کشف اجساد میلیون سالی به چه نسلی از انسان ها باز می گردد؟

اگر از زمان پیدایش آدم ـ علیه السلام ـ تاکنون حدود بیست تا سی هزار سال گذشته باشد، (آیا زمان دقیقی مشخص شده است؟) کشف اجساد میلیون سالی به چه نسلی از انسان ها باز می گردد؟ آیا روایات در این زمینه خبرهایی داده اند؟ اگر زمین پیش از خلقت آدم ـ علیه السلام ـ زمانی به دست جن بوده است، آیا روایات مشخص کرده اند که این دوره چه زمانی بوده است و پیش و پس از آن زمین چگونه بوده است؟

پاسخ:

در رابطه با وجود جن یا انسان ها در روی زمین قبل از خلقت آدم ـ علیه السلام ـ اطلاعات چندانی وجود ندارد. امروزه بر اساس علوم بشری ثابت شده است که قبل از خلقت حضرت آدم ـ علیه السلام ـ در روی زمین انسان هایی وجود داشته اند.
علامه طباطبایی(ره) در این رابطه می نویسد: «دانشمندان طبقات الارض و به اصطلاح (ژئولوژی) معتقدند که عمر نوع بشری بیش از ملیون ها سال است، و بر این گفتار خود ادله ای از فسیل هایی که آثاری از انسان ها در آنها هست، و نیز ادله ای از اسکلت سنگ شده خود انسان های قدیمی آورده اند، که عمر هر یک از آنها (به طوری که روی معیارهای علمی خود تخمین زده اند)، بیش از پانصد هزار سال است. این اعتقاد ایشان است لیکن ادله ای که آورده اند قانع کننده نیست، دلیلی نیست که بتواند اثبات کند که این فسیل ها، بدن سنگ شده اجداد همین انسان های امروز است، و دلیلی نیست که بتواند این احتمال را رد کند که این اسکلت های سنگ شده مربوط است به یکی از ادواری که انسان هایی در زمین زندگی می کرده اند، چون ممکن است چنین بوده باشد، و دوره ما انسان ها متصل به دوره فسیل های نامبرده نباشد، بلکه انسان هایی قبل از خلقت آدم ابو البشر در زمین زندگی کرده و سپس منقرض شده باشند، و همچنین این پیدایش انسان ها و انقراض شان تکرار شده باشد، تا پس از چند دوره نوبت به نسل حاضر رسیده باشد».(۱)
برخی از آیات قرانی می توانند موید این مطلب باشند که پیش از خلقت آدم ـ علیه السلام ـ انسان هایی روی زمین بوده اند.
طبرسی می نویسد: «در بحث خلقت حضرت آدم ـ علیه السلام ـ،(۲) برخی از مفسران گفته اند: آیه ۳۰ سوره بقره دلالت دارد بر این که قبل از آفرینش حضرت آدم هم بر روی زمین انسان ها زندگی داشته اند».(۳)
علامه طباطبایی نیز می نویسد: ممکن است از بعضی آیات کریمه قرآن استشمام کرد که قبل از خلقت آدم ابو البشر ـ علیه السلام ـ و نسل او انسان هایی دیگر در زمین زندگی می کرده اند، مانند آیه شریفه: وَ إِذْ قالَ رَبُّک لِلْمَلائِکهِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَهً قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یُفْسِدُ فِیها وَ یَسْفِک الدِّماءَ(۴). و آن گاه پروردگارت به فرشتگان گفت : من در زمین جانشینی قرار خواهم داد . فرشتگان چون می دانستند که موجودی که در زمین زندگی می کند روی به تبهکاری می آورد ، گفتند : آیا در زمین کسانی را می گماری که در آن فساد می کنند و خون ها می ریزند .
ایشان می نویسد: «در بعضی از روایات وارده از ائمه اهل بیت ـ علیهم السلام ـ مطالبی آمده که سابقه ادوار بسیاری از بشریت را قبل از دوره حاضر اثبات می کند»(۵)
سپس ایشان می نویسد: «در کتاب توحید از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایتی آورده که در ضمن آن به راوی فرموده: شاید شما گمان می کنید که خدای عز و جل غیر از شما هیچ بشر دیگری نیافریده، نه، چنین نیست، بلکه هزار هزار آدم آفریده که شما از نسل آخرین آدم از آن آدم ها هستید».(۶)
