در قرآن حضرت مریم ،خواهر هارون خطاب شده،مگر هارون برادر حضرت موسی نبود؟

در قرآن حضرت مریم ،خواهر هارون خطاب شده،مگر هارون برادر حضرت موسی نبود؟
مگر بینشون حداقل هزار سال فاصله نبود؟

در آیه ۲۸سوره مریم آمده است:

«یا أُخْتَ هَارُونَ مَا کَانَ أَبُوکِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا کَانَتْ أُمُّکِ بَغِیا: ای خواهر هارون! نه پدرت مرد بدی بود، و نه مادرت زن بد کاره‌ای!!»

حضرت مریم(س) خواهر هارون معروف – که برادر حضرت موسی بود – نیست زیرا وی برادر نداشت و میان حضرت مریم و هارون سالیان سال فاصله است . البته در قرآن آمده که بنی اسراییل حضرت مریم را با عنوان « یا اخت هارون » خطاب کردند .

اینکه آنها به مریم گفتند:" اى خواهر هارون" موجب تفسیرهاى مختلفى در میان مفسران شده است، اما آنچه صحیحتر به نظر مى‏رسد این است که هارون مرد پاک و صالحى بود، آن چنان که در میان بنى اسرائیل ضرب المثل شده بود، هر کس را مى ‏خواستند به پاکى معرفى کنند مى‏ گفتند: او برادر یا خواهر هارون است- مرحوم طبرسى در مجمع البیان این معنى را در حدیث کوتاهى از پیامبر ص نقل کرده است.

در حدیث دیگرى که در کتاب" سعد السعود" آمده چنین مى‏ خوانیم:

پیامبر ص" مغیره" را به نجران (براى دعوت مسیحیان به اسلام) فرستاد، جمعى از مسیحیان به عنوان (خرده‏ گیرى بر قرآن) گفتند مگر شما در کتاب خود نمى‏ خوانید" یا أُخْتَ هارُونَ" در حالى که مى‏ دانیم اگر منظور هارون برادر موسى است میان مریم و هارون فاصله زیادى بود؟

مغیره چون نتوانست پاسخى بدهد مطلب را از پیامبر( ص) سؤال کرد، پیامبر (ص) فرمود: چرا در پاسخ آنها نگفتى که در میان بنى اسرائیل معمول بوده که افراد نیک را به پیامبران و صالحان نسبت مى ‏دادند.( ۱)

بعضی گفته اند:

مریم را خواهر هارون خطاب کردند. در واقع مریم خواهر هارون نبود، بلکه از خاندانى شریف و پاکیزه بود که هارون برادر موسى (ع) در رأس آن جاى داشت یعنى مریم از خاندان هارون بود و چون هارون به تقوى و پرهیزگارى معروف بود مریم را «اى خواهر هارون» خطاب کردند. در میان عربها رسم است که چون مردى را بخواهند به خاندانى نسبت دهند مى‏گویند «یا اخا فلان». اى برادر فلان.
قوم او گفتند که ما پدرت را مى‏شناسیم مردى عارى از محاسن اخلاق نبود و مادرت هم بد کاره نبود. پس این کودک از کجا آورده‏اى؟(۲)

اینکه چرا به مریم خواهر هارون گفته ‏اند، در مجمع البیان چهار قول نقل کرده است:

اول: هارون مرد نیکوکارى در بنى اسرائیل بود، اشخاص نیکوکار را به او نسبت مى‏دادند.

دوم: هارون برادر پدرى مریم بود و به حسن سلوک معروف بود.

سوم: منظور هارون برادر موسى علیه السّلام است که مریم از اولاد او بوده است.

چهارم: هارون در آن روزگار ، مردی بدکار مشهور به زنا و فساد بود که مریم را به او نسبت داده و گفته‏اند:« اى شبیه هارون ».(3)

پرسش:

اگر مریم از فرزندان هارون بوده است چطور قرآن گفته است ای خواهر هارون ؟؟؟قرآن نگفته است ای فرزند هارون !!

پاسخ:

یکی از اقوال در مورد علت خطاب حضرت مریم به«اخت هارون» این نکته بیان شده است که حضرت مریم از نسل و اعقاب هارون برادر حضرت موسی(ع) می باشد،طبق نقل منابع تاریخی و روایی و تفسیری،بین هارون برادر حضرت موسی و حضرت مریم؛هزار سال فاصله است.

اما اینکه چرا آن بانو را با خطاب خواهر هارون مخاطب قرار داده اند،باید عرض کنم اولاً این یکی از اقوال است و آنچه از منابع تفسیری بدست می آید این است که قولی که صحیحتر به نظر مى ‏رسد این است که هارون مرد پاک و صالحى بود، آن چنان که در میان بنى اسرائیل ضرب المثل شده بود، هر کس را مى ‏خواستند به پاکى معرفى کنند مى‏ گفتند: او برادر یا خواهر هارون است، و در همین رابطه روایاتی هم در منابع تفسیری نقل شده است که در پست قبلی به آن روایات اشاره کرده ام.

ثانیاً رسم عرب این است که نسل قبیله ‏اى را میگویند اخو مضر و اخو تیم این را هم اخت هارون نامیده‏ اند.{۴ }.

پی نوشتها:

۱- تفسیر نمونه، ج‏13، ص: ۵۱؛به نقل از نورالثقلین،ج۳ص۳۳۳.

۲- تفسیر هدایت، ج‏7، ص: ۳۵

۳- مجمع البیان،ج۶ص۵۱۲.

۴- تفسیر عاملی، ج‏6، ص: ۵۹

منبع : پرسمان قرآن