احکام بلوغ دختران و پسران
بلوغ ؛ اصطلاحی در فقه و حقوق، به معنای رسیدن انسان به مرحله‌ای از رشد که ملزم به رعایت قوانین شرعی یا عرفی باشد. بلوغ یکی از شرایط عمومی الزام به تکالیف، و برخورداری از برخی حقوق است که «اهلیت» خوانده می‌شوند.
سؤال ۱: تکلیف شرعی برای پسران و دختران از چه سنّی واجب می شود؟ آیا ممکن است که آنها قبل از رسیدن به سنّ معیّنی بالغ شوند؟
جواب: دختر بعد از تمام شدن نُه سال قمری و پسر بعد از تمام شدن پانزده سال قمری بالغ می شوند ولی چنان چه پسران قبل از رسیدن به پانزده سال محتلم شوند یا موی زبر در محلّ مخصوص پیدا کنند مکلّف هستند (ر.ک استفتائات امام (ره), ج ۱, ص ۱۲۶)
سؤال ۲: آیا کودکان کر و لال که از قدرت شنوایی و گویایی محرومند و با توجه به اینکه در حال یادگیری هستند, نماز بر آنها واجب است؟
جواب: اگر بالغ هستند, نماز بر آنها واجب است و کیفیت آن در رساله ذکر شده است. (ر.ک استفتائات امام (ره), ج ۱, ص ۱۲۷)
سؤال ۳: آیا نماز بر کودکان عقب مانده ذهنی که فقط قادر به تربیت پذیری هستند, واجب است؟
جواب: اگر عاقل نباشند, تکلیف ندارند. (ر.ک استفتائات امام (ره), ج ۱, ص ۱۲۸)
سؤال ۴: مرد جوانی هستم که از سنّ ۱۷ سالگی شروع به خواندن نماز و گرفتن روزه کرده ام و به درستی نمی دانم که از چه موقع بالغ شده ام, بفرمایید فعلاً قضای چند سال نماز و چند ماه روزه بر گردنم هست؟ آیا کفاره نیز بر من واجب است؟
جواب: حدّ بلوغ شرعی برای پسر تمام شدن پانزده سال قمری است و اگر قبلاً منی از او خارج شده یا موی زبر و خشن بر محلّ مخصوص او بیرون آمده بالغ شده است و مدّتی را که یقین دارید در زمان بلوغ, نماز و روزه از شما فوت شده باید قضا کنید و اگر در افطار روزه تعمّدی نداشته اید یا از روی جهل بدون تقصیر در یاد گرفتن مسأله, روزه نگرفته اید کفار ندارد. (ر.ک استفتائات امام (ره), ج ۱, ص ۱۲۸)
سؤال ۵: گناهانی که بچه ها ندانسته قبل از رسیدن به سنّ تکلیف مرتکب می شوند چه حکمی دارد آیا بخشیده می شود؟
جواب: اعمالی که فرد قبل از رسیدن به سنّ تکلیف انجام می دهد گناه محسوب نمی شود ولی از هر گناهی توبه کنید ان شاء الله پذیرفته می گردد. بلی اگر مال کسی را تلف کرده اید باید جبران نمایید.
سؤال ۶: آیا نُه سالگی برای مکلّف شدن دختران کم نیست؟ در کلاس دانش آموزان سوّم ابتدایی در حالت روزه خیلی بی حال هستند و با توجه به اینکه این سن, سنّ رشد دختران است و ممکن است در رشد دختران تأثیر منفی داشته باشد لطفاً راهنمایی فرمایید؟
جواب: از پایان ۹ سالگی قمری دختر بالغ می شود و باید به تکالیف خود از قبیل نماز و روزه و حجاب و … عمل نماید. بلی چنانچه قادر به گرفتن روزه نباشد می تواند افطار کند و پس از ماه رمضان تدریجاً قضای آن را بگیرد و اگر تا رمضان آینده قادر به گرفتن روزه نشود برای هر روز پرداخت کفاره (یک مد طعام) لازم است و ضعف معمولی و بی حالی مجوز افطار نیست. و به نظر برخی از مراجع هر وقت توانست قضای روزه ها را بگیرد. (ر.ک جامع المسائل آیت الله فاضل, ج ۱, ص ۱۵۳, س ۵۶۸)
