علت مهجوریت قران چیست ؟ (۲)
fatememeshkat:
قران کریم کتابی است که تلاوت ، استماع ، تدبر ، انس و آشنایی با آن ، تفسیر و در نهایت عمل کردن به آن موجبات رشد و تعالی انسان را فراهم میکند و بی توجهی به هر مرحله و مرتبه آن بنوعی منجر به مهجوریت در آن مرحله خواهد شد در واقع آنچه در آیات قران کریم و احادیث و روایات صادره از معصومین (ع) در زمینه تاکید بر تلاوت قران یا استماع آن ، تدبر و … مطرح شده و یا بیان ثواب و فضیلت قرائت یا استماع و … در روایات وارده ، می خوانیم همه بنحوی تاکید و تشویق بر استفاده از قران کریم در هر مرتبه است . لذا بی اعتنایی به قران ، در هر یک از مراتب فوق مهجوریت این کتاب شریف را در آن مرتبه در پی خواهد داشت هر چند مهجوریت قران در مرتبه عمل بالاترین مرتبه مهجوریت است اما عمل ، مستلزم تدبر و تدبر مستلزم خواندن و استماع است لذا مهجوریت در مقدمات استفاده از قران کریم ، مهجوریت در عمل به آیات شریفه را نیز در پی خواهد داشت همچنین لازم به ذکر است که در جا زدن در یک مرتبه و عدم پیشرفت و رشد در بهره گیری از قران در مراحل مختلف لاجرم ، مهجوریت در مراتب بالاتر را بهمراه خواهد داشت .
hoseintabar:
وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا. (سوره فرقان آیه ۳۰ )
و پیامبر میگوید: پروردگارا! قوم من قرآن را رها کردند .
قال فعل ماضی است دراینجا میتواند معنی مضارع داشته باشد زیرا این شکایت در روز قیامت است. اما تعبیر به لفظ ماضی از باب نزدیکی روز قیامت است کانه همین الان وقت شکایت است…
مهجور از ماده هَجر بمعنی ترک است…
ترک قرآن چند مصداق دارد:
۱- ندانستن قرآن ویا حفظ نبودن قرآن وعمل نکردن به دستورات آن
۲- دانستن قرآن و عمل نکردن به دستورات آن
۳- دانستن قرآن وحتی حفظ آیات و مفاهیم آن وعمل نکردن به دستورات آن
۴- عمل به دستورات قرآن
هر کدام از موارد ۳ گانه فوق از مصادیق بارز مهجوریت قرآن است…
وتنها موردی که قرآن را از غربت و مهجوریت بیرون می آورد ..عمل به دستورات آن است….
بعنوان مثال اگر به همین یک آیه قرآن از سوره حجرات که به سوره اخلاق معروف است عمل شود انسان خداترس شده و مشمول رحمت الهی که که هدف غایی خلقت است می گردد وقرآن از مهجوریت در می آید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوااجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یَغْتَب بَّعْضُکُم بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِیمٌ.(سوره حجرات آیه ۱۲)
وبدینسان هدف از خلقت انسان که رحمت به بندگان است محقق میشود. وقرآن که برای سعادت انسان نازل شده از مهجوریت بیرون می آید: …إِلاَّ مَن رَّحِمَ رَبُّکَ وَلِذَلِکَ خَلَقَهُمْ ..(هود/۱۱۹ ) مگر کسى را که پروردگارت رحم کند! و براى همین (پذیرش رحمت) آنها را آفرید! ..
پس تنها عمل به قرآن است که آن را از مهجوریت درمی آورد.
از قرآن بپرس:
سوق دادن توجه مخاطبان به محتوای قرآن
محتوای قرآن میتواند بیش از ظاهر و لفظ قرآن، برای مخاطبان جذابیت داشته باشد؛ محتوای قرآن بسیار عمیق و دقیق است که اگر به روش‌های جذاب امروزی ارائه شود، جذابیت قرآن را بهتر نشان می‌دهد.
