اولیاء غیر خداچه کسانی هستند؟

با یاد حق تعالی با سلام
سوره زمر آیه ۳ میفرماید: اَلَا لِلَّهِ الدِّینُ الْخَالِصُ وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ اَوْلِیَاء مَا نَعْبُدُهُمْ اِلَّا لِیُقَرِّبُونَا اِلَی اللَّهِ زُلْفَی اِنَّ اللَّهَ یَحْکُمُ بَیْنَهُمْ فِی مَا هُمْ فِیهِ یَخْتَلِفُونَ اِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ کَاذِبٌ کَفَّارٌ دراین منظور از (من دونه اولیاء) (وآنانکه اولیایی غیر از خدا گرفته اند) منظور از اولیاء چیست ؟

به نام خدا و با سلام خدمت شما پرسشگر گرامی

وثنیین قائلند غیر از خدا اربابی دگر هستند ، که امور عالم را تدبیر می‏کنند ، و ربوبیت و تدبیر منسوب به ایشان است ، نه منسوب به خدای تعالی .
پس در نظر وثنیت این ارباب، مدبر امور هستند ، نتیجه‏اش هم این است که پس باید در مقابل همین ارباب خاضع شد و آنها را عبادت کرد تا ما را از منافعی برخوردار و بلاها و ضررها را دفع کنند .
و حتی باید از اینها تشکر کرد ، چون کارها همه به دست آنان است ، نه به دست خدا لذا مراد از اتخاذ اولیاء این است که مشرکین به غیر از خدا اربابی می‏گیرند
در واقع ولایت و ربوبیت قریب المعنی هستند ، چون رب به معنای مالک مدبر است و ولی به معنای مالک تدبیر و یا متصدی تدبیر است .
و به همین جهت دنبال کلمه اولیا مساله عبادت را ذکر کرده و فرموده : ما نعبدهم الا لیقربونا .
و جمله ما نعبدهم الا لیقربونا الی الله زلفی تفسیری است برای معنای اتخاذ اولیا به جای خدا .
و این جمله حکایت کلام مشرکین است و یا به تقدیر قول است که در این صورت تقدیر آن یقولون ما نعبدهم … است ، یعنی می‏گویند ما شرکاء را نمی‏پرستیم مگر بدین جهت که آنها ما را قدمی به سوی خدا نزدیک کنند .
در حقیقت وثنیین معتقدند که عالم را خدا ایجاد و خلق نموده و سپس تدبیر امور مخلوقات را به الهه سپرده است و لذا مشرکین از خدا به سوی غیر خدا عدول کرده ‏اند و اگر مشرکشان می‏نامیم از این جهت است که مشرکین برای خدا شریک قائل شده ‏اند ، یعنی غیر خدا را ارباب و آلهه عالم خوانده ‏اند ، و خدا را رب و اله آن ارباب و آلهه نامیده‏ اند و ولی گرفتن آنان هم به معنای عبودیت و ربوبیت آنان است .۱

۱- ر. ک : المیزان ، ج۱۷، ص ۳۵۷

منبع: پرسمان قرآن