چرادرقرآن میزان عذاب گناه مشخص نشده؟
سلام
چرا در قرآن میزان پاداش اعمال خیر مشخص شده ولی میزان عذاب گناه خیر؟
با سلام و عرض ادب
در مورد سوال شما پرسشگر محترم باید عرض کنم که خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:
للذیـن احسنـوا الحسنـى و زیاده و لایـرهق وجـوههم قتـر و لا ذله اولئک اصحاب الجنه هـم فیها خالدون والذیـن کسبوا السیئات جزاء سیئه بمثلها و ترهقهم ذله ما لهم مـن الله مـن عاصـم کـانما اغشیت وجـوههم قطعا مـن اللیل مظلمـا اولئک اصحاب النار هم فیها خالدون.(یونس ۲۶ و ۲۷)
براى آنان که کار نیک انجام مى دهند, پاداشى نیکو و بالاتر از آن خـواهد بـود و هم چنیـن ـ در روز قیامت ـ سیه روى نخواهند بود و گرد خوارى بر رخسارشان دیده نخواهـد شـد, آنان اهل بهشت اند که در آن زندگـى جاوید خـواهنـد داشت.)) و اما بدکاران, در مقابل هر بدى, کیفرى به همان اندازه ـ نه بیـش تر ـ برایشان خواهد بـود, و با روى سیاه محشـور خـواهند شـد و هیچ نگهدارنده اى ندارند که آنها را از خشـم الهى نگه دارد, گـویـى قطعه هاى تاریک شب, رخسارشان را فـراگرفته است;آنـان اهل دوزخ انـد که همیشه در آن جـا خـواهنـد بــود.
در ایـن دو آیه بیـن نیکـوکـاران و بـدکـاران مقـایسه اى جـالب شـده است:
نیکوکاران = پاداش عمل
لطف اضافى
بهشت جاویدان.
بدکاران = کیفر عمل
سیه رویى و ظلمت
دوزخ جاویدان .
لذا در قرآن کریم تا حدودی میزان گناه مشخص شده است و نمونه های زیادی هم برای آن وجود دارد که به چند مورد از آن اشاره میکنم:
بزرگترین گناه کبیره شرک به خداست و مشرک محروم از بهشت است چنان که می‌فرماید: «هر که برای خدا شریک قائل شود خدا بهشت را بر او حرام گرداند و جایگاهش آتش دوزخ باشد» (سوره مائده _ ۷۶)
دیگری تهمت و نسبت زنا دادن به کسی است و هر که چنین تهمتی بزند و عده عذاب به او داده شده چنان که می‌فرماید: "کسانی که به افراد با ایمان نسبت زنا داده‌اند در دنیا و آخرت ملعون خواهند بود و به عذاب سخت معذب خواهند شد» (سوره نور – ۲۳)
و دیگر خوردن اموال یتیم است که آن هم در آخرت جز عذاب ثمر دیگری ندارد چنان که خداوند می‌فرماید: «آنان که اموال یتیمان را به ستمگری می‌خورند در حقیقت آنها در شکم خود آتش جهنم فرو می‌برند و به زودی در آتش افروخته خواهند افتاد» (سوره نسا – ۱۱)
دیگری قتل مومن است بدون حکم شرعی و خداوند جایگاه قاتل را جهنم قرار داده چنان که می‌فرماید: «هر کس مومنی را به عمد بکشد مجازات او آتش جهنم است که در آن همیشه معذب خواهد بود و خدا بر او خشم و لعن کند و عذابی بسیار شدید برایش مهیا سازد» (سوره نسا – ۹۵)
پرسش:
اینکه گفته میشود کیفر بعضی از گناهان چند برابر کیفر بعضی از گناهان دیگر است صحیح است ؟آیا در قرآن یا روایات بدان اشاره شده است یا خیر ؟
پاسخ :
خداوند برای سعادت و خوشبختی انسان قوانین و دستوراتی قرار داده است. اگر کسی به این دستورات عمل کند به سعادت دنیا و آخرت می رسد و در صورت مخالفت، خود را از سعادت واقعی محروم می کند.
گناه و معصیت به معنای نافرمانی و خروج از طاعت و انجام ندادن امر و فرمان است.[۱] گناهان از نظر آثار دنیوی و اخروی و از نظر کیفر و عقوبت با هم تفاوت هایی دارند.
