علت کراهت خوردن گوشت هدهد
علت کراهت خوردن گوشت هدهد
از چیزهای که به دلیل مسائل معنوی حلال، حرام یا مکروه شده‌اند، می‌توان به برخی حیوانات و گیاهان یا مواد معدنی اشاره کرد.
بعضی از حیوانات حلال گوشت به دلائل معنوی مختلف در اسلام مکروه شمرده شده‌اند،
مانند هدهد که در روایت آمده است در هر یک از بال‌های هدهد به لغت سریانی نوشته شده است:
آل محمد بهترین خلائق اند و به خاطر این مکروه شده است، یا پرستو که به خاطر مانوس بودن آن با انسان مکروه است
(برای کراهت این پرندگان نیز درجاتی را ذکر کرده اند مانند اینکه کراهت پرستو بیشتر از کراهت هدهد است).[۱]
شاید عده ای بعد از شنیدن این خبر به فکر شبهه افکنی و تمسخر به احکام اسلام بپردازند.
در این مجال باید اشاره ای به انواع دستورات شرعی در اسلام و روایات مربوط به مصرف گوشت هدهد داشته باشیم.
همه ما خوب می دانیم که احکام و دستورات شرعی به پنج دسته (واجب، حرام، مستحب، مکروه، مباح) تقسیم می شود.
اما تعریف مکروه:
مکروه امری است که راجح الترک باشد و به عبارت دیگر مکروه امری است که ترک آن اولی باشد بدون منع از فعل.[۲] [۳]
روایت داریم داود بن کثیر رقّى مى گوید:
در این میانه که ما نزد امام ششم (علیه السلام) نشسته بودیم ناگاه مردى که یک پرستوی سر بریدهاى در دست داشت بر ما گذشت؛
امام ششم برجست تا آن را از دستش گرفت و بزمین زد و فرمود عالم شما این دستور را بشما داد یا فقیه شما؟
پدرم از جدم بمن خبر داد که رسول خدا از کشتن شش حیوان قدغن کرده، زنبور عسل و مورچه و قورباغه و جغد و هدهد و پرستو
اما زنبور عسل براى آنکه گیاه پاکیزه و خوش بو می خورد و عسل پاکیزه می سازد و همانیست که خداى عز و جل باو وحى کرده با اینکه نه از جن است و نه از انس
و مورچه براى آنکه مردم در عهد حضرت سلیمان بخشکسالى و قحط گرفتار شدند و براى دعاى باران بصحرا بیرون رفتند ناگاه دیدند یک مورچه اى روى دو پاى خود ایستاده
و دستها به آسمان بلند کرده و می گوید بار خدایا ما هم از آفریدگان تو هستیم و بفضل تو محتاجیم ما را از نزد خود روزى ده و بگناه بى خردان از فرزندان آدم ما را مؤاخذه مکن
سلیمان فرمود برگردید بخانه هاى خودتان که خداوند بدعاى دیگران بشما باران مى دهد،
اما قورباغه چون آتش به ابراهیم افروختند همه جانداران زمین بخدا شکایت کردند و اجازه خواستند که آب بر آن آتش بریزند
خدا به هیچ کدام اجازه نداد مگر به قورباغه که براى این کار دو سوم تنش سوخت و یک سوم آن بجا ماند
اما هدهد راهنماى سلیمان شد به کشور بلقیس،
و جغد یک ماه رهنماى حضرت آدم شد از کوه سراندیب بشهرستان جده
پرستو هم از غم آن ستم هایى که مردم ستمکار به ما خانواده کردند همیشه در آسمان می چرخد و ذکرش تلاوت سوره حمد است نمى بینید که در پایان خواندنش و لا الضالین مى گوید. [۴]
و روایت داریم از امام رضا علیه السلام که در زیر هر بال هدهد با خط سریانی[۵] نوشته، امت و آل محمد(صلی الله علیه و آله) بهترین مخلوقات هستند.[۶]
در رساله مراجع عظام هم اشاره به احکام گوشت هدهد دارد:
خوردن گوشت پرنده ای که مثل شاهین چنگال دارد حرام است و خوردن گوشت پرستو و هدهد مکروه می باشد.[۷]
——————————————
پی نوشت:
۲- کشاف اصطلاحات الفنون، ج۲، ص۱۲۸
۳- تعریفات (جرجانی)، ص۲۰۴
۴- الخصال / ترجمه جعفرى، ج۱، ص ۲۹۱
۵- خط سریانی سه گونه دارد، سطرنجیلی (از واژه‌ای یونانی به معنی «مدور») یا خط مفتوح، که از سایر خطوط نیکوتر است و به آن خط الثقیل هم می‌گویند
(گونهٔ کلاسیک، امروزه کمتر به کار می‌رود)،
دوم مدنحایا و یا نسطوری (گونهٔ شرقی)،
و سوم سِرطا (گونهٔ غربی) که با آن نامه نگاری می‌کرده‌اند و نظیر خط رقاع در عربی است.
۶-أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ: فِی کُلِّ جَنَاحِ هُدْهُدٍ مَکْتُوبٌ بِالسُّرْیَانِیَّهِ- آلُ مُحَمَّدٍ خَیْرُ الْبَرِیَّهِ. الکافی (ط – الإسلامیه)، ج۶، ص: ۲۲۵
۷- مسأله ۲۶۲۴، رساله ۱۳ مرجع، دفتر انتشارات اسلامی
رهروان ولایت
