چه کنیم که بهترین باشیم؟
یکی از ویژگیهای دوران نوجوانی و جوانی است، سؤالتان در واقع پاسخگویی به این گرایش اصیل است و باید شما را تحسین کرد که در پی رفع نیاز معنوی خود میباشید. همه افراد استعداد پیشرفت یا تنزل را دارند.
اگر نفس را تزکیه کردیم، رشد میکند و اگر غافل شدیم، رو به ضعف میرود. قدم نخست را باید خود انسان بردارد تا از هدایت خاص الهی برخوردار شود که قرآن مجید می فرماید: "« وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ[عنکبوت/۶۹] کسانی را که در راه ما مجاهدت کنند، به راههای خویش هدایتشان می کنیم، و خدا با نیکوکاران است». هر چه انسان در مراتب قرب بالاتر رود، به همان نسبت روحش متکامل تر میگردد، قرب الهی با عبودیت و بندگی خدا حاصل میشود، خودسازی، با علم یا شغل تزاحم ندارد.
در عین حال که انسان به کار مشغول است یا به تحصیلات میپردازد، میتواند خود را بسازد، یعنی این طور نیست فردی که میخواهد خود را بسازد، همه برنامه های روزمره خود را رها کند و گوشه ای را اختیار نمایدو به خودسازی بپردازد. برنامه معنوی، چیزی جز مراعات پارسایی و مراقبت در همان کارهای روزمره نیست و انسان به کارهای روزمره و عادی خود میتواند معنا ببخشد و در این حال، آن برنامه معنوی میشود، اگر چه برخی عبادات و اعمال خاص برای تمرین دریافت مقرر شده، اما این امو برای آمادگی انسان است و برنامه اصلی معنوی در همان کارها و وظایفی است که به عهده انسان قرار داده شده یا آن را انتخاب کرده است، احساس حضور خداوند در همه حال و برنامهها و فعالیتها روز مره را رنگ خدایی بخشیدن،
کمک به انسانهای دیگر و مراقبت از رفتار خود و طعامی که مصرف میکند، جزء برنامه معنوی و موجب پیراستگی روح انسان است.
انسان کامل از دیدگاه اسلام، انسانی نیست که از جامعه و وظایف اجتماعی بریده و جدا شده و برنامه ریاضت و عبادت برای خود قرار داده است، شخصیت انسان کامل در درون جامعه و خالص نمودن اعمال و نیات برای خداوند شکل میپذیرد.
اگر بخواهید به مقامات عالی عرفانی برسید، اولین کار این است که خواسته های نفسانی را کنار بگذارید و خواسته خدا را محور اعمال و رفتارتان قرار دهید، انجام واجبات و ترک محرّمات تمرینی است تا به تدریج اراده و خواست خدا را بر خواست خود مقدّم بدارید، علمای اخلاق برای سیر و سلوک، مراحلی را ذکر کرده اند که عبارتند از:
۱ – توبه؛
۲ – مشارطه، انسان در آغاز روز با خود شرط کند که گناه نکند؛
۳ – مراقبه، در تمام مدت روز مراقب نفس خود باشد؛
۴ – محاسبه، شامگاهان به محاسبه بنشیند و کارهای نیک و بد خود را حساب کند؛
۵ – معاقبه، اگر خلافی از او سرزد، خود را مجازات کند؛
۶ – مبارزه با هوای نفس؛
۷ – ذکر زبانی و قلبی؛
۸ – تفکر در آفرینش؛
۹ – استفاده از وجود استاد و مربی.[۱]
نکته قابل توجه این است که سخت گیری زیاد نسبت به خود نداشته باشید و فقط واجبات را انجام وترک محرمات کنید. و سعی کنید به نیازها و خواسته های انسانی خود نیز اهمیت دهید.
[۱]. ر. ک. امام خمینی، چهل حدیث، ناصر مکارم، اخلاق در قرآن، ملکی تبریزی، رساله لقاء اللَّه.
منبع: شهرسوال