در خصال از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایت آورده که فرمود: «خدای عز و جل دوازده هزار عالم آفریده که هر یک از آن عوالم از هفت آسمان و هفت زمین بزرگ تر است و هیچ یک از اهالی یک عالم به ذهنش نمی رسد که خدای تعالی غیر عالم او عالمی دیگر نیز آفریده باشد».(۷)
و در همان کتاب از امام باقر ـ علیه السلام ـ روایت کرده که فرمود: «خدای عز و جل در همین زمین از روزی که آن را آفریده، هفت عالم خلق کرده (و سپس بر چیده) و هیچ یک از آن عوالم از نسل آدم ابو البشر نبودند و خدای تعالی همه آنها را از پوسته روی زمین آفرید و نسلی را بعد از نسل دیگر ایجاد کرد و برای هر یک عالمی بعد از عالم دیگر پدید آورد تا در آخر آدم ابو البشر را بیافرید و ذریه اش را از او منشعب ساخت».(۸)
در تفسیر نمونه نیزآمده است: «طبق روایاتی آدم اولین انسان روی زمین نبوده، مطالعات علمی امروز نیز نشان می دهد که نوع انسان احتمالا از چند ملیون سال قبل در کره زمین زندگی می کرده، در حالی که از تاریخ پیدایش آدم تا کنون زمان زیادی نمی گذرد، بنا بر این باید قبول کنیم که قبل از آدم انسان های دیگری در زمین می زیسته اند که به هنگام پیدایش آدم در حال انقراض بوده اند».(۹)
در روایتی هم آمده است: عبدالله بن سلام از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ پرسید: قبل از آدم ـ علیه السلام ـ چه کسی ساکن زمین بوده است؟ حضرت فرمود: جن. پرسید: قبل از جن؟ فرمود: ملائکه. گفت: قبل از ملائکه؟ فرمود: آدم.(۱۰)
نتیجه گیری: به نظر می رسد بر اساس برخی از روایات بتوان اثبات کرد که قبل از زمان حضرت آدم ـ علیه السلام ـموجوداتی در روی زمین بوده اند و دوره زندگی آن ها به پایان رسیده است. بنا براین با توجه به این نکته که از زمان حضرت آدم ـ علیه السلام ـ زمان چندانی نمی گذرد،(۱۱) می توان اجسادی که متعلق به میلیون ها سال پیش است را به آن دوره ها منتسب کرد.

پاورقی:

۱. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی، سید محمد باقر، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴، ج۴، ص۲۲۲.
۲. بقره : ۳۰. وقتی فرشتگان از خدا پرسیدند آیا می خواهی کسی را بیافرینی که در زمین فساد کند و خداوند فرمود: من چیزی را می دانم که شما نمی دانید.
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ترجمه مترجمان، تهران، انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۱۱۷.
۴. تفسیر المیزان، همان، ج۴، ص۲۳۳.
۵. همان.
۶. همان، ج۴، ص۲۳۱، به نقل از توحید مفضل، ص۲۷۷
۷. همان، به نقل از: شیخ صدوق، خصال، ج۲، ص۶۳۹، ح۱۴.
۸. همان، به نقل از: شیخ صدوق، خصال، ج۲، ص۳۵۸، ح۴۵.
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۲۴۸.
۱۰. داورپناه، ابوالفضل، انوار العرفان، تهران، انتشارات صدر، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص ۴۱۴ به نقل از: احتجاج طبرسی.
۱۱. طبری می نویسد: از زمان حضرت آدم تا زمان رسول خدا(ص) شش هزار سال گذشته است. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات اساطیر، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۷۸۷.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات