آیا دشمنان صدر اسلام در زمان تبلیغ پیامبر سوت و کف می زدند؟

آیا دشمنان صدر اسلام در زمان تبلیغ حضرت محمد(ص) سوت و کف می زدند؟ اگر در این خصوص آیه است ذکر کنید. چرا مراجع تقلید(برخی) کف زدن در مجالس اهل بیت(ع) را منع نمی کنند؟

پاسخ:
در قرآن آیه ای وجود دارد درباره مشرکان مکه که مسلمانان را از زیارت خانه خدا منع می کردند و در کنار خانه خدا صوت و کف می زدند و می گفتند اینکار عبادت و نمازشان است:
“وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیْتِ إِلاَّ مُکاءً وَ تَصْدِیَهً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ”(۱)؛ نماز آنها نزد خانه(خدا) چیزی جز” صوت کشیدن” و” کف زدن” نبود، پس بچشد عذاب(الهی) را به خاطر کفرتان.
کلمه”مکاء” به ضم میم به معنای صفیر(سوت) است و کلمه “تصدیه” به معنای کف زدن است.
ضمیر” هم” در جمله” وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ” به مانعین از زیارت مسجد الحرام برمی‏گردد و آنان عبارت بودند از مشرکین قریش.(۲)
مشرکان مکه مدعی بودند که نماز و عبادتی دارند و به کارهای احمقانه خود، نعره ‏زدن‏ها و کف ‏زدنهای در اطراف خانه خدا، نام نماز می‏گذاشتند. در تاریخ می‏خوانیم که گروهی از اعراب در زمان جاهلیت به هنگام طواف خانه کعبه لخت مادرزاد می‏شدند، و صوت می‏کشیدند و کف می‏زدند و نام آن را عبادت می‏گذاشتند، و نیز نقل شده هنگامی که پیامبر(ص) در کنار حجر الاسود رو به سوی شمال می‏ ایستاد و مشغول نماز می‏شد دو نفر از طائفه” بنی سهم” در طرف راست و چپ آن حضرت می‏ ایستادند یکی صیحه می‏کشید و دیگری کف می‏زد تا نماز پیامبر(ص) را مشوش کنند.(۳)
اما مراجع تقلید کف زدن در مجالس اهل بیت(ع) در غیر مسجد و حسینیه را مناسب با اینگونه مجالس ندانسته و بیشتر آنها تذکر داده اند که بهتر است بجای کف زدن صلوات بفرستند. و چون دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد کف زدن متعارف و غیر لهوی در غیر مسجد و حسینیه را فرمودند اشکال ندارد. اما کف زدن در مسجد و حسینیه را جایز ندانسته اند.
از نظر آیات عظام: امام، بهجت، خامنه‏ای، صافی، فاضل و مکارم در غیر مسجد و حسینیه اگر دست زدن به نحو متعارف(غیر لهوی) باشد، اشکال ندارد، ولی این کار با مجالس اهل بیت‏علیهم السلام مناسبت ندارد. بهتر است فضای این مراسم، به ذکر صلوات و تکبیر و مانند آن، معطر گردد.(۴)
آیت‏الله نوری: دست زدن در این گونه مجالس اگر سبک و جلف نباشد اشکال ندارد. بهتر است فضای این مراسم، به ذکر صلوات و تکبیر و مانند آن معطّر گردد.(۵)
آیات عظام تبریزی و سیستانی: دست زدن در این گونه مجالس، اشکال ندارد، ولی این کار با مجالس اهل بیت‏علیهم السلام مناسبت ندارد. بهتر است فضای این مراسم، به ذکر صلوات و تکبیر و مانند آن معطّر گردد.(۶)
آیت‏الله وحید: احتیاط واجب در ترک آن است.(۷)
پی نوشت ها:
۱. انفال(۸) آیه ۳۵.
۲. طباطبایی، محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۹۵.
۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج‏۷، ص ۱۵۸.
۴. آیت‏الله مکارم، استفتاات جدید، قم، نشر مدرسه امام علی، ۱۳۸۳ ش، ج ۱، س ۵۳۹ و ۵۳۸؛ آیت‏الله صافی، لطف الله، جامع‏الاحکام، قم، نشر موسسه انتشاراتی حضرت معصومه، ۱۳۷۸ ش، ج ۲، س ۱۵۸۳ و ۱۵۸۱؛
آیت‏الله خامنه‏ای، اجوبه الاستفتاءات، نشر بین الملل، ۱۳۸۸ ش، س ۱۱۸۱؛ آیت‏الله بهجت، توضیح‏المسائل، نشر شفق، قم، ۱۳۸۴ ش، متفرقه، م ۳۰؛ آیت‏الله فاضل، جامع‏المسائل، نشر مهر، قم، ۱۳۷۶ ش، ج ۱، س ۱۷۳۶ و ۵۳۷۱.
۵. آیت‏الله نوری، استفتاءات، نشر موسسه مهدی موعود، قم، ۱۳۸۳ ش، ج ۲، س ۸۴۵.
۶. آیت‏الله تبریزی، استفتاءات، نشر سرور، قم، ۱۳۸۵ ش، س ۱۰۳۷؛ آیت‏الله سیستانی،(سیستانی ارک) کف زدن، نشر واحد پاسخ به سوالات جامعه الزهرا، قم، ش ۳ و ۴.
۷. دفتر آیت‏الله وحید.
منبع: نرم افزار پیامبرمهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی