نبی با رسول چه تفاوتی دارد؟

به روز رسانی شده در ۳۱ فروردین ۱۴۰۱

فرق نبی با رسول چیست؟کدام یک دارای شریعت وکتاب آسمانی اند ؟لطفا کامل توضیح دهید. منابع پاسخ را نیز ذکر کنید؟

واژه ((رسول)) به معنای ((پیام آور)) (۱)

و واژه ((نبی)) ـ اگر از ماده ((نبا)) باشد ـ به معنای ((صاحب خبر مهم)) (۲)

و اگر از ماده ((نبو)) باشد به معنای ((دارای مقام والا و برجسته)) است. (۳)

نبی با رسول چه تفاوتی دارد؟

علامه طباطبایی در این باره می فرمایند: بعضی‌ها گفته‌اند: فرق میان نبی و رسول به عموم و خصوص مطلق است، به این معنا که رسول آن کسی است که هم مبعوث است، و هم مامور، به تبلیغ رسالت، و اما نبی کسی است که تنها مبعوث باشد، چه مامور به تبلیغ هم باشد و چه نباشد.

لیکن این فرق مورد تایید کلام خدای تعالی نیست، برای اینکه می‌فرماید:” وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ مُوسی‏ إِنَّهُ کانَ مُخْلَصاً وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّاً؛ و در این کتاب (آسمانی) از موسی یاد کن، که او مخلص بود، و رسول و پیامبری والا مقام (۴) که در مقام مدح و تعظیم موسی(ع) او را هم رسول خوانده، و هم نبی، و مقام مدح اجازه نمی‌دهد این کلام را حمل بر ترقی از خاص به عام کنیم، و بگوئیم، معنایش این است که اول نبی بود بعداً رسول شد. و نیز می‌فرماید:«وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ»هیچ پیامبری را پیش از تو نفرستادیم (۵) که در این آیه میان رسول و نبی جمع کرده، در باره هر دو تعبیر به” ارسلناً کرده‌است، و هر دو را مرسل خوانده، و این با گفتار آن مفسر درست در نمی‌آید. لیکن آیه:«وَ وُضِعَ الْکِتابُ وَ جِی‏ءَ بِالنَّبِیِّینَ وَ الشُّهَداءِ» نامه‏های اعمال را پیش می‏نهند و پیامبران و گواهان را حاضر می‏سازند(۶) که همه مبعوثین را انبیا خوانده، و نیز آیه:«وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ» که پیامبر اسلام را هم رسول و هم نبی خوانده.

و همچنین آیه مورد بحث که می‌فرماید:«فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ» خداوند، پیامبران را برانگیخت تا مردم را بشارت و بیم دهند(۷) که باز همه مبعوثین را انبیا خوانده، و نیز آیاتی دیگر، ظهور در این دارد که هر مبعوثی که رسول به سوی مردم است نبی نیز هست. و این معنا با آیه«وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ…» منافاتی ندارد چون ممکن است گفته شود، که نبی و رسول هر دو به سوی مردم گسیل شده‌اند، با این تفاوت که نبی مبعوث شده تا مردم را به آنچه از اخبار غیبی که نزد خود دارد خبر دهد، چون او به پاره‌ای از آنچه نزد خداست خبر دارد، ولی رسول کسی است که به رسالت خاصی زاید بر اصل نبوت گسیل شده‌است، هم چنان که امثال آیات زیر هم به این معنا اشعار دارد. «وَ لِکُلِّ أُمَّهٍ رَسُولٌ، فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ، قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ»برای هر امّتی، رسولی است هنگامی که رسولشان به سوی آنان بیاید، بعدالت در میان آنها داوری می‏شود و ستمی به آنها نخواهد شد! (۸)

و آیه:” وَ ما کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولًاً؛ ما هرگز (قومی را) مجازات نخواهیم کرد، مگر آنکه پیامبری مبعوث کرده باشیم (۹) و بنا بر این پس نبی عبارت است از کسی که برای مردم آنچه مایه صلاح معاش و معادشان است، یعنی اصول و فروع دین را بیان کند، البته این مقتضای عنایتی است که خدای تعالی نسبت به هدایت مردم به سوی سعادتشان دارد، و اما رسول عبارت است از کسی که حامل رسالت خاصی باشد، مشتمل بر اتمام حجتی که به دنبال مخالفت با آن عذاب و هلاکت و امثال آن باشد، هم چنان که فرمود:«لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَی اللَّهِ حُجَّهٌ بَعْدَ الرُّسُلِ» تا بعد از این پیامبران، حجتی برای مردم بر خدا باقی نماند، (و بر همه اتمام حجت شود)(۱۰) و از کلام خدای تعالی در فرق میان رسالت و نبوت بیش از مفهوم این دو لفظ چیزی استفاده نمی‌شود، و لازمه این معنا همان مطلبی است که ما بدان اشاره نموده گفتیم: رسول شرافت وساطت بین خدا و بندگان را دارد، و نبی شرافت علم به خدا و معارف خدایی را دارد. (۱۱)

لذابنا بر نظر علامه نبی اعم از رسول است و بعثت رسول با رسالت خاص و اتمام حجت همراه است. یعنی همه پیامبران, دارای مقام نبوت بوده اند، ولی مقام رسالت, اختصاص به گروهی از ایشان داشته است.

اما در مورد داشتن شریعت و کتاب آسمانی با توجه به آیات بالا و تفاوتهائی که نقل شد برخی قائل به این نظر شدند که فرق نبی و رسول در این است که هر دو در ابلاغ دین و احکام الهی به مردم یکسانند لکن رسول کتاب آسمانی دارد ولی نبی صاحب کتاب آسمانی نیست (۱۲) و برخی این نظر را پذیرفتند که نبی هم به پیامبران صاحب شریعت اطلاق می شود و هم به پیامبرانی که شریعت مستقل ندارند و مبلغ شریعت گذشته هستند؛ لکن رسول در معنای خاص خود به کسی گفته می شود که صاحب شریعت جدید باشد. (۱۳)

پی نوشت ها:

۱. آیه الله سبحانی، جعفر، مفاهیم القرآن، موسسسه امام صادق(ع)، قم، ۱۳۸۴ش، ج۳، ص۱۲۷.

شما به دنبال این مطالب هستید: