عدم تاثیر گریه و عزاداری بر سیدالشهدا(ع) از نظر نور علی تابنده
عدم تاثیر گریه و عزاداری بر سیدالشهدا(ع) از نظر نور علی تابنده
یکی از اعمال مستحبی که جزو آداب خاص شیعیان است، گریه و عزاداری در رثای حضرت اباعبدالله (علیه‌السلام) و اصحاب وی است
که عظیم‌ترین مصیبت در زمین و آسمان بوده و طبق روایات صادره از ائمه معصومین (علیهم‌السلام)،
شیعیان نیز به گریه و ماتم و عزاداری بر سیدالشهداء توصیه شدند.
در بین صوفیان هر چند اشعار و کتابهایی در مصیبت امام حسین (علیه‌السلام) تألیف شده
اما در زندگی و تفکرات آنان، عزاداری و گریه و ماتم از اهمیت کمی برخوردار است
به‌گونه‌ای که نورعلى تابنده، قطب فعلی فرقه صوفیه گنابادیه، با اینکه خود را شیعه می‌نامد
ولی عزاداری و گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) را در این زمان بدون تاثیر دانسته و روایات مختلف در این زمینه را مخصوص زمان صدور روایت می‌داند.
یکی از این احادیث، حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) است که درباره تاثیر گریه بر امام حسین(ع) فرمود:
«مَن بَکی أَو أَبکی أَو تَباکی فی مُصیبهِ الحُسَین حُرِّمَت جَسَدَهُ علیَ النَّار و وَجَبَت لَهُ الجَنَّه.[۱]
هرکس در مصیبت امام حسین (علیه‌السلام) بگرید یا بگریاند و یا خود را به حالت گریه بزند، جسدش بر آتش حرام شده و بهشت بر او واجب می‌گردد.»
نور علی تابنده درباره‌ی این روایت و روایات شبیه به این گفته:
«بعد از شهادت امام حسین(علیه‌السلام)، بنىامیّه به زعم خود مىپنداشتند که خیالشان آسوده شد
و شایع کرده بودند که دیگر شیعهاى وجود ندارد و شیعیان همه منحرف از اسلام و جهنّمى بودهاند.
این مسأله‌ی نابودى هویّت شیعه، شیعیان را مىترساند و آنها را ناراحت مىکرد که جهنّمى تلقّى شوند.
بنابراین در مقابله با خلفاى جور بود که امامان گفتند هرکس در عزاى امام حسین (علیه‌السلام) گریه کند یا خود را به گریه بزند…، بهشتى است.»[۲]
نورعلی تابنده به‌طور صریح شأن نزول و علت صدور این حدیث از امام صادق (علیه‌السلام)و احادیث دیگر از معصومین (علیهم‌السلام) را، مختص همان زمان و گریه بر امام حسین (علیه‌السلام) را فقط در جهت مخالفت با بنی‌امیه و خلفای جور می‌داند:
«اگر کسى جرأت مىکرد بر امام حسین(علیه‌السلام) گریه کند و یا جرأت مىکرد حالت گریه به خود بگیرد
یا واقعه‌ی شهادت حضرت اباعبداللّه (علیه‌السلام) را به نحوى توضیح بدهد که در مردم مؤثّر باشد و آنها را بگریاند
چنین شخصى دشمن حکومت، دشمن بنىامیّه و خلفاى جور بود. ولى در این خبر آمده کسى که جرأت کند این کار را بکند، بهشت براى اوست.
درواقع مىخواستند بگویند شیعه‌ی پرجرأت و نترس از حکومت ظلم بنىامیّه، مؤمنى است که به بهشت وارد مى شود
ولى به جاى اینکه اینطور صریح بگویند، آنطور ضمنى مىگفتند.» [۳]
وی همچنین گریه کردن برای حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) در زمان حال را، جلوه‌ای زشت برای شیعه و دور از شأن ائمّه‌اطهار می‌داند:
«اگر به اقتضاى زمان و مکان، و در ایّامى که شیعه مظلوم و گمنام بود، گریه کردن به تکلّف یا تظاهر به آن، یکى از شعائر بود
اکنون که به اقتضاى زمان جدید، نه شیعه مظلوم است
و نه گمنام، این شعار که متأسّفانه صورت زشتى به خود گرفته ــ بهنحوى که موجب وَهن شیعه و تحقیر آن خصوصاً از جانب برخى اهل سنّت، شده ــ باید اصلاح گردد.
باید آنچه را که موافق حیثیّت و شأن ائمّه اطهار(علیهم‌السلام) است انجام داد و خلاف آن را ترک کرد.»[۴]
قطب فعلی فرقه‌ی گنابادیه، همچنین سلام بر امام حسین(ع) و لعن بر قاتلین وی، بعد از نوشیدن آب را بدون تاثیر و گفتن آن در زمان حال را بدون اجر می‌داند:
«اگر میان شیعیان رسم بود که هروقت آب مىخوردند، بگویند:
سلام بر لب تشنه حسین! براى این بوده که از نوشیدن آب، امام حسین و یارانشان را محروم کردند.
