آثار و نوشته ها و کتب به جا مانده از امام حسن عسکری ـ علیه السلام ـ را می خواستم.

حیات امام عسگری علیه السلام در سخت ترین شرایط اجتماعی سیاسی بوده است آن حضرات در دوره ای زندگی می کردند که تمام عمر خود را در حبس و تحت نظر ماموران عباسیان بودند، هر چه از حکومت عباسیان سپری می شد و از نظر سیاسی و اقتدار سیاسی دچار ضعف می شدند، فشار بر ائمه اطهار علیهم السلام و مراقبت از آنان نیز شدت می یافت. دوره امام حسن عسکری علیه السلام دقیقاً با این وضع سیاسی مواجه بود امام بزرگوار در سنین نوجوانی به شهادت رسیده اند و دوره ی ایشان برای شیعه دوره ای بوده سراسر رنج و تقیه و محنت، نابسامانی اجتماعی و سیاسی و نظامی گری و کشتار شیعه و علویان در این دوران همچنان که از دوره ی متوکل شدت گرفته بوده، استمرار داشت. با توجه به این وضعیت سیاسی حاکم بر دوره ی حیات آن امام بزرگوار علیه السلام ، دیدار با شیعه و تشکیل کلاس های درس و فعالیت علمی و بیان احادیث در کمترین حد صورت گرفته با وجود این همه سختی آثار بر جای مانده از آنان قابل توجه است.

۱ـ احادیث: نزدیک ۴۰۰ حدیث در موضوعات مختلف در مجموعه ی فرهنگ جامع سخنان امام عسگری علیه السلام جمع آوری شده از جمله درباره ی توحید، نبوت، تفسیر در ابواب فقهی مثل طهارت، روزه، اجاره، وقف، امر به معروف و در اخلاق و ادعیه.
۲ـ نامه ها : نامه هایی که به وکلا و یارانش درباره ی موضوعات مختلف کلامی و فقهی و … نوشته است. (۱)
۳ـ کلمات قصار: که سرشار از حکمت های الهی است نظیر «التواضع نعمه لایُحسد علیها تواضع نعمتی است که هیچ کس بر آن حسودی نمی کند» .
۴ـ تفسیر : تفسیری که به امام حسن عسگری علیه السلام منسوب است که امام علیه السلام تفسیری نوشته و یا گفته بودند و شاگردانش آن را نوشته بود ولی کتابی که امروزه به عنوان تفسیرامام حسن عسکری علیه السلام وجود دارد ، نسبت دادنش به امام چندان روشن نیست.
۵ـ مکاتبه با وکلای خود : علاوه بر نامه هایی که برای شیعیان و در جواب سوالات شان می داد ، نامه هایی به وکلا و شاگردان و نمایندگان خود که از آن حضرت درباره ی مسائل مختلف پرسیده اند ،نیز می نوشتند که این آثار در کتاب مکاتیب الائمه مرحوم آیت الله احمدی میانجی جمع آوری شده و دارالحدیث چاپ کرده است.

پاورقی:

۱. حرانی، تحف العقول، چ اول، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۷،، ص ۷۷۸.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات