چه حیواناتی حرام گوشت هستند؟

پرسش
حیوانات حرام گوشت کدامند؟ اسم آن حیوانات چیست؟

پاسخ اجمالی
به طور کلی حیوانات حرام گوشت بر چند قسم می‌باشند:
۱. تمام حیوانات دریایی غیر از ماهیانی که دارای فلس (پولک ) هستند.
۲. در میان حیوانات خشکی؛ سگ و خوک و درندگانی که دارای دندان و چنگال و ناخن تیز بوده باشند؛ مثل شیر، روباه،خرگوش، گرگ، فیل و … حرام اند. اما تمام اقسام گوسفند، گاو، شتر، آهو، گاو، بز، الاغ وحشی و حلال گوشت بوده و گوشت اسب و الاغ اهلی مکروه است.
۳.پرندگانی که در هنگام پرواز بیشتر بال خود باز کرده و صاف نگه می‌دارند و کمتر بال می‌زنند(کمتر بال خود را حرکت می‌دهند) حرام گوشت و پرندگانی که در هنگام پرواز بیشتر بال می‌زنند و کمتر بال خود را باز کرده و صاف نگه می‌دارند حلال گوشت هستند. همچنین پرندگانی که چینه‏دان یا سنگدان یا خار پشت پا داشته باشد حلال‏ گوشت می‌باشد. (تذکر: پرندگانی که مانند شاهین و عقاب و باز چنگال دارد حرام گوشت هستند.)
تمام اقسام حشرات به غیر از ملخ حرام گوشت می‌باشند.

پاسخ تفصیلی
به طور کلی حیوانات حرام گوشت بر چند قسم هستند:
الف) حیوانات دریایی: از حیوانات دریایی فقط ماهی فلس(پولک) دار حلال بوده و سایر ماهیان و حیوانات دریایی حرام گوشت هستند.[۱]
ب) حیوانات خشکی دو قسم هستند اهلی و وحشی:
اما اهلی:
در میان حیوانات اهلی خوردن گوشت تمام گروه های گوسفند و گاو و شتر حلال است اما خوردن گوشت اسب  و استر و الاغ مکروه است که کراهت گوشت اسب از بقیه کمتر است و از میان حیوانات اهلی گوشت بقیه حیوانات مثل سگ و گربه و … و اما حیوانات وحشی از میان آنها آهو، گاو، بز کوهی، الاغ وحشی و گَوَزن حلال است و خوردن گوشت حیوانات درنده حرام است و آن حیوانی است که خوی درندگی دارد و دارای ناخن و دندان نیش قوی است؛ مثل شیر، پلنگ، یوز پلنگ، گرگ، یا دارای نیش ضعیفی است؛ مثل روباه، کفتار، شغال، و هم چنین خرگوش اگر چه از درندگان نیست ولی حرام است و نیز همۀ حشرات؛ مثل مار، موش، سوسمار، قورباغه، خار پشت سوسک، قاب بالان، کک، شپش و … که قابل شمارش نیست. و نیز حیواناتی که مسخ شدند؛ مثل فیل، میمون، خرس و … .[۲] و دلیل بر این ها روایتی است که از پیامبر (ص) نقل شده است.[۳]
ج) پرندگان: پرندگان حلال گوشت، دو علامت داشته و غیر از آن، تمام اقسام پرندگان، حرام گوشت‌اند.
۱. پرندگانی که در هنگام پرواز بیشتر بال می‌زنند و کمتر بال خود را باز کرده و صاف نگه می‌دارند حلال گوشت می‌باشند؛ اما پرندگانی که در هنگام پرواز بیشتر بال خود باز کرده و صاف نگه می‌دارند و کمتر بال می‌زنند(کمتر بال خود را حرکت می‌دهند) حرام گوشت اند ۲. پرندگانی که چینه‏دان یا سنگدان یا خار پشت پا داشته باشد حلال‏ گوشت می‌باشد. (تذکر: پرندگانی که مانند شاهین و عقاب و باز چنگال دارند حرام گوشت هستند.)[۴]
د) حشرات: تمام اقسام حشرات حرام گوشت‌اند.[۵] (تذکر : اگر ملخ را با دست یا به وسیله دیگرى زنده بگیرند، بعد از جان دادن، خوردن آن حلال است‏ [۶]).
حیوانات حلال گوشت نیز در چند صورت خوردن گوشت آنها حرام می‌شود:
۱. در صورت نجاست خوار شدن: حیوانی که از مدفوع و نجاست انسان تغذیه کنند.[۷] اما خوردن غیر مدفوع انسان و نجاسات دیگر سبب حرام بودن گوشت آن حیوانات نمی‌شود.[۸] صدق نجاست خوار بودن به این است که تغذیه آن حیوان فقط از راه خوردن نجاسات بوده و تغذیه دیگری نداشته باشد.[۹](تذکر :حیوانی که بواسطه نجاست خواری حرام گوشت شده باشد بعد از استبراء[۱۰] گوشتش حلال می‌شود.[۱۱]).
۲. در صورتی که انسان با آن حیوان نزدیکی کرده باشد.[۱۲] در روایتی حضرت علی (ع) می‌فرماید خوردن گوشت و شیر حیوانی که انسان با آن وطی کرده است حرام می‌باشد.[۱۳]
۳. حیوانی که از شیر خوک استفاده کرده و به واسطه آن شیر، گوشت و استخوان در آن پدید آمده و رشد نماید.[۱۴]
 
[۱]. امام خمینی (ره)، تحریرالوسیله، ج ۲، ص ۱۵۵، کتاب الاطعمه و الاشربه، مسئله ۲؛ المختصر النافع، ص ۲۵۱، شرائع الاسلام، ص ۱۶۹.
[۲] نفس المصدر، ص ۱۵۵، مسئله ۵.
[۳]. جواهر الکلام، ۳۶، ۲۹۴.
[۴]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۵۹۴، احکام خوردنیها و آشامیدنیها تحریرالوسیله، ج ۲، ص ۱۳۹، مسئله ۸
[۵]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۶۰۳.
[۶]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۵۹۳ مسئله ۲۶۲۲.
[۷]. تحریرالوسیله، ج ۲، ص ۱۴۰، مسئله ۱۵.
[۸]. جواهرالکلام، ج ۳۶، ص ۲۷۱.
[۹]. وسائل الشیعه، ج ۲۴، باب ۲۴ از ابواب اطعمه واشربه محرمه، ح ۲، ص ۱۶۰.
[۱۰]. یعنى تا مدّتى حیوان را از خوردن نجاست باز دارند و به آن غذاى پاک بدهند به نحوى که دیگر نگویند نجاستخوار است. و بنا بر احتیاط واجب شتر را چهل روز، گاو را سى روز و بهتر است چهل روز، گوسفند را ده روز و بهتر است چهارده روز، مرغابى را پنج روز و بهتر است هفت روز،مرغ خانگى را سه روز و ماهى را یک شبانه روز استبراء کنند؛ توضیح المسائل (محشى – امام خمینى)؛ ج‌۲، ص ۶۰۳.
[۱۱]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۵۶۸،مسأله ۲۵۸۳.
[۱۲]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۶۰۱، مسأله ۲۶۳۲.
[۱۳]. وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۱۷۰، ح ۳.
[۱۴]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۱، ص ۶۹ ،مسأله ۸۶.

منبع: اسلام کوئست نت