عبادت ۱۰ جزء دارد ،۹ جزء آن کسب روزی حلال است یعنی چه؟

در روایتی از معصومین ـ علیهم السلام ـ آمده که: ((عبادت ۱۰ جزء دارد ،۹ جزء آن کسب روزی حلال است.))توضیح وتفسیر حدیث چیست؟

پاسخ:

مقدمه: امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمایند: «حدیث تدریه خیر من الف ترویه، و لا یکون الرجل منکم فقیها حتّی یعرف معاریض کلامنا».(۱) اگر کسی یک حدیث (از معارف دینی) را به خوبی بفهمد (و عمق علمی آن را به درستی درک کند) بهتر از آن است که هزار حدیث را (به حافظه خود بسپارد) و آنها را نقل کند، هیچ یک از شما (شیعیان) نمی تواند فقیه گردد، مگر آن که جهات گوناگون احادیث ما را دریابد.
پیش از توضیح حدیث مورد نظر، در آغاز متن حدیث را نقل کرده و سپس به پرسش شما پاسخ می دهیم.
رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: «العباده عشره اجزاء تسعه أجزاء فی طلب الحلال. عبادت ده جزء دارد که نه جزء آن درآمد حلال است».(۲)
یکی از راه های شناخت اشیاء، شناخت ضدّ آنها می باشد.
برای شناخت رزق حلال، بهترین راه شناخت، روزی حرام و آثاری که بر روی انسان دارد، می باشد. در حدیثی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می فرمایند: «الجّنه محرّمه علی جسد غذّی بالحرام».(۳) بهشت حرام است بر بدنی که از حرام غذا خورده (و نمو کرده باشد).
در حدیث دیگر پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: «یکی از شما دست به سوی آسمان بلند می کند و می گوید: یا ربّ یا ربّ، و حال آن که طعام و لباس او از حرام است. پس برای چنین شخص چه دعایی مستجاب شود و چه عملی از او پذیرفته گردد، او (برای بندگی خدا) پول خرج می کند ولی از حرام، اگر حج بجا می آورد، از حرام است. و اگر صدقه می دهد، از حرام است، اگر ازدواج می کند، از حرام است و اگر روزه می گیرد، با حرام افطار می کند، وای بر او، آیا نمی داند که خداوند پاک و طیّب است و تنها پاکی را می پذیرد، (مگر نه آن است) که در قرآن فرموده است: (خداوند تنها، عمل پرهیزگاران را می پذیرد)».(۴)
دقت در معانی این دو حدیث، روشن می کند که اگر درآمد انسان از حرام باشد، هیچ عملی از او پذیرفته نیست و این اعمال نمی تواند او را شایسته بهره مندی از بهشت گرداند، امّا اگر در آمد او از راه حلال باشد، و با مال حلال نماز گزارد، حج بجا آورد و روزه بگیرد در این صورت است که این اعمال تأثیر خود را می گذارند و هر یک می تواند تا حدودی انسان را شایسته بهره مندی از بهشت گرداند. بر پایه شناختی که از حرام و آثار آن پیدا نمودیم، روشن می شود که چرا در آمد حلال ۹ جزء از ۱۰ جزء عبادت را به خود اختصاص داده است.
حاصل مباحث یاد شده عبارت است از: با درآمد حرام هیچ عملی از انسان پذیرفته نمی شود و پیش زمینه همه اعمال عبادی وامدار در آمد حلال است. از این رو اگر عبادت را به ۱۰ جزء تقسیم کنیم، ۹ جزء آن به در آمد حلال اختصاص پیدا می کند.

پاورقی:

۱. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، اسلامیه، ج۲، ص۱۸۴، ح۶.
۲. همان، ج۱۰۰، ص۹، ح۳۷.
۳. دیلمی، شیخ حسنT ارشاد القلوب الی الصواب، شریف رضی، ج۱، ص۶۹.
۴. مائده : ۲۷.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات