاضر میکرد. حضرت علی(ع) در نهج البلاغه نمونههایی را ذکر میکند و میفرماید: ما اهل بیتی هستیم که قبل از دیگران قربانی میدهیم تا در ایثار و نثار اسوه دیگران باشیم (نهج البلاغه/نامه۹).
غرض آن که رسول گرامی هم در میدان جنگ و هم در صحنه مباهله اهل بیت خود را آورد، با این که هر کسی اهل بیت خود را دوست دارد و گاهی خود را فدای آنها میکند، لیکن چون دین خدا عزیزتر از جان است و ارزش انسان به حمایت از دین خداست، وقتی خطر متوجه دین شد، رسول گرامی خود واهل بیت خویش را فدای دین میکند.
