نماز قضای پدر بر دختر

نماز قضای پدر بر دختر :پیش از پاسخ دادن به این سؤال، باید گفت در فقه اهل‏ سنّت تا جایی که نگارنده تحقیق کرده است.

اصلاً موضوعی به عنوان قضای نمازهای پدر یا والدین وجود ندارد، و این موضوع اختصاصی به فقه شیعه دارد.

ملااحمد نراقی – فقیه و عالم بزرگ اخلاق و عرفان در سده سیزده هجری – می‏گوید:

«ولیِّ میّت که بایست عباداتی مثل نماز را از طرف میت قضا کند، بزرگ‏ترین فرزند ذکور اوست».(۱)

وی درباره واجب نبودن نمازهای قضای میت بر دیگران می‏نویسد:

«در عدم وجوب نمازهای قضایی که فوت شدنشان از سوی میت معلوم است، بر غیر ولیِّ میت، شکی نیست».(۲)

روایات:

در تعدادی از روایات، از بزرگ‏ترین فرزند ذکور میت که عهده‏ دار قضای نماز و روزه میت است.

تحت عنوان سزاوارترین فرد اولی نسبت به او یاد شده است. از امام صادق(ع) سؤال شد:

اگر شخصی از دنیا رفت و نماز و روزه قضا داشت، چه باید کرد. آن حضرت(ع) فرمود:

«فرد اولی (سزاوارترین فرد) نسبت به میت، آنها را قضا کند».(۳)

آیا باید بزرگترین فرزند پسر خودش عبادت های پدر فوت شده را به جا بیاورد؟

الزامی نیست که بزرگ‏ترین فرزند ذکور، شخصاً عبادت‏های میت را به جا آورد؛

بلکه می‏تواند کسی را اجیر کند که عبادت‏های پدرش را از طرف او قضا نماید.

نمازقضای پدر بر دختر:

در رساله‏ های عملیه درباره این حکم و حکم پیشین، آمده است:

«اگر پدر، نماز و روزه خود را به جا نیاورده باشد، چنانچه از روی نافرمانی ترک نکرده و می‏توانسته است قضا کند،

بر پسر بزرگ‏تر واجب است که بعد از مرگ او، آن‏ها را به جا آورد یا برای او اجیر بگیرد.

اگر از روی نافرمانی هم ترک کرده باشد، واجب است همین گونه عمل کند…».(۴)

اگر شخص دیگری چون دختر میت یا حتی فرد بیگانه‏ ای – به هر دلیل – عبادت‏ها و از جمله نمازهای میت را از طرف او قضا نماید،

باز هم صحیح است و تکلیف از عهده ولی میّت (بزرگ‏ترین فرزند ذکور) برداشته می‏شود.

کسی که عهده‏ دار قضای عبادات میت می‏شود، باید شیعه امامی باشد چه فرزند پسر و چه دختر و …؛

در غیر این صورت، تکلیف ساقط نمی‏گردد.

از امام معصوم(ع) پرسش شد:

آیا کسی که عارف به ائمه نیست، می‏تواند تکالیف میّت را قضا کند؛

آن حضرت فرمود: «آن را جز مسلمان عارف به ائمه نمی‏تواند قضا کند»

+ همچنین بخوانید : حکم روزه استیجاری چیست ؟

در تحریر الوسیله آمده است:

«اجیر گرفتن به منظور نیابت از مردگان در قضای نمازها – همانند دیگر عبادت‏ها – جایز است؛

همچنان که نیابت از آنان به عنوان تبرع (قربْ الی الله) مجاز است».(۵)

_____________________

پاورقی

۱.مستند الشیعه، ملا احمد نراقی، ج ۷، الفصل الثانی فی قضأ الصلاْ عن الامرات، ص ۳۳۴، تحقیق مؤسسه آل‏البیت، مشهد چاپ نخست ۱۴۱۶/

۲.همان

۳.وسائل الشیعه، شیخ حرعاملی، ج ۸، ص ۲۷۸، ابواب قضا الصلوات، باب ۱۲، تصحیح و تحقیق ربانی شیرازی،

داراحیأ التراث العربی، بیروت چاپ پنجم/ پدر بر دختر

۴.متن فوق، نظریه مرحوم امام خمینی؛ است. نظرات آیات عظام:

فاضل لنکرانی، گلپایگانی، خویی و مکارم نیز همین طور است؛ با این تفاوت که آیت الله مکارم شیرازی می‏گوید:

چنانچه نمازهای فوت شده از روی تعمد بوده، خواندن قضای آنها احتیاط مستحب است.

(توضیح المسائل مراجع، بنی هاشمی خمینی، ج ۱، احکام نماز،

نماز قضای پدر که بر پسر بزرگ‏تر واجب است، ص ۷۹۱ – ۷۸۹، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۹ قم)

۵.تحریرالوسیله، امام خمینی، ج ۱، ص ۲۸۸، کتاب الصلاْ

احکام مرتبط

منبع : سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات دینی