آیا دشمنان صدر اسلام در زمان تبلیغ پیامبر سوت و کف می زدند؟
آیا دشمنان صدر اسلام در زمان تبلیغ حضرت محمد(ص) سوت و کف می زدند؟ اگر در این خصوص آیه است ذکر کنید. چرا مراجع تقلید(برخی) کف زدن در مجالس اهل بیت(ع) را منع نمی کنند؟
پاسخ:
در قرآن آیه ای وجود دارد درباره مشرکان مکه که مسلمانان را از زیارت خانه خدا منع می کردند و در کنار خانه خدا صوت و کف می زدند و می گفتند اینکار عبادت و نمازشان است:
“وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلاَّ مُکاءً وَ تَصْدِیَهً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ”(۱)؛ نماز آنها نزد خانه(خدا) چیزی جز” صوت کشیدن” و” کف زدن” نبود، پس بچشد عذاب(الهی) را به خاطر کفرتان.
کلمه”مکاء” به ضم میم به معنای صفیر(سوت) است و کلمه “تصدیه” به معنای کف زدن است.
ضمیر” هم” در جمله” وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ” به مانعین از زیارت مسجد الحرام برمیگردد و آنان عبارت بودند از مشرکین قریش.(۲)
مشرکان مکه مدعی بودند که نماز و عبادتی دارند و به کارهای احمقانه خود، نعره زدنها و کف زدنهای در اطراف خانه خدا، نام نماز میگذاشتند. در تاریخ میخوانیم که گروهی از اعراب در زمان جاهلیت به هنگام طواف خانه کعبه لخت مادرزاد میشدند، و صوت میکشیدند و کف میزدند و نام آن را عبادت میگذاشتند، و نیز نقل شده هنگامی که پیامبر(ص) در کنار حجر الاسود رو به سوی شمال می ایستاد و مشغول نماز میشد دو نفر از طائفه” بنی سهم” در طرف راست و چپ آن حضرت می ایستادند یکی صیحه میکشید و دیگری کف میزد تا نماز پیامبر(ص) را مشوش کنند.(۳)
اما مراجع تقلید کف زدن در مجالس اهل بیت(ع) در غیر مسجد و حسینیه را مناسب با اینگونه مجالس ندانسته و بیشتر آنها تذکر داده اند که بهتر است بجای کف زدن صلوات بفرستند. و چون دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد کف زدن متعارف و غیر لهوی در غیر مسجد و حسینیه را فرمودند اشکال ندارد. اما کف زدن در مسجد و حسینیه را جایز ندانسته اند.
از نظر آیات عظام: امام، بهجت، خامنهای، صافی، فاضل و مکارم در غیر مسجد و حسینیه اگر دست زدن به نحو متعارف(غیر لهوی) باشد، اشکال ندارد، ولی این کار با مجالس اهل بیتعلیهم السلام مناسبت ندارد. بهتر است فضای این مراسم، به ذکر صلوات و تکبیر و مانند آن، معطر گردد.(۴)
آیتالله نوری: دست زدن در این گونه مجالس اگر سبک و جلف نباشد اشکال ندارد. بهتر است فضای این مراسم، به ذکر صلوات و تکبیر و مانند آن معطّر گردد.(۵)
آیات عظام تبریزی و سیستانی: دست زدن در این گونه مجالس، اشکال ندارد، ولی این کار با مجالس اهل بیتعلیهم السلام مناسبت ندارد. بهتر است فضای این مراسم، به ذکر صلوات و تکبیر و مانند آن معطّر گردد.(۶)
آیتالله وحید: احتیاط واجب در ترک آن است.(۷)
پی نوشت ها:
۱. انفال(۸) آیه ۳۵.
۲. طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۹۵.
۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص ۱۵۸.
۴. آیتالله مکارم، استفتاات جدید، قم، نشر مدرسه امام علی، ۱۳۸۳ ش، ج ۱، س ۵۳۹ و ۵۳۸؛ آیتالله صافی، لطف الله، جامعالاحکام، قم، نشر موسسه انتشاراتی حضرت معصومه، ۱۳۷۸ ش، ج ۲، س ۱۵۸۳ و ۱۵۸۱؛
آیتالله خامنهای، اجوبه الاستفتاءات، نشر بین الملل، ۱۳۸۸ ش، س ۱۱۸۱؛ آیتالله بهجت، توضیحالمسائل، نشر شفق، قم، ۱۳۸۴ ش، متفرقه، م ۳۰؛ آیتالله فاضل، جامعالمسائل، نشر مهر، قم، ۱۳۷۶ ش، ج ۱، س ۱۷۳۶ و ۵۳۷۱.
۵. آیتالله نوری، استفتاءات، نشر موسسه مهدی موعود، قم، ۱۳۸۳ ش، ج ۲، س ۸۴۵.
۶. آیتالله تبریزی، استفتاءات، نشر سرور، قم، ۱۳۸۵ ش، س ۱۰۳۷؛ آیتالله سیستانی،(سیستانی ارک) کف زدن، نشر واحد پاسخ به سوالات جامعه الزهرا، قم، ش ۳ و ۴.
۷. دفتر آیتالله وحید.
منبع: نرم افزار پیامبرمهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی