فواید و آثار ایمان چیست؟
فواید و آثار ایمان چیست؟
۱- سرمایه رستگاری
مهم ترین ثمره ایمان آن است که سرمایه رستگاری را برای آدمی به ارمغان می آورد, (صف , آیات ۱۰ و ۱۱).
۲- پشتوانه اخلاق
اخلاق بدون ایمان اساس و پایه درستی ندارد, کرامت , شرافت , تقوا, عفت , امانت , راستی , درستکاری , فداکاری , احسان , صلح ,… مبتنی بر اصل ایمان است . به فرموده علامه شهید مرتضی مطهری , بشر واقعا دوراه بیشتر ندارد یا باید خودپرست و منفعت پرست باشد و به هیچ محرومیتی تسلیم نشود و یاباید خداپرست باشد و محرومیت هایی را که به عنوان اخلاق متحمل می شود محرومیت نشمارد و لااقل جبران شده بداند.
کسی که تکیه گاه اخلاق و شخصیتش غیرخدا باشد, مانند این است که در پرتگاه مشرف به سقوطی گام برمی دارد و هر لحظه احتمال سقوط دارد, (توبه , آیه ۱۰۹ – عنکبوت , آیه ۴۱) ارزش های اخلاقی آنگاه می توانند انگیزه عمل باشند که شخص به ارزش معنویت پی برده باشد و این معنویت تنها در گرو ایمان به خدا است .
اما آن که عاطفه دینی و ایمانی را که مبنا و اساس و پشتوانه و منطق انسانیت است از دست داده , انسانیت , عواطف انسانی و اعمال اخلاقی را از دست داده است , (مطهری , مرتضی , بیست گفتار, دفتر انتشارات اسلامی قم , چاپ پنجم , آذرماه ۱۳۵۹, صص ۱۵۵ – ۱۵۱).
۳- استواری و تعادل روحی
از آنجا که ایمان حالتی روحی است که در خود نگرشی کامل نسبت به ارزش ها و حوادث نهان دارد و چون موئمن به مبدائ این حوادث مرتبط است , آرامش و اطمینانی دارد که جز او از آن بی بهره است , (سید قطب , محمد, فی ضلال القرآن , دارالشروق , بیروت , بی تا, ج ۶, ص ۳۹۶۶) قرآن نیز بدین امر تصریح فرموده است : »من آمن بالله والیوم الاخر و عمل صالحا فلا خوف علیهم ولاهم یحزنون ; هر کس به خدا و روز بازپسین ایمان آورد و کار نیکو کند, پس نه بیمی برایشان است و نه اندوهگین خواهند شد«, (مائده , آیه ۶۹ و همچنین نگاه کنید: فتح , آیه ۴ – یونس , آیات ۶۲ و ۶۳).
۴- برکات دنیوی
ایمان به خدا موجب ریزش باران و رحمت دنیوی نیز هست : »ولو ان اهل القری آمنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکات من السمائ والارض ; و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند, قطعا برکاتی از آسمان و زمین برایشان می گشودیم «, (اعراف , آیه ۹۶).
۵- عمل صالح زاییده ایمان است
هر چند خود موجب ازدیاد ایمان می گردد ولی در هر حال قرآن عمل صالح را ثمره ایمان دانسته است , (بقره , آیه ۲۷۷ – مائده , آیه ۹). مرحوم علامه طباطبایی می فرمایند: »ایمان زمینه ساز عمل و شرط لازم آن است و سهولت یا صعوبت عمل صالح انسان به شدت و ضعف آن بستگی دارد و متقابلا عمل صالح و تکرار آن به تعمیق ایمان وازدیاد آن مدد می رساند و این هر دو به نوبه خود به وجود آمدن ملکات اخلاقی که باعث صدور اعمال صالحه از فرد بدون رویه و تائمل می شود کمک می کنند«, (فرازهایی از اسلام , ص ۲۳۸).
۶- روشن بینی
ایمان موجب واقع بینی انسان شده واو را از غلطیدن در دام خطاها می رهاند: »ان الذین لایومنون بالاخره زینا لهم اعمالهم فهم یعمهون ; کسانی که به آخرت ایمان ندارند, کردارهایشان را در نظرشان بیاراستیم ]تا هم چنان [ سرگشته بمانند«, (نمل , آیه ۴) پس مفهوم این آیه آن است که کسانی که به آخرت ایمان دارند بر دیدن نیک و بد اعمال خویش توانا هستند. اهل ایمان هدفی دارند تا کارهای خودرا با آن بسنجند و ازاین رو در حیرت و سرگردانی نخواهند بود.
برخلاف کسانی که موئمن نیستند و در حیرت و سرگردانی فرو رفته اند.
۷- محبوبیت
خداوند در قرآن وعده داده است کسانی را که ایمان آورده عمل نیکو انجام دهند, محبوب مردم قرار دهد »ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا; کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند, به زودی ]خدای [ رحمان برای آنان محبتی ]در دل ها[ قرار می دهد«, (مریم , آیه ۹۶).نگاه کنید به : ۱- جوادی , محسن , نظریه ایمان , معاونت امور اساتید ودروس معارف اسلامی قم , چاپ اول , زمستان ۱۳۷۶, صص ۲۵۷ – ۲۴۷ ۲- مطهری , مرتضی , بیست گفتار, صص ۱۵۹ – ۱۴۹ ۳- نصری , عبدالله , تکاپورگر اندیشه ها (زندگی , آثار واندیشه های استاد محمد تقی جعفری ) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی , تهران , چاپ اول , تابستان ۱۳۷۶,
از دیدگاه قرآن «ایمان» عبارت است از علم و معرفت یقینى توأم با تسلیم و خضوع در برابر حق. در «یقین» چهار شرط هست و با آنها، ظن، شک و جهل، از قلمرو یقین خارج مىشود؛ چرا که در ظن و شک، جزم به ثبوت وجود ندارد، ولى یقین غیر قابل زوال است. قرآن کریم از ضرورتى که حاصل شرایط چهارگانه «یقین» است، با عباراتى از قبیل «لا رَیْبَ فِیهِ» و مانند آن یاد کرده است.مانند: بقره (۲)، آیه ۲؛ آل عمران (۳)، آیه ۹. در این خصوص نگا: معرفتشناسى در قرآن، ج۳ ص ۲۵۵ و ۲۵۶. از دیدگاه قرآن «یقین» داراى مراتبى است که به حسب آن «ایمان» نیز داراى مراتب مىگردد: علمالیقین، عین الیقین و حق الیقین. «علم الیقین» در مرحله معرفت مفهومى و ذهنى است: مانند آنکه آدمى به جهنم و بهشت، در حد ادراک عقلى واقف گردد و خصایص آنها را در حد فهم مفهوم دریابد. «عین الیقین» یافتن حقایق خارجى و مشاهده همان معرفت مفهومى و ذهنى است؛ مثل آنکه وقتى ملحد را در قیامت به جهنم بردند، وى دیگر خود جهنم را مىبیند یا هنگامى که مؤمن را به بهشت بردند،
او خود بهشت را مشاهده مىکند. «حق الیقین» آن است که انسان نه تنها شاهد حق باشد، بلکه عین شهود قرار گیرد و فانى از غیر و باقى بالله شود. از خود چیزى نداشته باشد و در معرفت الهى غرق شود.نگا: تکاثر (۱۰۲)، آیه ۵ و ۶؛ حاقه (۶۹)، آیه ۵۱ و نیز: مراحل اخلاق در قرآن، ج۱۱ (تفسیر موضوعى)، ص۳۵۱ – ۳۵۶.
در قرآن کریم به بعضى از مقامات یا درجات مؤمنان، اشاره شده است:
۱. مقام تسلیم
یعنى، واگذارى تمام ساحتهاى وجودى خود، به اختیار خداوند.مانند: بقره (۲)، آیه ۱۲۸ و نگا: تفسیر موضوعى قرآن کریم، ج۱، ص۳۸۳ و ۳۸۴.
۲. مقام ابرار
یعنى، گذشتن از آن چیزى که به آن نیازمندیم و بخشیدن آن به دیگران.مطففین (۸۳)، آیه ۱۸ – ۲۲ و نگا: المیزان، ج۱، ۴۳۰.
۳. مقام تقوا
یعنى، خوف از خدا و کناره گیرى از گناه، [ البته به شرط اینکه ]مقصود از آن ترس و این کناره گیرى خداوند باشد.تفسیر موضوعى قرآن کریم، ج۱، ص۲۰۵ – ۲۱۹. ۴. مقام اخلاص؛ یعنى، انسان قلبش را مخصوص حق کند تا احدى جز مقلب القلوب در حرم دل او راه نیابد.لقمان (۳۱)، آیه ۳۲، بینه (۹۸)، آیه ۵؛ کهف (۱۸)، آیه ۱۱۰ و نگا: اوصاف الاشراف، ص۶۵؛ تفسیر موضوعى قرآن کریم، ج۱۱، ص۲۵۳ – ۲۵۸.
امّا نشانه ها و آثار این یقین و ایمان واقعى را باید در اعمال و کردار خویش جست و جو کنیم؛ چنان که حضرت على«علیه السلام» مىفرماید: «عقیده مؤمن در کردارش دیده مىشود».
ما این آثار و نشانه ها را در دو قلمرو فردى و اجتماعى شمارش مىکنیم:
یک. آثار فردى: ۱. لذت معنوى و انبساط روحى، ۲. تغییر نگرش به امور معنوى و مادى، ۳. آرامش روحى، ۴. رضامندى از حق و خود مقصرانگارى، ۵. احساس عزّت و غلبه،در خصوص این پنج مورد نگا: کیش پارسایان، ص۳۷ – ۴۵. ۶. توکل بر خدا،انفال (۸)، آیه ۲. ۷. محافظت بر اداى فرایض، به خصوص نماز،مومنون (۲۳)، آیه ۹. ۸. عفت و پاکدامنى،همان، آیه ۵. ۹. خشوع در نماز،همان، آیه۲. ۱۰. روى گردانى از امور لغو و بیهوده،همان، آیه ۳. ۱۱. افزایش ایمان، هنگام شنیدن آیات الهى.انفال (۸)، آیه ۲.
دو. آثار اجتماعى: ۱. تحکیم وحدت، ۲. استقرار عدالت اجتماعى، ۳. حسن مقابله با فساد و انحراف،در خصوص این سه مورد نگا: کیش پارسایان، ص۴۵ – ۴۹. ۴. تأمین نیازهاى مادى دیگران،توبه (۹)، آیه ۷۱؛ انفال (۸)، آیه ۳. ۵. تواضع در برابر مردم،فرقان (۲۵)، آیه ۶۳. ۶. پیشى گرفتن در امور خیر،مؤمنون (۲۳)،آیه ۵۹. ۷. عدم طمع دوستى با کافران،مجادله (۵۸)، آیه ۲۲. ۸. کوشش در امانتدارى،مؤمنون (۲۳)، آیه ۸. ۹. وفاى به تعهدها و قرار دادها.همان
رابطه اسلام وایمان
برگرفته شده از سایت پرسش و پاسخ نهاد رهبری.