بیشتر از ظاهر و لفظ قرآن، محتوای قرآن میتواند برای مخاطبان جذابیت ایجاد کند. محتوای قرآن، محتوای بسیار عمیق و دقیقی است که برنامه بشر در آن نوشته شده است و اگر ما به روش‌های جذاب امروزی برای ارائه محتوای قرآن کریم روی آوریم، جذابیت قرآن را بهتر می‌توان نشان داد.
ارائه روش های جدید برای رفع مهجوریت
در این زمینه اگر رسانه‌ها برنامه‌هایی را به صورت منسجم و هماهنگ شروع کنند، معتقدم که بسیار مفید خواهدبود و زمینه‌ای خواهد شد که قرآن را وارد بطن زندگی، و ما را به آن نزدیک کند و انگیزه‌ای ایجاد کند تا ارتباط خود را با آن بیشتر کنیم.
چگونه قرآن را وارد زندگی مردم کنیم؟
۱. بیان برداشت‌‌هایی از آیات قرآن
به عنوان نمونه یکی از این برنامه‌ها در شبکه‌های تلویزیونی تحت عنوان «درس‌هایی از قرآن» پخش میشود. در این برنامه‌ای که تدوین شده سؤالاتی طرح می‌کنند و به مسابقه می‌گذارند.این کار هم جدید است هم عالی و باعث ارائه محتوای عمیق قرآن می شود
۲. برگزاری نمایشگاه‌ها، جشنواره و مسابقات قرآنی است. معتقدم قرآن آنقدر جذبه دارد که کسی به هر چیزی که برایش جاذبه ایجاد میکند، از آن روش استفاده کند و با آن ارتباط برقرار کند، میتواند جذب قرآن شود.
۳.ممکن است کسی از طریق خطوط قرآنی یا به خاطر داستان‌های قرآن جذب آن شود،
۴. گرچه قرآن کتاب هدایت است، اما با وجود این در کنارش به خیلی از علوم اشاره شده است. آنقدر قرآن محتوای گسترده‌ای دارد، آنقدر می‌توان علوم را از قرآن استفاده کرد که اگر ارتباط با آن برقرار کنیم، چه بسا چند پله از دنیا جلو برویم
البته باید متذکر شویم که قرآن کتاب داستان نیست، قرآن کتاب هدایت است و بنابراین هر آنچه را که بشر در راه هدایت به آن نیازمند است، قرآن در قالب خاص خود که هم جذبه دارد و هم تأثیر می‌گذارد، ارائه می‌دهد.
بنابراین هر کسی با رویکردی که برای خودش جذابیت دارد با قرآن ارتباط برقرار کند، قرآن برایش جذاب خواهد بود و می‌توان با آن ارتباط برقرار کرد.
۵. وبلاگ نویسی قرآنی
برای نشان دادن اهمیت قرآن کریم به مردم باید از همه زبان‌ها استفاده کنیم، قرآن آنقدر جذابیت دارد و آنقدر تنوع روش‌ها در آن وجود دارد که این‌ها نشان می‌دهد از تمام روش‌ها می‌توان برای جذب مردم استفاده کرد؛ مثلا به عنوان نمونه وقتی در فضای سایبر وارد می‌شویم، همین وبلاگ‌نویسی قرآنی خود میتواند جذابیتی داشته باشد.
. ارائه روش های نوین تفسیر قرآن
در کنار خط، بحث‌های تذهیب و هنری قرآن هم مطرح است که میتواند بسیار تأثیرگذار باشد و یا طراحی و نقاشی و… در قرآن. در کنار این‌ها بعضی‌ها علاقه‌مند به روش‌های نوین تفسیر قرآن هستند.
مثلا اخیرا برخی تفسیر برای کودکان می نویسند یا تفسیر جوان می نویسند.
۷. همچنین برخی به صوت و لحن قرآن علاقه‌مند هستند.
meshkaat:
یکی از دلایل مهجوریت قرآن، مربوط به معارفی هست که هنوز ناشناخته باقی مانده و بُعد دیگر مربوط به معارف شناخته شده‌ای است که به آنها اعتنا نمی شود و از آنها تبعیت نمی‌شود.
