امربه معروف و نهی از منکر کردن برای خطای پدر ومادر چگونه است؟
امربه معروف ونهی از منکر کردن برای خطای پدر ومادر چگونه است؟
پاسخ :
اسلام از نظر حقوقى حساب ویژه‌اى براى پدر و مادر بازکرده همان گونه که در جنبه‌هاى عاطفى نیز حساب جداگانه‌اى براى آنها در نظر گرفته است لذا در روایات آمده که اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خیر و برکت و سعادت فرزند مى‌شود اگر در حق فرزندان خود دعا کنند خداوند به این دعا توجه خاصى مى‌نماید کما این که اگر والدین از فرزندان ناراضى باشند و خداى ناکرده آنها نفرین کنند ممکن است، خداوند بر چنین فرزندانى که موجب ناراحتى والدین شوند قهر و غضب نماید حتى از نظر حقوقى در بخش قصاص و دیات آمده که اگر پدرى خداى ناکرده فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمى‌شود مگر در یک شرایط استثنایى با تشخیص حاکم شرع، همچنین از نظر شرعى پدر و مادر مى‌توانند به اندازه نیازشان از اموال فرزند خود بردارند و مسائلى از این قبیل در فقه اسلامى زیاد وجود دارد یا در روایات آمده «نیکى کردن به والدین بزرگترین فریضه است»
و یا اینکه مى‌فرماید «بهشت زیر پاى مادران است» این همه آیه و روایت که در این زمینه وارد شده حاکى از اهمیتى است که خداوند براى والدین قائل شده است و اینها بدون حکمت نیست چه اینکه اینها در مقابل زحماتى که والدین براى فرزندان متحمل مى‌شوند ناچیز است آنها از لحظه انعقاد نطفه تا هنگام تولد و همچنین بعد از تولد دوران شیرخوارگى و بعد کودکى مشکلاتى بسیار زیادى را متحمل شده‌اند بنابراین خداوند نیز در مقابل زحمات آنها حقوق ویژه‌ای را براى آنها قائل شده است. از این رو باید در هر شرایطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات دربرخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند البته توجه به این نکته لازم است که خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى که انجام مى‌دهند مورد سؤال قرار مى‌دهد و والدین نیز باید پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشند بنابراین در همه حال ما وظیفه داریم به والدین خود احترام بگذاریم حتى اگر آنها به ما بى احترامى کنند فقط اگر آنها بخواهند ما را به کار حرامى وادار کنند یا از انجام تکلیف واجبى باز بدارند، اطاعت از آنها جایز نیست چه اینکه اطاعت خداوند بر هر کس دیگر حتى والدین نیز مقدم است.
اما این که چگونه در برابر والدین خود تواضع داشته باشیم و علی رغم مخالفت آنها با برخی انتظارات ما به آنها بی احترامی نکنیم باید گفت:
۱. چه خوب است درباره زحمات فراوانی که آنها درباره هر یک از فرزندانشان کشیده اند خوب بیاندیشیم و تلاش های شبانه روزی آنها را در برابر چشمان خود مجسم کنیم به خصوص زحمات فراوان دوران بارداری مادر و یا سال های اولیه زندگی که با تمام قدرت برای سلامت و رشد و کمال فرزندان هر رنجی را به خود خریدند و سلامت و سعادت ما را آرزو می کردند و هم اکنون نیز در اندیشه همین امر هستند.
۲. با مطالعه کتاب ها و منابع دینی و اخلاقی که درباره ارزش و مقام والدین صحبت کرده اند، جایگاه آنها را برای خود روشن تر کنیم.در این زمینه مناسب است آیات و روایات و تفسیر و تحلیل آن را در برخی کتب حدیث را که از زبان پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) بیان شده است به خوبی مطالعه کنیم.
۳. چگونگی رفتار و برخورد افرادی که در پرتو احترام و تواضع به پدر و مادر به موفقیت و خوشبختی رسیده اند مطالعه کنید زیرا شما خوب می دانید علاوه بر این که در آخرت از نتیجه تواضع در برابر والدین هر انسانی سود خواهد برد، در همین دنیا نیز از اظهار رضایت والدین و دعای والدین بهره مند می شود و اثرات سودمند سریع دنیوی نیز در این جهان نیز فراوان است و بدانید که یکی از عوامل موفقیت و سعادتمند شدن در این دنیا (که افراد زیادی آن را تجربه کرده اند) دعای پدر و مادر در حق فرزند است. طبیعی است که باید در این مسیر و برای کسب رضایت آنها ناملایمات و سختی های لازم را تحمل کرد و در مقابل آنها تواضع به خرج دارد.
۴. توجه داشته باشید که اشتباه را هرگز نباید با اشتباه پاسخ داد به خصوص در مقابل والدین زیرا در آن صورت مجموع اشتباهات بیشتر خواهد شد نه آن که کاسته شود و اگر شما نیز با روش و برخورد اشتباه به رفتار اشتباه آنها پاسخ دهید مشکلی را حل نخواهد کرد پس برای اصلاح امر و حرکت به سوی کمال و رشد در رفتار و روش برخورد خود دقت بیشتری به خرج دهیم که هم مرتکب خلاف و گناهی نشویم و هم شاید بتوان با تواضع و خضوع در برابر آنها روش برخورد آنها را تغییر دهیم.
