آیا قبل از زیارت امام رضا(ع) باید به زیارت حضرت معصومه(س)رفت؟

آیا قبل از زیارت امام رضا(ع) باید به زیارت حضرت معصومه(س)رفت؟

آیا این روایت صحیح است که حضرت امام رضا ـ علیه السّلام ـ فرموده است: زائران من، قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند؟

پاسخ:

از نکات شایان دقت در مورد حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ این است که بعد از زیارت چهارده معصوم ـ علیهم السلام ـ برای زیارت هیچ‌ یک از انبیاء و اولیاء، در حدّ زیارت حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ تحریص و ترغیب و تشویق نشده است.

در روایات صحیحه از سه معصوم برای زیارت آن حضرت ترغیب و تشویق رسیده است.

جالب‌تر این که برخی از این روایات پیش از ولادت آن شفیعه محشر صدور یافته است

و در برخی از آنها تصریح شده که به هنگام صدور آن روایت از حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ هنوز حضرت موسی بن جعفر، یعنی پدر حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ دیده به جهان نگشوده بود.(۱)

پاداش زیارت حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ از زبان سه معصوم بهشت تعیین شده و تعبیرات ارزشمندی چون:

۱ . اهل بهشت است، امام جواد ـ علیه السّلام ـ : «من زار عَمَّتی بِقُم فَلَهُ الجنّه».(۲)
۲ . بهشت از آن اوست، امام رضا ـ علیه السّلام ـ : «مَن زارَها فله الجنّه اوهو من اهل الجنّه».(۳)
۳ . بهشت بر او واجب است، امام صادق ـ علیه السّلام ـ : «مَنْ زارها وَجَبَتْ لَه الجنّه»(۴)

برای زائر آن حضرت از معصومین ـ علیهم السلام ـ رسیده است.

و همچنین برای زیارت آن کریمه اهل بیت ـ علیهم السلام ـ تعبیرات جالبی چون:

۱ . معادل بهشت است: امام صادق ـ علیه السّلام ـ : «إنَّ زیارتَها تعادِلُ الجنّه».(۵) پاداش زیارت حضرت معادل با بهشت است.

۲ . همچون زیارت امام هشتم علی بن موسی‌ الرضا ـ علیه السّلام ـ است:

الف) امام رضا ـ علیه السّلام ـ : «مَن زار المعصومه بِقُم کَمَن زارنی».(۶)

هرکس خواهرم معصومه ـ سلام الله علیها ـ را در قم زیارت کند مثل این است که مرا زیارت کرده باشد، پاداش زیارت آن بانو مثل پاداش زیارت امام معصوم است.

ب) امام رضا ـ علیه السّلام ـ : «هر کس نتواند به زیارت من بیاید برادرم را در «ری» یا خواهرم را در «قم» زیارت کند که همانا ثواب زیارت مرا درمی‌یابد».(۷)

همان‌طور که ملاحظه می‌شود در میان این احادیث (دو حدیث آخر) زیارت حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ همسنگ و قرین زیارت امام رضا ـ علیه السّلام ـ دانسته شده است و ما در کتب احادیث به چنین حدیثی که امام رضا ـ علیه السّلام ـ فرموده باشد:

(زائرین من قبل از زیارت من به زیارت خواهرم در قم مشرف شوند) برخورد نکردیم.

نهایتاً آنچه که هست بر زیارت ایشان تأکید شده و همچون زیارت خود امام رضا ـ علیه السّلام ـ دانسته شده است.

به نظر می رسد مردم با توجه به آداب و رسوم عرفی و اجتماعی خود تصور می کنند که اگر قبل از زیارت امام رضا(ع) به زیارت خواهر شان حضرت معصومه(س) بروند، دل امام رضا شاد می شود و به خاطر این احترام زود تر حاجت روا می شوند.

کم کم این تفکر احترام آمیز عرفی جا افتاده و برخی تصور کرده اند که دستور معصومین است.

در منابع ما چنین روایتی نیست.

بنابراین اگر کسی به خاطر خشنودی امام رضا(ع) و برای اینکه زودتر حاجت روا شود، به زیارت حضرت معصومه برود و سپس به زیارت امام رضا(ع) مشرف شود،

بهتر است ولی باید بداند که هیچ سفارشی از امامان معصوم در این رابطه وجود ندارد.

_____________________

پاورقی:

۱. طباطبائی بروجردی، حسین، جامع احادیث الشیعه، قم، مطبعه العلیمه، ج ۱۲، ص ۶۱۷.
۲. قمی، محمد بن قولویه، کامل الزیارات، بیروت، دارالسرور، چاپ اول، ۱۴۱۸ هـ. . ق، ص ۵۳۶.
۳. شوشتری، قاضی نورالله، مجالس‌المؤمنین، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۷۵ هـ .ق، ج ۱، ص ۸۳، ابن بابویه قمی، عیون‌اخبار الرضا، نجف، مطبعه الحیدریه، ۱۳۹۰ هـ .ق، ج ۲، ص ۲۷۱.
۴. قمی، حسن بن محمد، کتاب تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، تهران، مطبعه مجلس، ص ۲۱۵-۲۱۴.
۵. تاریخ قم، همان مدرک، و مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ج ۶۰، ص ۲۱۶.
۶. محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ هـ . ق، ج ۵، ص ۳۵.
۷. مهدی‌پور، علی‌اکبر، کریمه اهل بیت، قم، نشر حاذق، ۱۴۱۵ هـ . ق، ص۱۳۳. به نقل از زبده التصانیف،‌ج ۶، ص ۱۵۹، حیدر خوانساری.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات

آداب زیارت