آیا حسنین نماز پیامبر را برهم زدند؟
در روایتی آمده است که: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ وقتی مشغول نماز بودند، امام حسن و امام حسین ـ علیهما السّلام ـ بر روی شانه‌های پیامبر رفتند و پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ سجده را طولانی می کرد تا آن دو پایین آیند، از طرفی در فتوای مراجع عظام تقلید داریم که حالاتی از نماز اگر در عرف صدق نماز خواندن نکند نماز باطل است، آیا دو مطلب در تضادّ نیستند؟
پاسخ:
در جواب سؤال به دو مسئله فقهی اشاره می‌شود:
الف. درباره «فعل کثیر»ی که مبطل نماز است آورده‌اند: حرکت دادن انگشتان، اشاره به دست یا غیر آن برای صدا زدن کسی، کشتن مار و عقرب، بغل کردن و زمین گذاشتن و در آغوش نگاه داشتن و شیردادن به بچه و دیگر اموری که با موالات نماز منافات نداشته باشد و صورت نماز را به هم نزند جایز است.(۱) این مسئله نشان می‌دهد که این امور، در این حدّ، صورت نماز را به هم نمی زند و لو در عرف مرسوم نیست.
ب. یکی از مستحبات سجده را طول دادن سجده شمرده‌اند.(۲) واضح است سجده طولانی همراه با ذکر و دعای طولانی است.
ج. آن چه درباره مکث طولانی گفته‌اند، مکث همراه با سکوت و به تعبیر واضح‌تر سکوت طولانی است.(۳) سجده، اساساً، برخلاف سکوت در حالت قیام است. با ارتباط دادن بین این سه مسئله، تنافی حلّ می‌گردد. به علاوه احتمالات دیگری که در مسئله سجده رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ هست (مثل این که: ۱. مورد خاصی بوده است. ۲. نماز مستحبی بوده است و نماز مستحب احکامش توسعه دارد. ۳. مقداری بیش از سجده عادی سجده ی آن حضرت طول کشیده است، نه این که از صورت نماز خارج شده باشد. ۴. طولانی بودن سجده حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ تصادفی بوده و ربطی به بازی بچه‌ها نداشته است، البته این احتمال ضعیف است. ۵. این مسئله برای فهمیدن احکام پیش آمد کرده و نشان می‌دهد که سجده همراه با ذکر طولانی جایز است و بازی کردن بچه‌ها در حال نماز، نماز را باطل نمی‌کند، خلاصه این که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در وقت بازی بچه‌ها مشغول اذکار و ادعیه سجود بودند و این حالت از بهترین حالات آن حضرت بوده است.
به اضافه این که موقعیت حسنین (علیهما السلام)یک موقعیت ویژه بوده است و این حالت را نباید با کارهای دیگری که افراد معمولی مرتکب می شوند مقایسه کرد، چون طولانی کردن سجده در آن حالت، نه تنها ضعف به حساب نمی آید بلکه به عنوان یک مزیّت به حساب می آید.
پاورقی:
۱. موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، بیروت، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۸۹.
۲. یزدی، سید محمد کاظم، العروه الوثقی، آخوندی، ۱۳۹۷، ص۲۳۴، امر ۲۹.
۳. همان، ص۲۵۰، امر ۸.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