اما در مورد امربه معروف و نهی از منکر نکاتی را باید متذکر شویم و آن اینکه :
امربه معروف ونهى از منکر در مورد هر کسى واجب است. ولى باید با شرایط خاص خود انجام گیرد. فرزند با رعایت احترام، رفتارى جذاب و زبانى سازنده و منطقى مى‌تواند والدین خود را نصیحت کند.جهت اینکه مقداری بیشتر با شرایط و مراتب امر به معروف و نهی از منکر آشنا شوید ما برخی از شرایط مهم در امر به معروف و نهی از منکر را خدمت شما بیان می کنیم :
امربه معروف و نهى از منکر از مهم‌ترین و عالى‌ترین واجبات اسلامى است که در احادیث به عنوان روش پیامبران و شیوه‌ى صالحان و دو فریضه بزرگ الهى که موجب احیاء دیگر واجبات مى‌شود یاد شده است. در عین حال همچون دیگر واجبات الهى داراى شرایط و مراتبى است و در صورت وجود شرایط واجب و الاّ تکلیفى بر انسان نیست.
الف) شرایط وجوب امربه معروف و نهى از منکر:
۱. کسى که آمر یا ناهى است، باید معروف و منکر (عمل نیک و زشت) را از نظر اسلام بشناسد.
۲. احتمال بدهید که امر یا نهى او اثر دارد.
۳. شخص گنهکار اصرار بر ادامه کار خود داشته باشد.
۴. امر و نهى، سبب ضرر جانى، مالى، آبرویى قابل توجه به خودش یا نزدیکانش و یا سایر مؤمنین نشود.
ب) آداب امربه معروف و نهى از منکر:
سزاوار است کسى که به معروف امر مى‌کند و از منکر جلوگیرى مى‌کند:
۱. اخلاق و آداب اسلامى را مراعات و با روى خوش برخورد کند و همانند طبیبى دلسوز و پدرى مهربان رفتار نماید.
۲. فقط براى رضاى خدا و به دور از هرگونه خودخواهى و برترى‌جویى اقدام نماید.
۳. از تجسس و پرده‌درى خوددارى و کاملاً صبورانه عمل کند.
ج) مراتب یا مراحل امربه معروف و نهى از منکر:
۱. مرحله انکار قلبى: یعنى اظهار خشنودى از معروف و اظهار نارضایتى از منکر، به عبارت دیگر. حداقل انتظارى که از یک مسلمان مى‌رود این است که به هر شکل ممکن علاقه‌مندى قلبى خود را به معروف و نفرت خود را از منکر نشان دهد. که مى‌توان با جلوه‌هاى گوناگون مثل: نوع نگاه، سکوت معنى‌دار، سر به زیر انداختن، روى گرداندن، اخم کردن و… خشنودى یا ناخشنودى خود را از آن عمل بروز دهد.
در این مرتبه همه ظرافت‌ها و نکات روانشناختى را باید به کار برد تا حیثیت و شخصیت افراد خدشه‌دار نشود بخصوص در امر ونهی نسبت به والدین .
۲. مرحله انکار زبانى: یعنى از تارک معروف و عامل به منکر بخواهیم از این رفتارش دست بردارد. نوع بیان در این مرحله درجاتى دارد. مثل سربسته سخن گفتن، پند دادن، سخن ملایم گفتن، به صراحت سخن گفتن و شاید در مراحلى خشونت لفظى و درشتگویى ضرورت پیدا کند که همه این درجات با توجه به مخاطب و از مرحله آرام مى‌بایست شروع شود.
۳. مرحله انکار (اقدام) عملى: گاه ممکن است منکر چنان ریشه‌دار باشد که با مراحل اول و دوم امکان ریشه‌کن کردن آن وجود نداشته باشد که نوبت به مرحله سوم برسد که منظور هر گونه فعالیت هدفدار مشروعى است که زمینه را براى ریشه‌کنى فساد و رشد معروف فراهم مى‌سازد و تا زمانى که به ضرب و شتم کشیده نشده انسان مى‌تواند ادامه دهد. اما چنانچه نیاز به ضرب و شتم باشد مى‌بایست از ولى امر مسلمین اجازه گرفت و یا به مراجع قانونى و ذیصلاح واگذار شود.
بنابر این در انجام امر به معروف و نهى از منکر، شرایط، آداب و مراتب آن با درجاتى خاص که براى هر یک ذکر شد، مى‌بایست مد نظر قرار گیرد و سپس دست به اقدام زد و در صورتى که فرد گنهکار تعمد به ترویج فساد وانجام عمل گناه نداشته باشد، گناه را ترک مى‌کند. اما اگر تعمد در کار است، وظیفه چیز دیگرى است و مى‌بایست از طریق مرکز قدرت و قوه قهریه با اینگونه افراد برخورد شود.
اما در مورد پدر و مادر اگر می دانید که تذکر شما مفید ست و موثر است اقدام کنید و درغیر این صورت می توانید از کسانی که می دانید صحبت آنها موثر است استفاده کنید و از آنها بخواهید که به والدین شما تذکر دهند.اما در صورت نپذیرفتن حق هیچ گونه برخوردی با آنها ندارید.
براى مطالعه بیشتر رجوع شود به:
۱. امربه معروف و نهى از منکر، سید حسن اسلامى
۲. امربه معروف و نهى از منکر، آیه‌الله حسین نورى
۳.اواخر توضیح‌المسائل حضرت امام خمینى«ره» (بحث شرایط امر به معروف و نهى از منکر)
امر به معروف و نهی از منکر در سخنان اهل بیت
www.dte.ir
سلام علیکم
استفاده کردیم
اجرکم عندالله
فقط اون قسمتی که فرمودید اگر والدین امر و نهی رو نپذیرفتن حق برخورد نداریم
اگر گناهی که نعوذم بلله والدین انجام دادن گناه خیلی بزرگی بود برای مثال دور از جان والدین اهل خرید و فروش مواد مخدر بودن و یا گناهان بزرگ دیگر اونجا واقعا اگر فرد تذکر داد و والدین نپذیرفتن واقعا اینجا ما تکلیف مون چیست؟