علیم و عالم را در لغت و قرآن و حدیث توضیح دهید
عالم و علیم را در لغت و قرآن و حدیث توضیح دهید
پاسخ : واژه شناسى «عالم» و «علیم»
صفت «علیم (دانا) » ، فعیل به معناى فاعل از مادّه «علم» است که در اصل ، بر نشانه یک شى ء ـ که با آن از غیر خود متمایز مى گردد ـ دلالت مى کند. عِلم ، نقیض «جهل» و به معناى «معرفت» است . علم ، یعنى یقین . و «علیم» مانند «عالم»، کسى است که متّصف به علم است.
عالم و علیم ، در قرآن و حدیث
در قرآن کریم ، از علم خدا نزدیک به ۲۵۰ بار یاد شده و در احادیث نیز درباره علم خدا فراوان سخن گفته شده است. در قرآن و احادیث، آفرینش موجودات جهان و نظم و به هم پیوستگى آنها و نیز قدرت مطلق خدا ، از نشانه ها و دلایل علم مطلق خدا دانسته شده است.
از آن جا که صفت «علم» در آفریده ها نیز وجود دارد، احادیث براى روشن نمودن معناى علم الهى ، به بیان تفاوت هاى علم خدا و علم آفریده ها پرداخته و همانند بودن آن دو را نفى کرده اند.
علم الهى ، از صفات ذاتى خداست و در نتیجه، نوپدید ، اکتسابى و از طریق ابزارها و ادوات نیست. علم خدا ، مطلق و پایان ناپذیر است و خداوند به همه چیز از جمله کلّیات و جزئیات ، احاطه علمى دارد. او حتّى قبل از وجود اشیا ، به آنها علم دارد و تفاوتى میان علم او به اشیا پیش از موجود شدن و پس از موجود شدنشان، وجود ندارد.
خداوند، غیر از «علم ذاتى» ، علم دیگرى نیز دارد که «علم فعلى» نامیده مى شود. مقصود از علم فعلى، علومى هستند که در لوحى ثبت شده اند و از همین علم است که خداوند به فرشتگان و پیامبران عطا مى کند و لوحى را که برخى علوم و رخدادهاى آینده در آن ثبت شده ، به آنان نشان مى دهد. این علم، بر خلاف علم ذاتى ، نوپدید ، محدود و بَدا پذیر است. در بحث «بَداء» در عدل الهى ، به این مطلب ، بیشتر خواهیم پرداخت.
منبع:حدیث نت
