((زمستان بهار مؤمن است)) مراد چیست؟

از رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل شده است که:((زمستان بهار مؤمن است)) مراد چیست؟

پاسخ:

مقدمه: می دانیم از میان فصل های چهار گانه سال، فصل بهار از اهمیت خاصی در عالم طبیعت برخوردار است زیرا در این فصل همان گونه که از قرآن بر میاید زمین مرده پس از آنکه باران نازل می شود زنده می گردد و طبیعت به حرکت در میاید.(۱) و موادی که در فصل زمستان ذخیره سازی شده بود آشکار می شود، گیاهان می رویند و مزارع و مراتع سر سبز و خرم و پر از گل و گیاه ووو می شود.
حدیثی که در سئوال به آن اشاره شده است هم از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و هم از امام صادق ـ علیه السلام ـ در منابع روائی ما آمده است و مضمون حدیث این است که: «زمستان بهار مؤمن است چون شب های آن طولانی است و مؤمن از آن (برای عبادت، دعا و مناجات) کمک می جوید و روزهایش کوتاه است و مؤمن برای روزه گرفتن از آن کمک می طلبد».(۲)
همان طوریکه ملاحظه می شود پاسخ پرسش در خود حدیث آمده چرا که پیامبر شب ها و روزهای زمستان را معین و کمک کار ، وبهار مؤمن شمرده است چون همان گونه که حیوانات از مراتع سرسبز بهاری بهتر و بیشتر استفاده می نمایند و از هوای معتدل آن همه جانداران نفس تازه می گیرند و به وجد می آیند و گیاهان در اثر آب زیاد، هوای مناسب و مواد ذخیره شده زمین رشد و نمو می کنند و کشاورز و باغبان کار بیشتری می نماید تا محصول خوبتر و بیشتری برداشت کند، انسان مؤمن در شب های طولانی زمستان فرصت بیشتری برای عبادت دارد و روزهای آن را به آسانی می تواند روزه بگیرد و با عبادت و طاعت بیشتر و بهتر در این فصل از سال، می تواند به قلب خویش صیقل بزند و آن را نورانی و بهاری کند و به دیگران نیز صفا و نور ببخشد.
آری شب های طولانی زمستان فصل مناسبی است برای تطهیر قلوب از غبارها و زنگارهائی که در اثر عصیان و گناه بر دل نشسته است و راه زدودن این غبارها همانا عبادت و راز و نیاز و دعا و مناجات با خداست آنهم در دل شب که انسان مؤمن به دور از دید دیگران می تواند بذر ایمان را هر چه بهتر در دل جای بدهد تا از آن ثمر خوبی ببار آید و همانطوریکه یک کشاورز هر قدر بذرهای کشت خود را در زمین و زمان مناسب بکارد و آنرا آبیاری کند محصول خوب تر می تواند برداشت کند، مؤمن نیز می تواند با عبادت و نماز و مناجات با خدا ایمان را در دل بپاشد و با قطره های اشک خویش که از خلوص نیت او سرچشمه می گیرد آن را آبیاری کند همان نماز و عبادتی که از آفات و فحشا و مسکرات و از آلوده شدن به گناه دل را حفظ می کند.
با روزه خود می تواند جلو شهوترانی را گرفته و نفس أماره را در بند بکشد تا روح خویش برای همیشه آزاد کرده و او را مسلّح کند به سلاح دعا و راز و نیاز با خدا و سپری در مقابل شعله های آتش جهنم به دست بدهد زیرا امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ می فرماید: «… روزه سپر است برای انسان در برابر آتش و صدقه دادن، گناهان را نابود می کند و به پا خواستن در شب، خدا را به یاد انسان می آورد».(۳)
از آنچه گفته شد نتیجه می گیریم که حیات طبیعت به آب و جویبارهای فراوان بستگی دارد و بهار آن بهترین فصل بذرپاشی برای بهترین محصول و بهترین وقت آبیاری و باغبانی برای چیدن میوه های رنگارنگ و شیرین است و حیات دلها و بهار دل یک انسان بستگی دارد به کار و کوشش زیاد و انجام کارهای خیر و نیک که بهترین آنها نماز و روزه است و با انجام هر چه بیشتر و بهتر آن انسان می تواند زمستان سرد طبیعت را برای خود و دیگران بهار کند و هم چنین در هر فصل و زمانی که انسان بیشتر به طاعت خدا بپردازد همان زمان بهار او است.

پاورقی:

۱. حج : ۵.
۲. دیلمی، شیخ حسن، ارشاد القلوب، ترجمه سید عبدالحسین رضائی، بی جا، اسلامیه، بی تا، ج۱، ص۲۲۴.
۳. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، اسلامیه، بی تا، ج۶۵، ص۳۳۱، باب ۲۷، ح۶.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات