اهل سنت احادیثی دارند که بر زمان افطار ما شیعیان دلالت کند؟

آیا در کتب اهل سنت احادیثی وجود دارد که برزمان افطار ما شیعیان دلا لت کند؟

پاسخ:

روزه همانند نماز، وقت معینی دارد، وقت آن از طلوع فجر تا مغرب است طلوع فجر را قرآن بیان نموده به اینکه «بخورید و بیاشامید تا زمانی که رشته سپید صبح از رشته سیاه شب برای شما آشکار شود»(۱) اما در مورد مغرب و زمان پایان روزه فرموده است «سپس روزه را تا شب تکمیل کنید».(۲)
در مورد زمان اذان صبح و ظهر و عصر بین مذاهب چهار گانه اهل سنت از یک طرف و مذهب حقه امامیه از طرفی دیگر اختلافی وجود ندارد امّا در مورد اینکه مغرب چه زمانی و مراد از آن چیست و به عبارت دیگر غروب شرعی چه زمانی تحقق پیدا می کند بین شیعه و سنی اختلاف وجود دارد که اشاره می شود.
روایاتی که از طریق اهل بیت ـ علیهم السلام ـ به ما رسیده می گوید: اول شب و تحقق غروب شرعی که وقت نماز است همان زمانی است که بعد از پنهان شدن قرص خورشید، سرخی ای که در سمت مشرق پیدا می شود و اصطلاحاً از آن به حمره مشرقیه تعبیر می شود، زائل بشود این همان زمان اذان مغرب و وقت نماز و افطار روزه است پس زمان اذان مغرب همان زوال شفق یعنی سرخی سمت مشرق است.
ولی روایاتی که در منابع اهل سنت وجود دارد مغرب را عبارت می داند از پنهان شدن قرص خورشید هر چند حمره مشرقیه زائل نشده باشد، مطابق نظریه اهل سنت اول زمان نماز مغرب پنهان شدن قرص خورشید و آخر زمان آن زوال حمره مشرقیه است و با زائل شدن سرخی سمت مشرق وقت نماز عشاء داخل می شود با این همه روایاتی که دلالت بر رأی شیعه می کند در منابع روائی برادران اهل سنت وجود دارد که به برخی اشاره می کنیم:
الف: مالک بن انس از نافع و او از ابن عمر روایت نموده است که: «شفق همان حمره و سرخی سمت مشرق است پس هر گاه آن غائب و زائل شد نماز واجب می شود».(۳)
این روایت را مولف کتاب «سنن دارقطنی» که از منابع روائی اهل سنت است ذیل باب صفته المغرب و الصبح آورده یعنی در این باب روایاتی را آورده که علامات و نشانه های مغرب را که وقت نماز مغرب و وقت افطار است را بیان می کند و نیز روایت اول در همین کتاب با سند دیگری به همین مضمون آمده است.
ب: عبدالله بن دینار و او از عبدالله بن عمر نقل می کند که عبدالله بن عمر نماز مغرب را بعد از زوال شفق یعنی زوال حمره مشرقیه خواند و بعد گفت من دیدم که رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نماز مغرب و عشاء را بعد از زوال شفق می خواند و هر دو را هم با هم می خواند.(۴)
این روایت عمل معصوم یعنی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را حکایت می کند که عمل معصوم همانند قولش حجت و دلیل است.
ج: مالک از نافع و او از عبدالله بن عمر روایت کرده که پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرموده است: «شفق همان سرخی است پس زمانی که سرخی زائل شد نماز واجب می شود».(۵)
با توجه به مطالبی که گفته شد و نیز با توجه به این نکته که نماز و روزه از نظر وقت مشترک است معلوم می شود که روایات دلالت دارد که زمان افطار همان زمان نماز مغرب است و مغرب با زوال حمره مشرقیه تحقق پیدا می کند.
در نتیجه هر چند روایاتی در کتاب های اهل سنت وجود دارد که وقت افطار را با وقت افطار شیعیان متفاوت می داند، اما این روایات می رساند که در زمان رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ وقت افطار همان بوده که امروزه روایات شیعیان بر آن پافشاری دارند.

پاورقی:

۱. بقره : ۱۸۷.
۲. همان.
۳. الدار قطنی، علی بن عمر، سنن الدار قطنی، بیروت، دار الکتب العلمیه، اول، ۱۴۱۷ق . ج۱، ص۲۷۶.
۴. سبحستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، بیروت، دارالفکر، اول، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۷۳.
۵. همان، ج۱، ص۲۷۶.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات