درباره وجود شر و موجود شر در محضر خداوند چه توضیحی میتوان داد ؟

در مورد وجود شر و موجود شرور در محضر اراده حق توضیح دهید.

خداوند سرمنشأ همه موجودات، تمام موجودات بهره وجودی خود را از او گرفتند، تمام بدیهای عالم نیز از خرمن وجود خداوند موجودند، و اگر در موردی شرّی می بینیم آن شر نسبی است، یعنی نسبت به موجودات دیگر معنای شر پیدا می کند، برای توضیح بیشتر خود شیطان را مثال می زنیم.
واضح ترین شر در عالم شیطان لعین رجیم است، او مظهر همه بدیها و زشتیها و مصداق کامل شرور است، قطعا شیطان فلسفه وجودی داشته و بود و نبود آن مساوی نیست، که اگر بود آفریده نمی شد، و خداوند او را مأمور گمراهی مردم و شراکت در مال و جانشان نمی ساخت!
توضیح بیشتر :
شیطان از نظر قرآن مصداق: «الّذى احسن کلّ شى‏ء خلقه» او همان کسى است که هر چه را آفرید نیکو آفرید (۱) و همچنین مصداق: «ربّنا الّذى اعطى کلّ شى‏ء خلقه ثمّ هدى» پروردگار ما همان کسى است که به هر موجودى، آنچه را لازمه آفرینش او بوده داده سپس هدایت کرده است‏.(2)
وجود شیطان و شیطنت و اضلال او خود مبنى بر حکمت و مصلحتى است، و به موجب همان حکمت و مصلحت، شیطان شرّ نسبى است نه شرّ حقیقى و واقعى و مطلق.
از همه شگفت‏تر این است که بر حسب منطق قرآن، خدا خودش به شیطان، پست «اضلال» و «گمراه سازى» را اعطاء فرموده است. در این‏ باره قرآن کریم مى‏فرماید:
«و استفزز من استطعت منهم بصوتک و اجلب علیهم بخیلک و رجلک و شارکهم فى الاموال و الاولاد و عدهم و ما یعدهم الشیطان الّا غرورا» (3)
در اینجا، خدا شیطان را مخاطب ساخته به وى فرمان مى‏دهد که: «هر که را از فرزندان آدم مى‏توانى بلغزان، با سواره نظام و پیاده نظامت بر آنان بتاز، در ثروت و فرزند شریکشان شو و نویدشان ده؛ شیطان جز دروغ و فریب نویدشان نمى‏دهد».
گوئى شیطان آمادگى خود را براى تحویل گرفتن پست اضلال، اعلام مى‏دارد آنجا که مى‏گوید:
«فبما اغویتنى لاقعدنّ لهم صراطک المستقیم ثمّ لآتینّهم من بین ایدیهم و من خلفهم و عن ایمانهم و عن شمائلهم و لا تجد اکثرهم شاکرین» به این سبب که مرا گمراه ساختى، بر سر راه ایشان خواهم نشست، آنگاه از پیش‏رو و از پشت سرشان، و از راست و از چپشان خواهم آمد و بیشتر آنان را سپاسگزار نخواهى یافت.(۴)
البته معنى و مفهوم اضلال و قلمروى شیطان در اینجا یعنى هیچگونه اجبار و الزامى نسبت به بشر درکار نیست، هر چه هست «وسوسه» است و «دعوت» است و «تزیین» است و «تسویل».(5)

وجود شیطان در نظام عالم بایسته است، باید کششهای بد باشد تا هنر کسانی که به سمت خوبی می روند مشخص شود ، موجودات شرور جزء تکامل کننده این عالم می باشند، و هر جزئی از این عالم بدون بهرمندی از وجود و علم و حکمت و قدرت خداوند محقق نخواهد شد.
ــــــــــــــ
(۱) سجده/۷ .
(۲) طه/۵۰ .
(۳) اسراء/۶۴ .
(۴) اعراف/۱۷ .
(۵) ر.ک،مجموعه‏ آثار استاد شهید مطهرى، ج‏1، ص،۹۷-۹۸ .

منبع : پرسمان قرآن