فضایل و علت نام گذاری سوره عنکبوت چیست ؟
چرا سوره عنکبوت را بدین نام خوانده اند؟
اگر آیه ۴۱ این سوره را بخوانید پاسخ خود را خواهید گرفت. در قرآن دو بار کلمه عنکبوت آمده که هر دو بار هم در همین آیه است.
آیا تا حال خانه عنکبوت را دیده اید یا نه؟ این حیوان کوچک خانه اش را از تارهاى سست و نرمى که خودش مى بافد، درست مى کند. خانه عنکبوت آن قدر نرم است که با کوچک ترین فشار دست از بین مى رود. خدا در آیه ۴۱ سوره عنکبوت کسانى را که به جاى پرستش خدا بت پرستى مى کنند، به عنکبوتى تشبیه مى کند که در خانه سست و نابود شدنى اش قرار دارد.
خدا در این آیه مى خواهد بگوید که بت پرستى مانند پناه بردن به خانه عنکبوت است. انسان عاقل نباید چنین جاى سستى را پناه گاه خود سازد. البتّه این آیه فقط مربوط به بت پرست ها نیست. هر کس در زندگى به جاى تکیه بر خدا و توکّل بر او به دیگران امید ببندد، او نیز مانند کسى است که لانه عنکبوت را پناه گاه خود ساخته است. تنها باید به خدا امید بست و به قلعه محکم خدا پناه برد.
سوره عنکبوت بیست و نهمین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء بیست و بیست و یکم جای دارد. نام عنکبوت از تشبیهی که در آیه ۴۱ این سوره آمده، گرفته شده است. این سوره درباره توحید، نشانههای خدا در آفرینش، مبارزه با شرک سخن گفته و برای دلداری به مسلمانانِ کمتعداد در آغاز اسلام، سرنوشت برخی از پیامبران پیشین را گزارش کرده است. سوره عنکبوت همچنین درباره عظمت قرآن و دلالیل حقانیت پیامبر(ص) و لجاجت مخالفان صحبت کرده است.
از آیات مشهور سوره عنکبوت آیه ۴۱ و ۵۷ آن است که در اولی، خداوند داستان تکیهکردن کافران به بتها را به عنکبوت و خانه سست عنکبوت تشبیه کرده است و در دومی هشدار داده است که هر انسانی مرگ را میچشد و به سوی خداوند برمیگردد.
درباره فضیلت تلاوت این سوره از جمله از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره عنکبوت را بخواند به تعداد همه مؤمنان و همه منافقان ده حسنه به او داده میشود. همچنین به نقل از امام صادق(ع) آمده ثواب قرائت سوره روم و سوره عنکبوت در شب ۲۳ رمضان، بهشت است و این دو سوره نزد خداوند جایگاهی بزرگ دارند.
فضائل و خواص سوره عنکبوت
در فضیلت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره عنکبوت را بخواند به تعداد همه مؤمنان و همه منافقان ده حسنه به او داده میشود.همچنین از امام صادق(ع) روایت شده هر کس سوره عنکبوت و روم را در شب بیست و سوم ماه رمضان قرائت کند، سوگند به خدا که از اهل بهشت است و من هیچکس را از این مسئله استثنا نمیکنم و نمیترسم که خداوند در این سوگند قاطعِ من، گناهی بر من بنویسد و مسلماً این دو سوره در پیشگاه خدا بسیار ارج دارد
محتوای سوره عنکبوت
تفسیر نمونه محتوای سوره عنکبوت را در چهار بخش کلی چنین بیان میکند:
۱. بیان مسئله «امتحان» و «واکنش منافقان» در امتحانها و شناخت عملکرد آنان؛
۲. دلداری به پیامبر(ص) و مؤمنانِ کم تعداد و نخستینِ اسلام از طریق بیان گوشههایی از سرنوشت پیامبرانی چون نوح، ابراهیم، لوط و شعیب؛
۳. سخن از توحید، نشانههای خدا در عالم آفرینش، و مبارزه با شرک؛
۴. سخن از ضعف و ناتوانی معبودهای ساختگی، و توصیف بتپرستان به عنکبوت، همچنین پرداختن به عظمت قرآن و دلایل حقانیت پیامبر(ص) و لجاجت مخالفان، و بیان مسائل تربیتی مثل نماز، نیکی به پدر و مادر و اعمال صالح و روش بحث و برخورد منطقی با مخالفان
شان نزول
درباره برخی از آیات سوره عنکبوت، شأن نزولهای مختلفی بیان شده است. از جمله گفته شده آیات ابتدایی این سوره درباره عمار و یاسر نازل شد که به دلیل اعتقاد به خداوند شکنجه شدند یا درباره مسلمانانی نازل شد که در مکه بودند. در شأن نزول دوم آمده است مسلمانانی که در مدینه بودند به مسلمانان مکه نامه نوشتند که اقرار به اسلام از شما پذیرفته نیست، مگر اینکه مهاجرت کنید. پس هنگامی که آن مسلمانان به سوی مدینه حرکت کردند، مشرکان مکه آنان را تعقیب کردند و برخی از آنان را کشتند.[۷] همچنین آمده است آیه دهم و یازدهم این سوره درباره کسانی نازل شد که با زبان، ایمان میآوردند ولی همین که خود را در معرض خطر میدیدند، به کفر سابق برمیگشتند و اذیت مردم را با عذاب آخرت یکسان میشمردند