اولین جن

به روز رسانی شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰

بسم الله الرحمن الرحیم
چند وقت پیش سؤالی از طرف دوستان مطرح شد که بعد از بررسی آیات و روایات تصمیم گرفتم مسأله را به صورت مطلب مستقلی ارائه کنم:
سؤال:
همانطور که می دانید اولین انسان که به ابوالبشر معروف است،آدم علیه السلام است که اولین پیامبر الهی هم بوده.در مورد اجنه: آیا اولین جنی که توسط خدا آفریده شده،معلوم است؟نام او چه بوده؟
جواب:
همانطور که انسانها پدری به نام آدم دارند که همه انسانها از نسل او هستند،اجنه هم دارای پدری اند که اولین مخلوق جن می با شد و نام او “شومان”است.در روایت صحیحه که عامر طائی از امام رضا علیه السلام نقل کرده،آمده:
سَأَلَ الشَّامِیُّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام عَنِ اسْمِ أَبِی الْجِنِّ فَقَالَ شُومَانُ وَ هُوَ الَّذِی خُلِقَ مِنْ مارِجٍ مِنْ نار…( ۱)
شخص شامی از امام علی علیه السلام در مورد نام پدر اجنه سؤال کرد،حضرت فرمودند:نام او “شومان”است.و او کسی است که از شعله آتش افریده شد…
اشکال:
در ذیل آیه “وَخَلَقَ الْجَانَّ مِن مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ یعنی و آفرید جن را از شعله ای بی دود”(۲) مفسرین در مورد اینکه منظور از “جانّ” چه کسی است اختلاف نظر دارند.اکثر مفسرین بر طبق روایتی از ابن عباس گفته اند:جانّ نام پدر جن هاست!(۳)
این نظر با روایت امام علی علیه السلام منافات دارد.
جواب:
اولا روایات و اقوالی که در ذیل آیه بیان شده از اهل سنت است و ضعف سندی دارند.
ثانیا به فرض صحت این اقوال،در روایت بالا حضرت در ادامه فرمودند:وَ هُوَ الَّذِی خُلِقَ مِنْ مارِجٍ مِنْ نار یعنی شومان همان کسی است که از شعله بی دود آفریده شد.پس منظور آیه شریفه از “جانّ” همان شخصی است که نام او “شومان” بوده.نظیر این تعبیرات در مورد آدم علیه السلام هم وارد شده که به او انسان اطلاق شده یعنی در واقع از قبیل اطلاق عام و اسم جنس(جانّ) بر خاص و فرد آن(شومان) است.
توضیح مطلب اینکه:گاهی عرب زبانها به جای استفاده از اسم شخص،نام نوع آن را استعمال می کنند مثلا از لفظ انسان به جای آدم استفاده می کنند.