درباره علت مهجوریت قرآن در این بُعد، دو علت مهم را می‌توان بیان کرد: یکی دوری از مفسّر حقیقی قرآن و قرآن ناطق و دیگری نداشتن عزم راسخ متفکران در تفکّر و تدبّر در قرآن و غفلت مسلمان ها از توجه و تدبر در آیات :« بَلْ قُلُوبهُمْ فىِ غَمْرَهٍ مِّنْ هَذَا وَ لهُمْ أَعْمَالٌ مِّن دُونِ ذَلِکَ هُمْ لَهَا عَامِلُونَ»(1)دل هاى آنان از این حقیقت در غفلت است، و آنان غیر از این ، کردارهایى دیگردارند که به انجام آن مبادرت مىورزند.
از این آیه استفاده میشود که مبادرت به کارهای غیر ضروری، باعث غفلت انسان از کارهای ضروری، از جمله تدبر و تقکر در آیات قرآن است.
به عنوان نمونه، اقوال برخی از مفسران و علمای بزرگ که در تفسیر نور(۲) نقل شده را مطرح می کنم با تأکید بر این نکته که با توجه به تغییر شگرف در جهان علم و پیشرفت فهم و دانش بشری باید هر زمان اسرار جدید از آیات قرآن مورد تعمق قرار گیرد .تدبر گذشتگان در آیات قرآن و رسیدن آنها به اسراری از آن نمی تواند ما را بی نیاز به تفاسیر جدید و تعمق و تدبر بیشتر در آیات الهی نماید.
************ملا صدرا (ره) در مقدّمه تفسیر سوره واقعه مىگوید: بسیار به مطالعه کتب حکما پرداختم تا آنجا که گمان کردم کسى هستم، ولى همین که کمى بصیرتم باز شد، خودم را از علوم واقعى خالى دیدم. در آخر عمر به فکر رفتم که به سراغ تدبّر در قرآن و روایات محمّد و آل محمّد (ع) بروم. یقین کردم که کارم بىاساس بوده است، زیرا در طول عمرم به جاى نور در سایه ایستاده بودم. از غصه جانم آتش گرفت و قلبم شعله کشید، تا رحمت الهى دستم را گرفت و مرا با اسرار قرآن آشنا کرد و شروع به تفسیر و تدبّر در قرآن کردم. درِ خانه وحى را کوبیدم، درها باز شد و پردهها کنار رفت و دیدم فرشتگان به من مىگویند: «سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ».
فیض کاشانى (ره) مىگوید: کتابها و رسالهها نوشتم، تحقیقاتى کردم، ولى در هیچ یک از علوم دوائى براى دردم و آبى براى عطشم نیافتم، بر خود ترسیدم و به سوى خدا فرار و انابه کردم تا خداوند مرا از طریق تعمّق در قرآن و حدیث هدایت کرد.
امام خمینى (ره) در گفتارى از اینکه تمام عمر خود را در راه قرآن صرف نکرده، تأسّف مىخورد و به حوزهها و دانشگاهها سفارش مىکند که قرآن و ابعاد گوناگون آن را در همهى رشتهها، مقصد اعلى قرار دهند تا مبادا در آخر عمر بر ایّام جوانى تأسّف بخورند.
بنابراین یکی از عوامل مهجوریت قرآن توجه به علوم و امور دیگر است اما غفلت از بخشی از قرآن و توجه به بخشی دیگر همچون توجه بیش از حد به مباحث قرائت و تلاوت نیز از جمله عوامل مهجوریت قرآن است.
یکی دیگر از ابعاد مهجوریت،تبعیت انسان ها از امیال و خواهش های نفسانی، مهم ترین عاملی است که باعث میشود انسان بر خلاف شناخت‌های قبلی خود عمل کند :«أَ فَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى بَصَرِهِ غِشاوَهً فَمَنْ یَهْدیهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَکَّرُونَ»(جاثیه/۲۳)دیدى کسى را که امیال نفسانی خود را خداى خود گرفت . خدا او را با داشتن علم گمراه کرد . بر گوش و قلبش مهر نهاد و بر چشمش پرده انداخت، دیگر بعد از خدا چه کسى او را هدایت مىکند؟ آیا باز هم متذکر نمىشوید؟»
منبع : پرسمان قرآن
