در مورد غزوه بنی نضیر وعلت آن توضیح دهید؟

در سرزمین مدینه سه گروه از یهود زندگی می‏کردند” بنی نضیر” و” بنی قریظه” و” بنی قینقاع. . . هنگامی که رسول خدا ص به مدینه هجرت فرمود با آنها پیمان عدم تعرض بست، ولی آنها هر زمان فرصتی یافتند از نقض این پیمان فروگذار نکردند. (۱)
زمان و علت نبرد:
غزوه بنی نضیر سال چهارم هجری اتفاق افتاد(۲). وقتی «عمرو بن امیه» از منطقه «بئر معونه» بر می‌گشت، به دو نفر از قبیله «بنی عامر» برخورد کرد و آن‌ها را کشت. سپس به حضور پیامبر رسید و این خبر را داد. پیامبر اکرم(ص( فرمود: کار بدی کردی آن‌ها از من امان خواسته بودند. او عرضه داشت: من اطلاعی نداشتم و می‌پنداشتم که آن‌ها هنوز مشرک و کافرند. . . پیامبر برای مذاکره درباره پرداخت خون بهای آن دو نفر نزد بنی نضیر رفت. (۳) میان بنی عامر و بنی نضیر پیمان بود. (۴)
پیامبر با آن‌ها سخن گفت و آن‌ها گفتند: تو را در این مورد کمک می‌کنیم. سپس عده‌ای از آن‌ها با هم خلوت کردند و گفتند: هرگز این مرد را چنین نمی‌یابید در حالی که پیامبر کنار دیوار یکی از خانه‌های آن‌ها نشسته بود. یهودیان گفتند: چه کسی می‌تواند از بام این خانه سنگینی بیندازد و او را بکشد و ما را آسوده کند. یکی از یهودیان گفت: من این کار را انجام می‌دهم. (۵)
یکی از یهودیان به نام «سلام بن مشکم» گفت: چنین می‌کنید به خدا سوگند از قصد شما به او وحی می‌رسد و این کار بی‌شک شکستن پیمانی است که میان ما و اوست. (۶) برخی از یهودیان گفتند: اگر او را بکشید یاران او پراکنده می‌شوند، قریش به مکه باز می‌گردند و فقط قبیله‌های اوس وخزرج که هم پیمان شمایند باقی می‌مانند». (۷)
با نزول فرشته وحی، پیامبر اکرم(ص) از قصد آن‌ها آگاه شد. و بلافاصله به سوی مدینه رفت. (۸)سپس پیامبر قصد خیانت یهودیان را به یاران خویش و مسلمانان خبر داد و فردی را نزد آنان فرستاد و به آن‌ها گفت: چون شما قصد خیانت داشتید باید از مدینه بروید. یهودیان ابتدا قبول کردند که بروند اما عبدا. . . بن ابی از منافقان مدینه برای آنان پیام فرستاد که ما با دو هزار نفر پشتیبان شما هستیم. از مدینه بیرون نروید. یهودیان برای پیامبر پیام فرستادند ما محل خود را ترک نمی‌کنیم. (۹)
پیامبر تصمیم گرفت به سوی آن‌ها رهسپار شود و با آن‌ها به نبرد بپردازد. بنابراین آن حضرت «عبدا. . . بن ام مکتوم» را جانشین خود در مدینه قرار داد و پرچم جنگ را به دست حضرت علی(ع) سپرد. (۱۰) و در حالی که عبدا. . . بن ابی و یارانش مسلمین را یاری نکردند(۱۱)، پیامبر خانه‌های یهودیان را محاصره کرد. پس از پانزده روز یهودیان خواستار صلح شدند. (۱۲)
پیامبر نیز با آنان سازش کرد و قرار شد آنان از مدینه بیرون بروند و هر کدام به اندازه یک بار شتر آذوقه بردارند و با خود طلا و نقره و اسلحه بیرون نبرند. (۱۳) یهودیان به سوی خیبر رفتند و بعضی از آن‌ها نیز راه شام را در پیش گرفتند. (۱۴)
لازم بذکر است در بعضی از روایات نیز آمده که یکی از شعرای بنی نضیر به هجو و بد گویی پیامبر(ص) پرداخت و این خود دلیل دیگری بر پیمان ‏شکنی آنها بود. (۱۵)

پی نوشت ها:
۱. علی احمدی میانجی، مکاتیب الرسول، ج ۱، ص ۲۶۰
۲. قمی‌، شیخ عباس؛ وقایع الایام، قم: نشرصبح پیروزی، ۱۳۸۵، چاپ اول، ص ۲۸۵؛ محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴، ج۲، ص ۵۵؛ طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الطبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر اساطیر، ۱۳۷۵، ج۴، ص ۱۲۸۰؛ بیهقی، احمد بن حسین؛ دلائل النبوه، ترجمه محمود مهدوی، تهران: نشرعلمی و فرهنگی، ۱۳۶۱، ج۲، ص ۳۳۱؛ یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران: نشرعلمی و فرهنگی، ۱۳۸۲، ج۱، ص ۴۰۸؛ واقدی، محمد بن عمر؛ ترجمه محمود مهدوی، تهران: نشر دانشگاهی، ۱۳۶۹، ص ۲۷۰-۲۶۹.
۳. همان.
۴. طبری، پیشین، ج۳، ص ۱۰۵۵.
۵. همان.
۶. محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص ۵۵.
۷. واقدی، پیشین، ص ۲۶۹.
۸. همان.
۹. طبری، پیشین، ج۳، ص ۱۰۵۸-۱۰۵۵.
۱۰. همان، ص ۱۰۵۹.
۱۱. یعقوبی، پیشین، ج۱، ص ۴۸۰.
۱۲. طبری، پیشین، ج۳، ص ۱۰۵۸-۱۰۵۵.
۱۳. یعقوبی، پیشین، ج۱، ص ۴۸۰.
۱۴. طبری، پیشین، ج۳، ص ۱۰۵۸.
۱۵. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیه، ۱۳۷۴، ج‏۲۳، ص ۴۸۵ و ۴۸۶.
منبع: نرم افزار پیامبرمهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی