چرا پیامبر بعد از نزول سوره “نصر” دیگر نخندیدند؟

چرا پیامبر بعد از نزول سوره “نصر” و بعد از اینکه فهمیدند به اواخر عمر رسیده اند. دیگر تا زمانی که زنده بودند، نخندیدند.

پاسخ:
این گفته که پیامبر گرامی اسلام(ص) هنگامی که خبر نزدیکی ارتحال خود را شنیدند، هرگز نخندیدند، مستند نیست و جز در نقل قول های پراکنده در منابع، مستندی، وجود ندارد.
لازم به ذکر است این نکته در روایات به چشم می خورد که رسول گرامی اسلام(ص) بعد از اطلاع از زمان نزدیک شدن مرگ خود به مسجد رفتند و گریه کردند و داستان آن از زبان مفسران چنین نقل شده است:
لما نزلت هذه الآیه “إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ‏”(۱) قال رسول الله ص لیتنی أعلم متی یکون ذلک فأنزل الله تعالی سوره النصر إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ فکان رسول الله ص یسکت بین التکبیر و القراءه بعد نزول هذه السوره فیقول سبحان الله و بحمده و أستغفر الله و أتوب إلیه فقیل له إنک لم تکن تقوله قبل هذا فقال أما إن نفسی نعیت إلی ثم بکی بکاء شدیدا فقیل یا رسول الله أو تبکی من الموت و قد غفر الله لک ما تقدم من ذنبک و ما تأخر قال فأین هول المطلع و أین ضیق القبر و ظلمه اللحد و أین القیامه و الأهوال فعاش رسول الله صلوات الله بعد نزول هذه السوره عامّا تامّا… .(۲)
چون آیه مبارکه “إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ” [تو می ‏میری و آنها نیز خواهند مرد] نازل شد رسول خدا(ص) فرمود ای کاش می دانستم مرگ من چه وقت خواهد بود، پس سوره نصر نازل شد، بعد از نزول این سوره پیغمبر میان تکبیر و قرائت سکوت کرده و می گفت: سبحان اللَّه و بحمده استغفر اللَّه و اتوب الیه، به آن حضرت گفتند سرّ این ذکر چیست؟ شما قبلا این کار را نمی کردی؟
فرمود: خبر مرگ مرا دادند آن گاه حضرت سخت گریست، گفتند یا رسول اللَّه(ص) آیا گریه می کنی و حال آنکه خدای متعال گناهان گذشته و آینده تو را آمرزید، فرمود: پس هول و ترس قیامت و تنگی قبر و تاریکی لحد و قیامت و مواضع هولناک آن مرا به خود مشغول داشته و اندوهگین ساخته است. پس بعد از آن حضرت یک سال زنده ماند.
از این روایت می توان حدس زد که پیامبر گرامی اسلام(ص) وقتی نزدیکی زمان ارتحال خود را شنیدند این گونه به گریه افتادند و می تواند علامتی بر حزن و اندوه حضرت از اطلاع اخبار و اوضاع جهان پس از مرگ باشد و این چنین حزن و اندوهی سبب زوال شادی و خنده می شود و یا این که تعبیر روایان از حزن و اندوه پیامبر(ص) این بوده که هیچ خنده ای بعد از رسیدن آن خبر به حضرت تا هنگام مرگ بر لبان مبارک رسول گرامی اسلام(ص) مشاهده نشد. و دلیل آن هم همان هول و ترس قیامت و تنگی قبر و تاریکی لحد و قیامت و مواضع هولناک آن است.
پی نوشت ها:
۱. زمر(۳۹) آیه۳۰.
۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج‏۲، ص ۶۷۷.
منبع: نرم افزار پیامبر مهربانی – مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی