مفهوم آیه انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا چیست؟
مفهوم آیه انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا چیست؟
۱.عَنْ حَمْرانَ بْنَ أَعْیَنَ قالَ:
سَأَلْتُ أَبا عَبْدِاللَّهِ- علیه السّلام-
عَنْ قَوْلِه عَزَّوَجَلَّ: إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً.
قالَ: إمَّا آخِذٌ فَهُوَ شاکِرٌ، وَإمَّا تارِکٌ فَهُوَ کافِرٌ.[۱]
معنى فرمایش خدا:
«همانا ما راه را به او نشان دادیم یا سپاسگزار باشد یا ناسپاس» چیست؟
حمران بن أعین گوید: از حضرت صادق- علیهالسلام- پرسیدم از گفتار خداى بزرگ که مىفرماید:
«همانا به راه رهبریش کردیم یا سپاسگزار باشد یا ناسپاس»؟
فرمود: یا بگیرد (و عمل کند با اختیار خود) پس او سپاسگزار و شاکر است، و یا ترک کند (و عمل نکند با اختیار خود پس او ناسپاس) و کافر است.
۲- عَنْ زُرارَهٍ قالَ:
سَأَلْتُ أَبا عَبْدِاللَّهِ- علیه السّلام- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ:
إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً.
قالَ: عَلَّمَهُ السَّبیلَ فَإِمَّا آخِذٌ فَهُوَ شاکِرٌ، وَإِمَّا تارِکٌ فَهُوَ کافِرٌ.[۲]
زراره گوید: از امام صادق- علیهالسلام- درباره فرمایش خدا:
«ما راه را به او نشان دادیم خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس» سؤال کردم.
حضرت فرمودند: راه را به او نشان داد پس یا او آن راه را طى مىکند در این صورت او شاکر است، و یا آن راه را ترک مىکند، در این صورت او کافر است.
خلاصه تفسیر المیزان برای آیه انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا
(هدایت)یعنی ارائه راه و (سبیل) یعنی مسیری که فرد را به غایت مطلوب (حق)برساند،
(شکر)یعنی بکار بردن نعمت در جهتی که منعم اراده کرده و اینکه شخص نعمت را آشکارا به گونه ای بکار برد که به خلق بفهماند این نعمت از منعم است
و گفتیم که حقیقت شکر اخلاص بنده برای پروردگارش می باشد و (کفران ) به معنای ضایع کردن نعمت
و بکار بردن آن در غیر مسیر مطلوب است یا اینکه انسان به گونه ای رفتارکند که از خلق بپوشاند که این نعمت از جانب منعم است .
می فرماید:
مردم دربرابر هدایتی که ماارائه کردیم دونوعند،یاشاکرندو یا کفور.
و در هر دو حالت هدایت الهی بطور یکسان شامل حالشان شده است
اما بعضی ازاین نعمت استفاده مطلوب کرده اند و بعضی به عکس آن را کفران نموده اند، از این آیه چند نکته استفاده می شود:
۱) مراد از سبیل ، سنت و طریقه ای است که بر هر انسانی واجب است درزندگی دنیاآن رابپیماید تابه سعادت دنیا و عقبی برسد و آن همان دین حق است
۲) سبیلی که خدا بشر را بدان هدایت کرده ، سبیلی اختیاری است و لذا شکر یا کفری که بر این هدایت مترتب می شود کاملا در حیطه اختیار انسان است .
هیچ اجباری در کار نیست ، همچنانکه فرمود:
(فمن شاء اتخذ الی ربه سبیلا : هرکس بخواهد راهی به سوی پروردگارش برگزیند)
هدایت الهی دو قسم است :
۱)هدایت فطری یا تکوینی
که همین است که خدا بشررا به الهام درونی و به عقل مجهز کرده که بوسیله آن اعتقاد حق و عمل صالح را از غیرآن تشخیص می دهد،
همچنانکه فرمود:(فالهمها فجورها و تقویها)
۲)هدایت کلامی و زبانی یا هدایت تشریعی
که از طریق دعوت انبیاء و ارسال رسل و انزال کتاب آسمانی انجام می شود
همچنانکه فرمود:(انا اوحینا الیک کما اوحینا الی نوح و النبیین من بعده)
منبع: حوزه
