یوم الزینه در آیه ۵۹ سوره طه به چه روزی اشاره دارد؟
مراد از یوم الزینه در آیه ۵۹ سوره طه چیست؟
هر یک از آیات قرآن کریم با پیام خاصّ خود همراه است.
در این بخش از آیات، مرحله دیگری از درگیری موسی ـ علیه السلام ـ و فرعون منعکس شده است، قرآن مجید، این قسمت را با این جمله شروع می کند:
«ما همه ی آیات خود را به فرعون نشان دادیم،
اما هیچ یک از آن ها در دل تیره او اثر نگذاشت، همه را تکذیب کرد و از پذیرش آن ها امتناع ورزید».
اکنون ببینیم فرعون طغیانگر، مستکبر و لجوج در برابر موسی و معجزات او چه گفت، و او را چگونه ـ طبق معمول همه ی زمامداران زورگو ـ متهم ساخت؟
«گفت ای موسی! آیا با سحرت میخواهی مارا از سرزمین و طنمان بیرون کنی؟
اشاره به این که: ما می دانیم مسأله نبوت و دعوت به توحید، و ارائه ی این معجزات،
همگی توطئه برای غلبه بر حکومت و بیرون کردن ما و قبطیان از سرزمین آباء و اجدادمان است،
منظور تو، نه دعوت به توحید و نه نجات بنی اسرائیل است.
تو حکومت بر این سرزمین و خروج مخالفان را میخواهی!».
این تهمت درست همان حربه ای است که همه ی زورگویان و استعمارگران در طول تاریخ داشته اند که هر گاه خود را در خطر می دیدند،
برای تحریک مردم به نفع خود، مسأله خطری که مملکت را تهدید می کرد، پیش می کشیدند
مملکت، یعنی حکومت این زورگویان و موجودیتش، یعنی موجودیت آن ها.!
بعضی از مفسران میگویند اصلا ورود بنی اسرائیل به مصر و نگهداری آن ها در این سرزمین،
تنها برای استفاده از نیروی کار آن ها در شکل بردگان نبود
بلکه در عین حال می خواستند، آن هایی که قومی نیرومند بودند، قدرت پیدا نکنند.
مبادا تبدیل به کانون خطری شوند، دستور کشتن پسران آن ها نیز تنها به خاطر ترس از تولد موسی نبود، بلکه برای جلوگیری از قدرت و قوت آن ها بود،
و این کاری است که همه ی قلدران انجام می دهند،
بنابراین، بیرون رفتن بنی اسرائیل طبق خواسته موسی ـ یعنی قدرت یافتن این ملت و در این صورت تاج و تخت فراعنه به خطر می افتاد.
فرعون سپس اضافه کرد:
گمان نکن ما قادر نیستیم همانند این سحرهای تو را بیاوریم، یقینا بدان به همین زودی سحری همانند آن برای تو خواهیم آورد.
و برای این که قاطعیت بیشتری نشان دهد، گفت:
هم اکنون تاریخش را معین کن، باید میان ما و تو وعده ای باشد که نه ما از آن تخلف کنیم و نه تو از آن، آن هم در مکانی که نسبت به همگان یکسان.
ولی موسی با خونسردی و بی هراس از جنجال فرعون با صراحت و قاطعیت اذعان کرد: هم اکنون روز و ساعت آن را تعیین میکنم
میعاد ما و شما روز زینت (روز عید) است، مشروط بر این که مردم همگی به هنگامی که روز بالا می آید در محل جمع شوند.
یوم الزینه
تعبیر به «یوم الزینه» (روز زینت)، مسلما اشاره به یک روز عید بوده که نمی توانیم دقیقا آن را تعیین کنیم،
ولی مهم آن است که مردم در آن روز کسب و کار خود
را تعطیل می کردند و طبعا آماده ی شرکت در چنین برنامه ای بودند.(۱)
در اطیب البیان آمده است که تعبیر به «یوم الزینه» با این که مناسب بود بفرماید:
یوم العید بر این است که آن روز را فرعونیان عید می گرفتند. ولی حقیقتا عید نبود یا روز میلاد فرعون بوده یا روز تاجگذاری او یا روز دعوی الوهیت او بوده.
زیرا عید باید یا به جعل الهی باشد. مثل فطر و اضحی و جمعه یا به واسطه ولادت پیشوایان دین حقّ یا رسالت انبیاء و نصب اولیاء باشد.
لذا فرمود «یوم الزینه» که عموم اهل مصر طوعا او کرها، عید می کردند و شغل خود را تعطیل می کنند و خود را زینت می کنند
و در چنین روزهایی می روند برای لهو و لعب و گردش و این دستگاه تماشایی است و سابقه نداشته و تمام حاضر می شوند.(۲)
بنابراین، «یَوْمُ الزِّینَهِ» روز عیدی بود که در هر سال برگزار می کردند
و بعضی گفته اند روزی بود که در یک بازار مخصوصی جمع می شدند، در حالی که خود را آرایش می کردند.(۳)
پاورقی:
۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۲۲۸.
۲. أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۴۹.
۳. ترجمه جوامع الجامع، ج۴، ص۸۹.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
