ذکری که از فضیلت بالایی برخوردار باشد چیست؟
ذکر به معنای یاد کردن می باشد، خواه با زبان باشد و یا با قلب.(۱) در فرهنگ اسلام و قرآن کریم، ذکر از تنوّع زیادی برخوردار است و دارای مصادیق گوناگون می باشد. ثناء، نماز، دعا، ورد،(۲) استغفرالله و غیره، چه زبانی و چه قلبی، از جمله مصادیق و گونه های ذکر می باشند. در حقیقت، تمام واژگان و یا جملات ذکری، نکو هستند و دارای فضیلت می باشند. آن چه مهم است، این است که ذکرها دارای مراتب و درجات خاصی می باشندو برخی از ذکرها نسبت به برخی دیگر از فضیلت و درجات بیشتری برخوردار هستند و مورد اهتمام بیشتری قرار دارند.
اذکار تقسیمات گوناگونی دار: مانندذکرهای جلالی و ذکرهای جمالی، ذکر جلی و خفیّ و یا حالی و ذاتی و ذکرهای غیر ترکیبی همانند «سبحان الله و صلوات» و ذکرهای ترکیبی همانند «یا لطیف یا جبار» و «یا رحمن یا رحیم» و…
با این مقدمه به ذکر چند ذکر که از فضیلت و مرتبت بیشتری برخوردار است می پر دازیم :
۱-ذکر «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر» از میان ذکرها، سنگین ترین و با فضیلت ترین ذکر الهی است. در روایت آمده:(( هر کس روزی سی بار خدا را تسبیح گوید، خدای گرامی و بزرگ هفتاد گونه بلا را از او برکنار دارد که آسان ترین آن تنگ دستی می باشد.))(۳)
در روایت دیگر آمده:(( خداوند این کلمات را هنگامی که حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ خانه کعبه را بنا نهاد برای او انتخاب نمود.))(۴)
۲-ذکر «اللهم صل علی محمد و آل محمد» نیز از جمله ذکرهای سنگین و با فضیلتی است که در مرتبه بعد از ذکر «تسبیحات اربعه» قرار دارد که در حقیقت، اصول پنجگانه دین در معنای آن تعبیه شده است.(۵)
۳-ذکر «استغفرالله ربی و اتوب الیه» در جای خود ذکر بسیار سنگین و با فضیلت است. در روایت آمده:(( هر کس در هر روز از ماه شعبان هفتاد بار بگوید: «استغفرالله الذی لا اله الا هو الرحمان الرحیم الحی القیوم و اتوب الیه» نامش در افق مبین نوشته شود)).(۶) در روایت دیگر آمده:(( کسی در «نماز وتر» هفتاد مرتبه «استغفرالله و اتوب الیه» بگوید، خداوند نام او را در زمره آمرزش خواهان در سحرگاهان نویسد و آمرزش خداوند شامل حال او شود)).(۷)
۴-ذکر «لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» از فضیلت زیادی برخوردار است. در روایت آمده: ((این ذکر را بسیار گویید که همانا آن گنجی از گنجینه های بهشت است)).(۸)
نکته پایانی این که تمام «اسماء الحسنی» الهی که فقط در دعای جوشن کبیر هزار و یک نام از نام های خداوند تبرک و تعالی آمده است می تواند ساختار ذکری پیدا کند و رمز ذاکران الهی باشد.
پاورقی:
۱. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه،، چاپ سوم، ۱۳۶۱ش، ج۳،ص۱۵.
۲. عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، نشر فرهنگ اندیشمندان، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، ص۴۷.
۳. شیخ صدوق، محمد. الخصال المحموده و المذمومه، ترجمه حسن زاده، صادق، قم، ارمغان طوبی، چاپ چهارم، ۱۳۸۸ش، ج۲،ص۵۷۹.
۴. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۹۳، ص۱۶۶.
۵. صحیفه کامل سجادیه، دعای دوم که دعای صلوات بر محمد و آل محمد است.
۶. شیخ صدوق، محمد، الخصال المحموده و المذمومه، ترجمه حسن زاده، صادق، قم، ارمغان طوبی، چهارم، ۱۳۸۸ش، ج۲،ص۸۸۹.
۷. همان،ص ۸۷۷.
۸. همان، ص۵۱۱.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات
