تفسیر همه چیز برای انسان آفریده شده است و انسان برای خدا چیست؟

همه چیز برای انسان آفریده شده است و انسان برای خدا

حدیث قدسی که می گوید: یا ابن آدم خلقت الاشیاء لاجلک و خلقتک لاجلی، همه چیز برای انسان آفریده شده است و انسان برای خدا را چگونه تفسیر می کنید؟

پاسخ:

برای پاسخ به این سوال باید گفت که: در خلقت و آفرینش موجودات دو هدف قابل تصور است: یکی هدف متوسط. که خلقت برای عبادت و بندگی خداست، چنان که قرآن کریم میفرماید: و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون(۱) جن و انس را خلق نکردم، مگر برای عبادت و بندگی…. و دیگری، هدف عالی و غایی که رسیدن به مبدأ نور هستی است، یعنی منتهی الیه سیر مخلوقات خداوند متعال است و انّ الی ربک المنتهی(۲) انتهای سیر انسان به سوی پروردگار است. پس هدف غایی و عالی خلقت رسیدن به کمال و نزدیک شدن انسان به خداوند متعال است.

و از آن جایی که انسان اشرف و گل سرسبد مخلوقات جهان هستی و خلیفه و جانشین خدا بر روی زمین است و تمام آن چه که خلق شده همگی به خاطر وجود آدم است و همه چیز مخلوقات هستی همگی به پاس خلقت انسان خلق شده اند، چنان که خداوند متعال در حدیث قدسی میفرماید: «یا ابن آدم خلقت الاشیاء لاجلک.(۳) ای فرزند آدم تمام اشیاء را به خاطر تو خلق کردم». و در قرآن کریم نیز تصریح شده که و لقد کرمنا بنی ادم و حملناهم فی البر و البحر و رزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا(۴) ما بنی آدم را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا (بر مرکبهای راهوار) حمل کردیم، و از انواع روزیهای پاکیزه به آنها روزی دادیم، و بر بسیاری از خلق خود برتری بخشیدیم. که کلمه کثیر در آیه یاد شده به معنای جمیع است.(۵)

اما خداوند متعال در بخشی دیگر از حدیث قدسی میفرماید: «… و خلقتک لاجلی.(۶) و تو را خلق کردم برای خودم. حدیث مذکور دلیل بر اثبات هدف دوم (عالی و غایی) خداوند متعال از خلقت انسان است، یعنی انسان برای رسیدن به خدا و نزدیک شدن به او و کسب مقام قرب و رسیدن به کمال الهی خلق شده است و رسیدن به کمال و قرب و دریافت رحمت به طور ذاتی ارزشمند است و ماورای آن خوبی دیگری نیست، تنها موجودی که از قرب و کمال الهی بهرهمند میشود، انسان است، و این انسان در نهایت جایگاهش نزد پروردگار است و در جوار رحمت الهی آرام میگیرد.

پاورقی:

۱. ذاریات:۵۶.
۲. نجم:۴۲.
۳. الاصفهانی، میرزا محمد تقی، مکیال المکارم، بیروت، موسسه آل علمی، ۱۴۲۱ ق، ج۱، ص ۳۷۳.
۴. اسراء: ۷۰.
۵. ر. ک: طبرسی، مجمعالبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ هـ . ج ۶، ص ۲۷۴.
۶. ر. ک: خمینی، سید مصطفی، تفسیر القرآن الکریم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی، چاپ اول، ۱۴۱۸ هـ ، ج ۴، ص ۳۸۶.

منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات

   گفتگوی خدا و فرشتگان در مورد خلقت آدم