آیا شاد کردن دل انسان ها به تنهایی باعث بهشت رفتن میشود؟

آیا شاد کردن دل انسان ها به تنهایی باعث بهشت رفتن میشود؟

هر کار خیری که موجب شادی مومنی گردد به اندازه ظرف وجودی و اقتضایی خودش موثر واقع می شود و این علت ناقصه به حساب می آید و در صورتی مشمول بهشت خواهد شد که شرایط دیگر هم رعایت گردد یعنی علت تامه جمع گردد.

لذا عمل صالح در نزد پروردگار بی ‏پاداش نمی‏ماند، حتّی اگر عامل آن غیر مسلمان باشد. بنابر این، برای پیاده کردن مضامین بلند این دسته روایات باید به سوی ایمان مستحکم و عمل صالح گام برداریم و طیّ این مسیر برای همه ممکن است، هر چند هر کس به اندازه استعداد و توانایی و سعی و تلاش و اخلاصش موفّق خواهد شد.(۱)

شرط قبولی و ورود به بهشت ایمان و عمل صالح است حتی حاتم طایی با آن بذل و بخشش هایی که انجام داده است وارد بهشت نخواهد شد؛ زیرا از شرط ایمان و وحدانیت به خدا بی بهره بوده است؛ ولی به خاطر این صفت ملکه راسخه سخاوت از عذاب او کاسته خواهد شد.

در روایات ذیل هم که از پیامبر(ص) نقل می شود حضرت فرمودند: عذاب شدید برداشته شد ( نه تمام عذاب ):

۱- از رسول خدا (ص) نقل شده است که به «عُدَی»، فرزند «حاتم طایی» فرمود:

«دُفِعَ عَنْ ابیکَ الْعَذابُ الشَّدیدُ لِسَخاءِ نَفْسِه‏؛ عذاب شدید از پدرت به خاطر سخاوتش برداشته شد!». (۲)

۲- در حدیث آمده است که پیامبر (ص) دستور داد، گروهی از جنایتکاران یکی از جنگ ها را به قتل برسانند، ولی یکی از آن ها را استثنا کرد. آن مرد تعجّب کرد و گفت: «با این که گناه ما یکی است، چرا مرا از میان آن جمعیت جدا کردی؟» حضرت (ص) فرمودند: «خداوند به من وحی فرستاد که تو سخاوتمند قوم خود هستی و من نباید تو را به قتل برسانم». (۳)

نماز یکی از واجبات شرعی است که نقش بنیادین در سعادت آدمی دارد. از این رو در حدیث امام صادق(ع) آمده است:

اوّلُ ما یحاسَبُ به العبدُ الصلوه؛ فإذا قُبِلَتْ منه، قُبِل سائرُ عَملهِ، و إذا رُدّت علیهِ رُدّ عنه سائرُ عملِه؛(۴)

نخستین چیزی که از بنده حساب می‌کنند و می‌پرسند، نماز است. اگر از او قبول شود، بقیه کارها و اعمالش نیز پذیرفته می‌شود. اگر نمازش مردود گشت سایر اعمال او نیز پذیرفته نیست.

از دیدگاه اسلام ارزش انسان به آن است که به هدف خلقت که قرب الهی است نائل گردد. این همان کمال انسان است. منظور از کمال، کمال روحی و نفسانی است، چون روح اصل و مبنای هویت و شخصیت آدمی است. از نظر قرآن انسانی سعادتمند است که به این هدف دست یابد. سعادت تنها در پیوند با خدا حاصل می شود که در قرآن از آن به عبادت تعبیر شده است:

«و ما خلقتُ الجن و الانس الا لیعبدون؛ جن و انس را نیافریدم جز آن که مرا بپرستند».(۵)

کسی که مسلمان است. اما واجبات خود نظیر نماز و روزه را انجام نمی دهد، ولی دارای اوصافی است که به دلیل ترک واجبات، در دوزخ کیفر کارش را خواهد چشید. و به خاطر اعمال خوبش هم خدواند به او جزای خیر را خواهد داد.

در مورد مسلمان  باید توجه داشت که خدمت برای مردم و دوری از زشتی ها و…. در صورتی  مایه سعادت اوست و به بهشت رهنمون خواهد شد که عمل صالح تلقی شود. بر اساس آیات و روایات، بهشت برای کسانی است که ایمان به خدا و پیامبر داشته و عمل صالح و تقوا پیشه کرده باشند:

“الذین آمنوا و عملوا الصالحات طوبی لهم و حسن مآب؛

کسانی که ایمان و عمل صالح دارند، خوشا به حال آنان که خوش جایگاهی خواهند داشت”(۶).

مراد از عمل صالح، عمل به دستورهای قرآن و اطاعت از پیامبر است که از جمله عمل به واجبات است، ولی کسی که از روی عمد واجبات خود را ترک می کند ولو کارهایی مثل شادکردن مومن را انجام دهد، باز اهل سعادت نیست و باید کیفر خود را بیبیند .

افرادی که حقانیت دین اسلام بر آن ها آشکار و واضح گشت، ولی از روی تعصب و یا عناد و یا هوای نفس و یا عوامل دیگر از حق پیروی نکردند، قطعا در قیامت در عذاب خواهند بود حتی اگر اعمال صالحی هم در دنیا انجام داده باشند، چون بر اساس ایمان حقیقی و باوردینی درست نبوده و در راستای اهداف دنیائی و جلب نظر مردم و یا فریب آن ها بوده ،مفید نخواهد بود.

خلاصه آن که مراد این روایات این نیست که شاد کردن دل مومن به تنهایی باعث ورود به بهشت می شود. بلکه منظور این است که یکی از چیزهایی که در بهشت رفتن انسانها موثر است خوشحال کردن دل مومن است.

مانند این که شما می گویید آفتاب گل را رویاند. آیا آفتاب به تنهایی در رویش گل اثر داشته یا یکی از عوامل ( در کنار خاک ، آب و..) بوده است.

 

____________________________

پی نوشت:

۱.مکارم شیرازی ناصر، سوگندهای پر بار قرآن، ص ۲۳۳ .

۲.علامه مجلسی، ‏بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، ناشر اسلامیه‏، چاپ تهران‏، چاپ مختلف،‏ نوبت چاپ مکرر، ج ۶۸، ص ۳۵۴.

۳. مکارم شیرازی ناصر ،اخلاق در قرآن، ج‏۲، ص ۴۰۹.

۴. شیخ عباس ، سفینه البحار، ج۴، ص۲۳۳، ماده سلم.نشر دارالاسوه للطباعه و النشر،  ۱۴۲۲ ق .

۵. ذاریات (۵۱) آیه ۵۶. شاد کردن

۶. مدّثر (۷۴)آیه ۳۸ – ۴۸ . شاد کردن

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

تقسیمات حدیث