ویژگی های ابابیل در حدیث ۴۴ روضه کافی درست است؟

آیا ویژگی هایی که در حدیث ۴۴ روضه کافی آمده است، واقعا ویژگی های ابابیل بوده است یا زیاده گویی شده است؟

پاسخ:

حدیث مذکور را مرحوم کلینی چنین روایت کرده است: «محمد بن یحیی عن احمد بن محمد بن عیسی، عن الحسن بن محبوب، عن جمیل بن صالح، عن أبی مریم عن أبی جعفر ـ علیه السلام ـ قال: سألته عن قول الله عزوجل و أرسل علیهم طیرا أبابیل * ترمیهم بحجاره من سجّیل(۱) قال: «کان طیر ساف جاءهم من قبل البحر رءوسها کأمثال رئوس السّباع و أظفارها کأظفار السّباع من الطّیر مع کل طائر ثلاثه أحجار، فی رجلیه حجران و فی منقاره حجر فجعلت ترمیهم بها حتی جدّرت أجسادهم فقتلهم بها و ما کان قبل ذلک رئی شیء من الجدریّ و لا رأوا ذلک من الطّیر قبل ذلک الیوم و لا بعده، قال: و من أفلت منهم یومئذ انطلق حتّی إذا بلغوا حضر موت و هو واد دون الیمن أرسل الله علیهم سیلا فغرّقهم أجمعین، قال: و ما رئی فی ذلک الوادی ماء قطّ قبل ذلک الیوم بخمس عشره سنه، قال: فلذلک سمّی حضر موت حین ماتوا فیه».(۲)
محدث بزرگوار کلینی از محمد بن یحیی با واسطه از ابو مریم نقل کرده که: از امام صادق ـ علیه السلام ـ درباره آیه شریفه: و أرسل علیهم طیرا أبابیل * ترمیهم بحجاره من سجیّل و بر سر آن ها پرندگانی را گروه گروه فرستاد که با سنگ های کوچکی آن ها را هدف قرار می دادند، پرسش کردم حضرت فرمود: پرندگانی بودند که در نزدیکی زمین به شتاب پر می زدند و از سمت دریا بر سر آن ها ریختند و آن ها سری داشتند همچون سر درندگان و چنگالی به مانند پرندگان درنده، و با هر پرنده سه سنگ ریزه بود که دو تا در چنگال داشتند و یکی در منقار، و آن ها را با این سنگ ها نشانه رفتند تا تنشان آبله زد و آن ها را بدان کشتند، و پیش از آن هیچ گاه آبله دیده نشده بود، و آن نوع پرنده را پیش از آن روز هیچ کس ندیده بود و پس از آن هم هیچ کس ندید.
و هم چنین امام ـ علیه السلام ـ فرمود: هر کدام از ایشان که در آن روز گریختند رفتند تا به وادی حضرموت رسیدند (و آن دشتی است نزدیک یمن و) خداوند در آن جا سیلی فرستاد و همه آن ها را غرق کرد، و نیز امام ـ علیه السلام ـ فرمود: پانزده سال بود که در آن دشت آبی دیده نشده بود لذا آن را به هنگام مرگ این عدّه حضرموت نامیدند.
با توجه به این روایت که سندش هم صحیح است و اصل قصه اصحاب فیل که در تفاسیر آمده می توان گفت: ویژگی یاد شده واقعی بوده نه زیاده گویی با وجود پیشرفت های زیاد هنوز بعضی از حیوانات و پرندگان ناشناخته ماندند. حتی اخیراً انسان های جنگلی را تازه کشف کردند.
پس ممکن است پرنده ای به نام ابابیل با این خصوصیات بوده ، ی ولی نسل آن ها منقرض شده است.

پاورقی:

۱. فیل :۳ و ۴.
۲. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ناشر، دار الکتب الاسلامیه تهران، چاپ چهارم، سال، ۱۳۶۲، شمسی. ج۸، ص۸۴، ح۴۴.
منبع: نرم افزار پاسخ – مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات