منظور از ثقل اصغر چیست؟
منظور از ثقل اصغر چیست؟
در حدیث ثقلین منظور از دو ثقل بیان شده است. جمله رسول خدا بنا به نقل های مختلف به این شرح است:
انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی(۱)
انی تارک فیکم الخلیفتین من بعدی کتاب الله وعترتی أهل بیتی (۲)
وانی تارک فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی، کتاب الله حبل ممدود من السماء إلی الأرض،
وعترتی أهل بیتی، وان اللطیف الخبیر أخبرنی أنهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض. فانظروا کیف تخلفونی فیهما ؟ (۳)
بنابراین منظور از تقل اکبر قرآن و منظور از تقل اصغر ، اهل بیت رسول الله می باشند که قرین، مفسر ، مبین و مجری قرآن هستند.
آیت الله جوادی آملی در وجه نامیدن عترت به “ثقل اصغر” می نویسد :
عترت طاهرین گرچه به لحاظ مقام های معنوی و در نشئه باطن از نظر بزرگان دین مانند
صاحب جواهر و کاشف الغطا از قرآن کمتر نیستند و سخن بلند امیرالمؤمنین:
” ما لله عزوجل آیه هی اکبر منی = خدا را آیتی از من بزرگتر نیست ” (۴) »
نیز گواه این مدعاست. اما از نظر نشئه ظاهر و در مدار تعلیم و تفهیم معارف دین، قرآن کریم
ثقل اکبر و آن بزرگواران، ثقل اصغرند و در این نشئه جسم خود را نیز برای حفظ قرآن فدا می کنند.(۵)
البته مقایسه واقعی میان قرآن و اهل بیت و اکبر و اصغر نامیدن آنها در واقع صحیح نیست.
زیرا قرآن کلام خدا است و با رسول الله و اهل بیت از دو سنخ هستند.
رسول الله و اهل بیت انسان و مکلف اند و با انسان های دیگر که مثل ایشان مکلف هستند، قیاس می شوند.
قرآن کلام الله است. موجودی مکلف مانند انسان نیست تا با وی مقایسه شود که کدام افضل هستند.
این که در روایت ثقلین، قرآن، ثقل اکبر و اهل بیت، ثقل اصغر نامیده شده اند،شاید از این جهت بوده که قرآن کلام خدا و معیار حق است
و پیامبر و اهل بیت برای ابلاغ ، بیان، تفسیر و تبیین قرآن هستند و قرآن را در خود پیاده کرده اند.
پس از این حیث قرآن اصل است و اکبر؛ و اهل بیت اصغر و به عنوان مفسر و مبین، معرفی شده اند.
____________________
پی نوشت ها:
۱. بروجردی، جامع احادیث شیعه، قم، مهر، ۱۴۱۵ ق، ج ۲۶، ص ۱۰۳.
۲. محمد حیاه انصاری، معجم الرجال و الحدیث، ج ۱، ص ۶۱.
۳. همان، ص ۱۹۸.
۴. صفار قمی، بصائر الدرجات، تهران ، اعلمی ، ۱۴۰۴ ق ، ص ۹۷ .
۵. جوادی آملی، تسنیم، قم، مرکز نشر اسراء ، ۱۳۸۵، ج ۱، ص ۷۶
منبع : مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
