چرا کنیزان بدون جاری ساختن صیغه به صاحبانش محرم می شوند؟
چرا کنیزان بدون جاری ساختن صیغه به پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و یا کلاً صاحبانش محرم می شوند؟ این کنیزان در واقع اسیران جنگی و از کفار بودند، این در حالی است که دین اسلام به مردان مسلمان اجازه ازدواج با زنان کفار را نمی دهد؟
پاسخ:
از آنجا که سوال از دو بخش تشکیل گردیده است، پاسخ نیز در دو بخش ارائه می شود: اما پاسخ بخش اول: دین مقدس اسلام برای محرمیت و حلیت زنان برای مردان، دو سبب قرار داده است که به قرار ذیل است: سبب اول برای محرمیت «عقد نکاح» است، تأثیر گذاری و کاربرد این سبب فقط در ازدواج اعم از دائم و موقت است، به این ترتیب که با شرائط خاص و با بنا گذاری مرد و زن و توافق آنان بر ازدواج و اجرای صیغه نکاح، محرمیتی بین آنان حاصل می گردد که به دنبال آن هر نوع استمتاع از زن برای مرد حلال می شود، پس در ازدواج تنها چیزی که بین زن و مرد محرمیت ایجاد می کند اجرای صیغه نکاح است و به این سبب در مسئله ازدواج زن و مرد با هم محرم می شوند. سبب دوم محرمیت و حلیت، ملک یمین است، به این معنا که یک فرد مسلمان، زنی را که در جنگ میان مسلمانان و کفار با غلبه مسلمانان و شکست کفار به اسارت در آمده است، به عنوان سهم غنیمت جنگ بدست آورد و یا از دیگری خریداری نموده و تحت مالکیت خود در آورد، که در این صورت آن زن به عنوان کنیز جزء اموال آن فرد مسلمان به حساب می آید، روی این حساب برای مالک جایز است در ملک و مال خود تصرف نموده آن را بفروشد، و یا از او استمتاع نماید، بنابراین محرمیتی که برای مالک و کنیز حاصل می شود، به واسطه ملک یمین یعنی مالکیت و مملوکیت است. اما در پاسخ بخش دوم سوال که،کنیزان اسیران کفار و از کفار بوده اند و این در حالی است که دین اسلام به مردان مسلمان اجازه ازدواج با زنان کافر را نمی دهد، باید به این مطلب توجه داشت که کفار دو دسته هستند: یک دسته اهل کتاب و پیرو یکی از ادیان الهی و آسمانی هستند، دسته دوم کفار غیر اهل کتاب هستند، دین مقدس اسلام ازدواج با اهل کتاب را بروی مسلمانان تجویز کرده است. آیت الله گلپایگانی می فرماید: مرد مسلمان نمی تواند با زن کافر غیر اهل کتاب ازدواج نماید، ولی متعه کردن زن اهل کتاب مانند یهود و نصارا مانعی ندارد، بلکه جواز ازدواج آنان به طور دوام نیز خالی از قوه نیست.(۱) عین همین حکم در مورد کنیزان کفار نیز جریان دارد، به این معنا که مالک مسلمان فقط از کنیزان اهل کتاب می تواند استمتاع کند، اما کنیزان غیر اهل کتاب که ملک او است و حق فروشی آنان را دارد ولی حق استمتاع از آن ها را ندارد. شاهد این مدعا فرمایش ابی صلاح حلبی است که به عنوان نمونه وی می گوید: استمتاع و بهره برداری جنسی از کنیزان یهودی و نصرانی جایز است ولی از کفار دیگر جایز نیست و لو ملکیتش صحیح است.(۲)
پاورقی:
۱. گلپایگانی، سید محمد رضا، توضیح المسائل، قم، چاپ مهر، مسئله ۲۴۰۶، ص ۴۵۲.
۲. حلبی، ابو صلاح، الکافی للحلبی، اصفهان، مکتبه الامام امیر المؤمنین علی ـ علیه السلام.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