اثر این کار در دوران بنى امیّه بسیار مشهود بود؛ چرا که به یاد شیعه مىآورد که حاکمان جور با اولیاى دین چه کردند.
امّا آیا اکنون که ما از روى عادت و تقلیدِ صرفْ مثلاً هنگام نوشیدن یک لیوان آب خنک یا شربت در تابستان چنین مىگوییم، همین تاثیر را دارد؟
در صدر تاریخ شیعه، اینقدر محیط، خفقانآور بود که شیعیان مىترسیدند بلند بگویند: «سلاماللّه على الحسین»
امّا حالا که گفتن «سلام اللّه على الحسین» و ذکر «لعنه اللّه على قاتل الحسین» آنقدر عادى شده که حتّى براى برخى محلّ درآمد شده
و به کار و پیشه‌ی آنان تبدیل شده، دیگر این کار اجرى ندارد.»[۵]
درباره‌ی این نظرات سخیف و ساختگی نورعلی تابنده در مورد گریه و عزاداری، چند نکته حائز اهمیت است.
طبق گزارشات تاریخی
اولاً
جو حاکم بر جامعه در زمان امام صادق (علیه‌السلام)
به خاطر انقراض دولت بنی‌امیه و ابتدای شکل گیری دولت بنی‌عباس، خیلی خفقان نبوده و بر عکس زمان خوبی بود تا حضرت به‌راحتی، سخنان و فرمایشات خود را به مردم رساند
وحتی کلاس درس دایر کرد و شاگردان بی‌شماری را پرورش کنند، که اگر این چنین نبود حتما از برپایی مجالس حضرت جلوگیری می‌کردند.
لذا می‌بینیم بسیاری از احادیثی که امروز به دست ما رسیده، خصوصاً احادیث مربوط به عزای حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) از قول امام صادق (علیه‌السلام) می‌باشد.
ثانیاً
مصیبت شهادت امام حسین (علیه‌السلام) آنقدر عظیم است که بنا بر فرموده امام رضا (علیه‌السلام) این اندوه و گریه،
تا روز جزاء، میراث عاشقان است و محدود به زمان خاصی نیست.
«إ ِنَّ یَوْمَ الْحُسَیْنِ أَقْرَحَ جُفُونَنَا وَ أَسْبَلَ دُمُوعَنَا وَ أَذَلَّ عَزِیزَنَا بِأَرْضِ کَرْبٍ وَ بَلَاءٍ
وَ أَوْرَثَتْنَا الْکَرْبَ وَ الْبَلَاءَ إِلَى یَوْمِ الِانْقِضَاءِ فَعَلَى مِثْلِ الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْبَاکُون[۶]
حقا که مصیبت امام حسین (علیه السلام) پلک چشم ما را زخم و اشک‌هاى ما را جارى و عزیز ما را در زمین کرب و بلا ذلیل و غم و اندوه را تا روز قیامت دچار ما کرد.»
چنان‌چه یکی از خصوصیت‌های حضرت بقیهالله نیز، گریه و اشک در مصیبت جدّشان حضرت اباعبدالله (علیه‌السلام) در شبانه‌روزمی‌باشد.
ثالثاً
مجالس عزاداری امام حسین (علیه‌السلام) به نحو مرسوم، از زمان ائمه طاهرین (علیهم‌السلام) تا امروز که همیشه با اندوه و اشک و بیان مصائب، همراه بود
به نحوی که احساسات و عواطف انسان ها را برانگیزد، بهترین شیوه برای زنده نگه داشتن این مجالس است.
رابعاً
این وعده‌ی بهشت برای گریه و اشک در سوگ امام حسین (علیه‌السلام) و اجرهای فراوان دیگر
از قبیل بخشش گناهان، محبوب ترین قطرات اشک در پیشگاه خدا و… که در روایات است، مزد و اجر خون امام حسین (علیه‌السلام) است
نه مزد اشک عزادار، که برای بعضی افراد قابل هضم نبوده و این شبهات و اشکالات را مطرح می‌کنند.
____________________
پی‌نوشت:
[۱]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی،۱۴۰۳ ق، ج۴۴، ص ۳۰۸. تاثیر گریه
[۲]. آزمایش، مصطفی، عرفان ایران، تهران، انتشارات حقیقت، ۱۳۸۰، شماره‌ی۳۷،
[۳]. همان
[۴]. بازهمان
[۵]. همان
[۶]. ابن بابویه(شیخ صدوق)، محمد بن على، أمالی، تهران، نشر کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۸.
