امام علی (ع) چگونه مظهر «قدرت» الهی است؟
گرچه قدرت از صفات ذاتی خداوند است؛ لیکن بسیاری از صفات فعلی حق تعالی به این وصف برمیگردد؛ مانند رازقیت و خالقیت. به اعتبار همین اوصاف فعلی، حضرت علی(ع) مظهر قدرت اِلاهی است؛ چنانکه خود فرموده «أنا یدالله» [من دست خدایم.] (توحید صدوق/۱۶۴).
مراد از «ید»، قدرت است؛ زیرا «ید» کنایه از قدرت به کار میرود. حضرت علی(ع) هرگز احساس ترس و اظهار ضعف و عجز نکرد و هیچ حادثهای او را به هراس نینداخت؛ چنانکه فرمود «والله لو تظاهرت العرب علی قتالی لَمَا ولّیت عنها» (نهج البلاغه، نامه۴۵، بند۱۹)؛ [اگر همه رزمندگان عرب بر ضد من صفبندی کنند، من از آنها روی بر نمیگردانم].
همچنین در جای دیگر میفرماید «إنیّ والله لو لقیتهم واحداً وهم طِلاع الأرض کلّها ما بالیتُ و لا استوحشتُ و إنّی من ضَلالهم الذی هم فیه و الهُدی الذی أنا علیه لعلی بصیره من نفسی و یقین من ربیّ و إنّی إلی لقاء الله لمشتاق» (نهج البلاغه، نامه۶۲)؛ [به خدا سوگند! اگر من تنها با آنها (دشمنان) روبهرو شوم، در حالی که تمام روی زمین را پر کرده باشند، نمیترسم و باکی ندارم و من آن گمراهی را که آنها در آن قرار دارند و هدایتی را که خود بر آن هستم، با چشم خود میبینم و با یقین به پروردگارم، پابرجا و مشتاق ملاقات خدا هستم.]
«ابن مسکویه» میگوید علی ابن ابیطالب(ع) شجاع نبود؛ بلکه حقیقت شجاعت بود (طهاره الاعراق). نمونه این اقتدار و قوت را هنگام از جا کندن درِ خیبر میتوان مشاهده کرد.
آن حضرت(ع) در اینباره فرمود «ما قلعت باب خیبر بقوّه جسمانیّه بل بقوّه ربّانیّه» (بحار، ۸۴/۳۲). پس، قدرت اِلاهی در آن حضرت ظهور پیدا کرد که توانست در خیبر را از جا درآورد.
در این جا به نمونهای از شجاعت آن حضرت(ع) اشاره میکنیم.
خوابیدن آن حضرت(ع) در بستر پیامبر اکرم(ص) درشب هجرت، بزرگترین شجاعت و جانبازی در راه خداوند بود. این جانبازی به اندازهای ارزشمند بود که خداوند متعال درقرآن آن را ستود و آن را جانبازی در راه کسب رضایت الاهی نامید؛ چنانکه به نقل بسیاری از مفسران، این آیه در این مورد نازل گردیده است «ومن النّاس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله والله رءوف بالعباد» بقره/۲۰۷؛ [برخی از مردم با خدا معامله میکنند و جان خود را برای رضایت او از دست می دهند و خدا به بندگان خود مهربان است].
مرحوم «کاشف الغطاء» میفرماید خوابیدن علی بن ابیطالب(ع) در جای پیامبر اکرم(ص) در «لیله المبیت»، شجاعانهتر از کار امام حسین(ع) در روز عاشورا بود (کشف الغطاء/۳۸۲)؛ حسین بن علی(ع) شمشیر به دست میجنگید و میکشت؛ ولی علی بن ابیطالب(ع) حاضر شد بدون شمشیر، در جای پیغمبر گرامی اسلام(ص) بخوابد و چهل مسلّح بر او بتازند که ممکن بود او را تکه تکه کنند؛ در حالی که او هیچ قدرت دفاعی نداشت.
امیر مؤمنان(ع) در همه صحنهها، از جمله در استقبال از مرگ، دارای صلابت بود. از اینرو، فرمود «إنّ أکرم الموت القتل و الذّی نفس ابن ابیطالب بیده لألف ضربهٍ بِالسیف أَهْوَنُ عَلیّ من میته علی الفراش» (بحار، ۹۷/۴۰)؛ یعنی مرگ درجات و مراتبی دارد که گرامیترین مرتبه آن، کشته شدن در راه خداست و [قسم به کسی که جان پسر ابوطالب در دست قدرت اوست، تحمّل هزار ضربه شمشیر در راه خدا، برایم آسانتر از مرگ در بستر است].
در جنگ صفّین، گروهی عدم تعجیل آن حضرت (ع) را در شروع جنگ، بر ترس او از مرگ حمل کردند؛ ولی آن حضرت فرمود «فو الله ما أُبالی دخلت إلی الموت أو خرج الموت إلیّ» (نهج البلاغه، خطبه ۵۵)؛ [به خدا سوگند! باک ندارم که آگاهانه به سوی مرگ بروم و آن را در آغوش بکشم یا این که مرگ، ناگهان به سراغ من بیاید و مرا در برگیرد].
پس از ماجرای سقیفه، عباس عموی آن حضرت(ع)، همراه ابوسفیان به ایشان پیشنهاد بیعت دادند و آن حضرت(ع) فرمود شرایط به گونهای شد که اگر چیزی بگویم، میگویند که به طمع حکومت و ریاست سخن گفته است و اگر سکوت کنم، میگویند که از ترس مرگ ساکت شده است.
سپس فرمود [«هیهات»، که بعد از آن همه جنگها و مبارزات از مرگ بترسم. به ذات خداوند سوگند! علاقه پسر ابوطالب(ع) به مرگ، بیش از علاقه طفل شیرخوار به پستان مادر است] «هیهات ـ بعد الّتیّا والّتی ـ والله لابن أبیطالب انس بالموت من الطّفل بثدی أمّه». (همان، خطبه ۵)
آنگاه آن حضرت(ع) به سرّ سکوت خود اشاره کرد و فرمود از مطالب و حوادثی آگاهی دارم که اگر آنها را بازگو کنم و شما را از آنها آگاه سازم، آرامش و قرار را از شما میگیرد.