قرآن کریم شرک را بزرگترین گناه معرفی می کند: «إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیم.» « شرک ظلم بزرگى است.»[2] و در آیه ی دیگری خداوند گناهان را به شرک و کمتر از شرک تقسیم کرده است «خداوند کسی را که به او شرک بورزد نمی آمرزد ولی گناهان کمتر از آن را برای هر که بخواهد می آمرزد».[3]. در جای دیگر می فرماید : « کسانی که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دورى مىکنند، جز گناهان صغیره (که گاه آلوده آن مىشوند)، آمرزش پروردگار تو گسترده است».[4] به عبارت دیگر؛ خداوند می فرماید اگر گناهان بزرگ را ترک کنید خداوند"لمم" (گناهان صغیره ای که گاه مرتکب مىشوید) را از شما می آمرزد. البته این در صورتی است که بر ارتکاب گناه صغیره اصرار نداشته باشند و آنرا تکرار نکنند.[۵]
در روایات اهل بیت(ع) گناهان، به کبیره (بزرگ) و صغیره تقسیم شده است. امام صادق (ع) با استفاده از آیات قرآن، گناهان زیر را از گناهان کبیره دانسته است[۶]: ناامیدی از رحمت خداوند (یوسف، ۷۸). ایمنی از مکر خداوند (اعراف، ۹۹)، عقوق والدین (مریم، ۳۲، کشتن انسان مؤمن (نساء، ۹۳)، نسبت ناروا به زن پاکدامن (نور، ۲۳)، خوردن مال یتیم (نساء، ۱۰)، فرار از جهاد (انفال، ۱۶)، رباخواری (بقره، ۲۷۷)، زنا (فرقان، ۶۹-۶۸)، خیانت (آل عمران، ۱۶۱)، نپرداختن زکات واجب (توبه، ۳۵)، سحر (بقره، ۱۰۲)، سوگند دروغ برای گناه (آل عمران، ۷۷)، پیمان شکنی (بقره، ۲۷).[۷]
از نظر عقوبت در دنیا نیز گناهان دارای مراتب مختلف می باشند. عقوبت بعضی مانند قتل عمد، زناء محصنه و… اعدام است و عقوبت بعضی دیگر مانند زنای غیر محصنه، شرب خمر و… تازیانه است و….[۸] . برای برخی از گناهان مانند روزه خواری و شکستن عهد و قسم و… جریمه هایی مانند روزه و یا اطعام به فقرا مقرر شده است.[۹]
اما در خصوص مقایسه ی رتبه ی زنا با موسیقی باید متذکر شویم هرچند رتبه ی زنا به مراتب بالاتر از گوش دادن به موسیقی حرام است؛ چون از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است که فرمود: غناء (موسیقی) نردبان زنا است. و امام صادق (ع) می فرماید: «خانه ای که در آن غنا باشد از فساد و فحشا مصون نخواهد بود».[10] در این دو روایت نورانی، وارد شدن در غناء و موسیقی مقدمه ی گناه زنا دانسته شده است . ولی دلیلی بر این مطلب نیافتیم که عقوبت زنا سی و چهار برابر عقوبت گوش دادن به موسیقی (غنای حرام ) باشد.
نکته ی پایانی این که، هر چند در فرهنگ اسلام گناهان دارای مراتب هستند ولی باید توجه داشت که گناه هر چند کوچک باشد نسبت به مقام پروردگار متعال، بزرگ است. امام باقر (ع) می فرماید: «به کوچکی گناه نگاه نکنید، به این بنگرید که در مقابل چه کسی جرأت گناه پیدا کرده اید».[11]
منبع:
۱. عصمت انبیاء و رسولان، علامه عسکری، ص ۷۸ .
۲. لقمان،۱۳.
۳. نساء، ۱۱۶.
۴. نجم، ۳۲.
۵. النَّهِیکِیِّ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ الْقَنْدِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا صَغِیرَهَ مَعَ الْإِصْرَارِ وَ لَا کَبِیرَهَ مَعَ الِاسْتِغْفَارِ.
۶. وسائلالشیعه ج : ۱۵ ص : ۳۱۹،بَابُ تَعْیِینِ الْکَبَائِرِ الَّتِی یَجِبُ اجْتِنَابُهَا ،حدیث ۲.
۷. یکصدو پنجاه موضوع از قرآن کریم، اکبر دهقان، ص ۲۱۰-۲۱۲.
۸. ماده ی ۸۳ از قانون مجازات اسلامی، کتاب شرح قانون مجازات اسلامی، مرتضوی، ص ۵۱.
۹. توضیح المسائل مراجع، احکام روزه، عهد و …
۱۰. پرسش ها و پاسخ ها، ص ۲۲؛ احکام موسیقی، ص ۳۲.
۱۱. بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۱۶۸؛ یکصدو پنجاه موضوع از احادیث اهل بیت (ع)، اکبر دهقان، ص ۲۴۷.
منبع: پرسمان قرآن
